28/04/2022
Hợp tác xã (HTX) có vai trò rất quan trọng trong quá trình thúc đẩy sự phát triển của ngành nông nghiệp. Với đặc thù sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ như hiện nay, các HTX chính là “cánh tay nối dài” giữa các hộ nông dân với các doanh nghiệp, đồng thời giúp cung cấp các vật tư đầu vào, hướng dẫn người dân sản xuất theo quy trình, đảm bảo đầu ra cho các nông sản. Chính vì vậy, việc tháo gỡ các khó khăn nội tại hiện có của HTX là điều cần thiết để đưa sản xuất của ngành nông nghiệp ngày càng có hiệu quả, gia tăng và ổn định thu nhập cho người nông dân. Đặc biệt, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cũng như tác động của dịch Covid-19 đang đòi hỏi các HTX cần có nhiều thay đổi để thích ứng, phù hợp với tình hình, bắt nhịp với thời cuộc. Thực tế, trong thời gian vừa qua, trên địa bàn TP. Hà Nội có rất nhiều HTX đã cố gắng ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng nông nghiệp thông minh… để vượt qua những tác động do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và giúp ổn định, tăng doanh thu cho HTX.
HTX Rau quả sạch Chúc Sơn minh bạch toàn bộ quá trình sản xuất, sử dụng mã vạch để người tiêu dùng có thể cập nhật thông tin từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hoạch
HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng là một trong những đơn vị điển hình trong trong áp dụng nông nghiệp thông minh. Nhà xưởng rộng khoảng 5.000 m2 của HTX được xây dựng tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh, với những máy móc hiện đại để phục vụ nghiên cứu và sản xuất theo quy trình khép kín, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, BVMT. Sản phẩm chủ lực của HTX là ống hút hân thiện với môi trường thay thế ống hút nhựa, được làm 100% bằng nguyên liệu hữu cơ, dây chuyền sản xuất được chuẩn hóa nên bảo đảm về chất lượng. Điều thuận lợi của HTX là nguyên liệu đầu vào để phục vụ sản xuất ống hút đã bảo đảm sạch, đồng đều chất lượng, tập trung với vùng nguyên liệu lớn được sản xuất theo hướng công nghệ cao nên đã giảm được chi phí. Để đầu tư cho sản xuất ống hút thân thiện với môi trường, HTX tận dụng ngay nguồn rau củ quả sạch được trồng theo phương pháp hữu cơ mà HTX đã, đang phát triển. Ngoài ra, HTX còn sử dụng nguồn nguyên liệu từ các loại hạt ngũ cốc, tinh bột nhưng đều bảo đảm chất lượng. Khác với ống hút nhựa, ống hút rau, củ, quả sẽ trở nên mềm nhẹ sau khoảng 30 phút cắm vào nước ấm nhưng vẫn giữ được cấu trúc, cũng như độ cứng đủ để sử dụng trong 10 giờ đồng hồ tiếp theo. Sản phẩm chỉ tan ra khi bị ngâm liên tục trong môi trường nước sau hơn 1 ngày. Mỗi chiếc ống hút sử dụng một lần, hạn dùng lên tới 18 tháng kể từ ngày sản xuất, dễ dàng phân hủy nên không gây hại cho môi trường. Điều đặc biệt của sản phẩm này là ngoài công dụng chính vẫn dùng để uống nước, thì loại ống hút này còn có thể xào, luộc, nhúng lẩu thậm chí là rán thành các loại snack để tạo ra những món ăn giàu dinh dưỡng và lạ miệng. Hiện sản phẩm của HTX được đóng gói, có mã vạch nên người tiêu dùng rất yên tâm trong quá trình sử dụng. Đặc biệt, tháng 12/2020, sản phẩm ống hút làm từ rau, củ quả của HTX Nông nghiệp Sông Hồng đã được Hội đồng chấm điểm OCOP - Chương trình Mỗi xã một sản phẩm TP. Hà Nội chấm điểm sản phẩm OCOP đạt “5 sao”. Sản phẩm ống hút ECOS sau khi được công nhận “5 sao” OCOP quốc gia sẽ được đưa vào chương trình xúc tiến thương mại trong nước và tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Nhiều đơn vị đang quan tâm tới loại ống hút làm từ rau, củ, quả này và đã liên hệ để tiến hành đàm phán với HTX để đặt hàng. Trung bình mỗi ngày, HTX xuất bán gần 3 vạn ống hút ECOS, bảo đảm việc làm cho 10 - 15 thành viên với thu nhập ổn định.
Bên cạnh HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng, HTX Rau quả sạch Chúc Sơn (huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội) cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong chuyển đổi số của Hà Nội, nhờ áp dụng các giải pháp đồng bộ như: nhật ký điện tử, hệ thống quản lý sản xuất bằng điện thoại thông minh, hệ thống camera giám sát đồng ruộng, tem truy xuất nguồn gốc QR code gắn với bộ nhận diện nhãn hiệu. Từ năm 2016, HTX đã tìm hiểu và thực hiện chuyển đổi số trong 2 lĩnh vực là: Ứng dụng trạm cảnh báo thời tiết iMetos và Cụm công nghệ eGap. Trạm cảnh báo thời tiết iMetos giúp nông dân quản lý, giám sát sản xuất, điều chỉnh kế hoạch xuống giống, quy trình chăm sóc rau kịp thời khi thời tiết biến động. Còn công nghệ số eGap giúp HTX thực hiện việc truy xuất nguồn gốc điện tử cho từng hộ trồng rau, từng thửa ruộng rau. Từ thành công này, rau của HTX đã vào được các kênh phân phối uy tín với giá bán rau ổn định hơn nhiều so với bán rau ở chợ thông thường. Năm 2021, HTX Rau quả sạch Chúc Sơn tiếp tục thí điểm hoàn thiện quy trình chuyển đổi số đồng bộ trong sản xuất và phát triển chuỗi cung ứng ra thị trường, kết nối tiêu thụ trên 2 sàn thương mại điện tử Kinhpeec/vn và Cadosa.vn có xác nhận chất lượng eGap trên tem nhãn sản phẩm. Đến nay, HTX đã số hóa được 15 sản phẩm rau. Với việc phát triển đồng bộ các giải pháp gắn với chuyển đổi số nông nghiệp, nông nghiệp thông minh, ứng dụng các hệ thống giám sát minh bạch đến các sàn thương mại điện tử, bước đầu đã giúp cho nông dân của HTX mở rộng, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, nâng cao tương tác giữa người nông dân với người tiêu dùng. Chính vì vậy, mặc dù thời gian qua, tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đã làm đứt gãy một số chuỗi cung ứng thực phẩm nhưng chuỗi sản xuất tiêu thụ của HTX Rau quả sạch Chúc Sơn vẫn duy trì, phát triển ổn định.
Sản phẩm ống hút của Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng được làm 100% bằng nguyên liệu hữu cơ, dây chuyền sản xuất được chuẩn hóa nên bảo đảm về chất lượng
Nắm bắt được nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và những trăn trở muốn tạo cho mình một lối đi riêng, đứng vững trong thị trường đầy khắc nghiệt, HTX Hoàng Long (thôn Chi Lễ, xã Tân Ước, huyện Thanh Oai) đã nghiên cứu và thử nghiệm men vi sinh nhằm tạo ra những sản phẩm sạch, an toàn cho người sử dụng, phát triển thành chuỗi thực phẩm sạch từ trang trại tới bàn ăn. Đó là phương pháp lựa chọn thức ăn sinh học, là một hướng đi lâu dài, bền bỉ nhằm khẳng định thương hiệu thịt lợn mang tên “Thực phẩm A-Z” của HTX này. Sử dụng thức ăn sinh học cho đàn lợn thấy được chất lượng thịt thơm ngon hơn hẳn, nước luộc trong, ăn mỡ giòn, ít ngấy, an toàn cho người sử dụng. HTX xác định đó là cái gốc để phát triển chuỗi thực phẩm sạch, an toàn. Tính tới thời điểm hiện tại, số đầu lợn của trại luôn giữ ở mức ổn định trên 4.000 con (lợn nái trên 400; lợn thịt 3.600 con/lứa), tạo việc làm cho hơn 40 lao động, thu nhập trung bình 6 triệu đồng/người/tháng. HTX cũng đã hoàn thiện được 1 cơ sở giết mổ công suất 50 con/ngày, đảm bảo ATTP và vệ sinh thú y theo quy định. HTX có trang trại chăn nuôi lợn đạt tiêu chuẩn Vietgap, chăn nuôi đảm bảo an toàn sinh học. 100% sản phẩm bán ra được sơ chế, chế biến đóng gói mang thương hiệu “Chuỗi thực phẩm A-Z”. Hiện nay, HTX Hoàng Long có một hệ thống cửa hàng tiện ích tại Hà Nội bán các loại thịt, giò, chả, nem… được đóng gói và sử dụng tem nhãn đúng quy định, nhãn hiệu A-Z. Với sự đầu tư nghiêm túc, bài bản, thương hiệu “Chuỗi thực phẩm A-Z” của HTX chăn nuôi lợn Hoàng Long đã được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao cấp thành phố và hiện HTX đang nỗ lực để đưa sản phẩm này được công nhận 5 sao cấp quốc gia.
Nhằm đẩy mạnh, phát triển HTX, ngày 16/11/2021, UBND TP. Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4857/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện đề án “Lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021 - 2025” trên địa bàn thành phố. Chuyên đề này được xây dựng trên cơ sở Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, UBND thành phố sẽ lựa chọn 25 HTX đáp ứng các điều kiện tham gia đề án trên và được hỗ trợ từ nguồn kinh phí ngân sách thành phố. Các quận, huyện, thị xã căn cứ vào nguồn lực địa phương triển khai hỗ trợ thêm các mô hình theo mục tiêu, nội dung của đề án. Thời gian thực hiện đề án gồm 3 giai đoạn, giai đoạn 1: Lựa chọn mô hình HTX thí điểm (trong năm 2021); giai đoạn 2: Hoàn thiện mô hình thí điểm, nhân rộng một số mô hình HTX kiểu mới đã hoàn thiện (tháng 6/2025); giai đoạn 3: Tổng kết, đề xuất phương án nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới hiệu quả (6 tháng cuối năm 2025). HTX tham gia đề án phải thực hiện 6 điều kiện bắt buộc: Hoạt động theo quy định Luật HTX năm 2012; đang hoạt động sản xuất, kinh doanh và phát triển theo các mô hình được đề án lựa chọn; bảo đảm tỷ lệ cung ứng sản phẩm, dịch vụ cho các thành viên theo quy định của pháp luật; kinh doanh hiệu quả, có lãi liên tục trong 3 năm tài chính gần nhất. Bên cạnh đó, HTX nộp đầy đủ hồ sơ đăng ký tham gia đề án, trong đó có bản đánh giá HTX năm 2020 đạt loại khá (65 điểm) trở lên. Trường hợp có từ 2 HTX trở lên cùng đáp ứng tất cả điều kiện trên thì lựa chọn HTX có quy mô lớn hơn và có tổng nguồn vốn của HTX cao hơn…
Thịt lợn sạch mang thương hiệu “Chuỗi thực phẩm A-Z” của HTX chăn nuôi Hoàng Long đạt 4 sao
Đánh giá vai trò của HTX, ông Nguyễn văn Chí - Chi cục trưởng Chi cục Phát triển Nông thôn Hà Nội khẳng định, HTX ngày càng thể hiện rõ nét vai trò của mình trong phát kinh tế - xã hội, nhất là kinh tế nông nghiệp thông qua việc tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao nguồn thu nhập cho người lao động và một bộ phận không nhỏ người yếu thế trong xã hội ở khu vực nông thôn, góp phần bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự an toàn xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Bên cạnh đó, HTX đã huy động tốt sức người, sức của thực hiện kiên cố hóa hạ tầng nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Đây chính là bản chất, giá trị đích thực của kinh tế hợp tác, HTX. Do đó, việc thực hiện đề án “Lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021 - 2025” trên địa bàn thành phố sẽ góp phần cung cấp cơ sở thực tiễn về HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả góp phần thực hiện thành công đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; Xây dựng các mô hình HTX trở thành kiểu mẫu nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức và tạo sức hút để người dân, tổ chức, doanh nghiệp tham gia, liên kết với HTX. Đồng thời, làm cơ sở để nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển.
Trong bối cảnh có nhiều biến động như hiện nay, việc các HTX có nhiều thay đổi trong cách điều hành nội bộ, sản xuất, kết nối với thị trường là điều cần thiết để tồn tại và tăng doanh thu, hiệu quả hoạt động. Đây cũng là những đòi hỏi cần thiết để thích ứng với bối cảnh, tình hình mới. Trong đó, với việc ngày càng có nhiều HTX áp dụng sản xuất nông nghiệp thông minh, đẩy mạnh chuyển đổi số, hy vọng, trong tương lai không xa, HTX nông nghiệp trên địa bàn Thủ đô sẽ ngày càng có nhiều chuyển biến mới, phát huy vai trò kết nối sản xuất, nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập cho người nông dân, đóng góp tích cực cho sự phát triển của ngành nông nghiệp.
Trần Hương
(Trang báo có sự phối hợp của Chi cục Phát triển Nông thôn Hà Nội)
