28/11/2025
Nếu đô thị là thước đo hiện đại thì nông thôn là đại diện cho bản sắc. Trong hành trình xây dựng nông thôn mới (NTM), xã Thanh Oai (TP. Hà Nội) đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhưng vẫn giữ được linh hồn riêng - bản sắc, giá trị văn hóa, tinh thần của nông thôn. Từ một huyện khó khăn, Thanh Oai trở thành huyện nằm trong tốp đầu của thành phố về xây dựng NTM, khi có 100% số xã trên địa bàn huyện đạt chuẩn NTM vào năm 2019, vinh dự được Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện NTM vào năm 2020 và hoàn thành mục tiêu xây dựng huyện đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2024, về đích trước 1 năm so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra.
Thanh Oai là xã nằm ở cửa ngõ phía Tây Nam Thủ đô, có diện tích tự nhiên 26,86 km2; quy mô dân số 54.475 người, được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của các xã Thanh Mai, Kim An, Đỗ Động, Phương Trung, thị trấn Kim Bài và phần lớn xã Kim Thư thuộc huyện Thanh Oai. Tên gọi "Thanh Oai" được giữ lại nhằm bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và truyền thống của vùng đất địa linh nhân kiệt này, đồng thời khẳng định vị thế trung tâm hành chính, kinh tế của huyện trước đây. Việc đặt tên mới cũng nhận được sự đồng thuận cao từ nhân dân, tạo nền tảng thuận lợi để phát huy tiềm lực kinh tế, phát triển du lịch và xây dựng nông thôn mới.
Trước khi thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, các xã trên địa bàn Thanh Oai mới chỉ đạt từ 1 - 3 tiêu chí xây dựng NTM. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội xuống cấp, thu nhập của người dân còn thấp, bình quân đạt 8,028 triệu đồng (năm 2010), tỷ lệ hộ nghèo cao (chiếm 11,42%). Sản xuất chủ yếu là các sản phẩm thô, chưa qua chế biến, thiếu liên kết theo chuỗi giá trị bền vững. Giá trị sản phẩm còn thấp, giá bán bấp bênh, chưa có tính cạnh tranh. Số lượng các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp còn ít. Nguồn lực đầu tư xây dựng NTM còn hạn chế, hệ thống hạ tầng kinh tế, xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Xuất phát điểm thấp như vậy là một trở ngại lớn cho Thanh Oai trong việc triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện Chương trình và để đạt được mục tiêu đề ra, được sự quan tâm của Trung ương, thành phố, Huyện ủy, HĐND, UBND Thanh Oai đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, ban hành các nghị quyết, chương trình, kế hoạch, đề án, cơ chế đặc thù phù hợp với tình hình thực tế ở địa phương và phân công cụ thể cho cấp ủy, chính quyền các cấp để tổ chức thực hiện. Nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, năm 2024, thu ngân sách Nhà nước của Thanh Oai đạt 1.743,9 tỷ đồng (cao nhất từ trước tới nay); Tốc độ tăng trưởng kinh tế của huyện đạt 14,9%; Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng bền vững. Thanh Oai có thêm 10 trường công lập đạt chuẩn quốc gia, nâng tổng số trường đạt chuẩn quốc gia lên 69/71 trường (đạt 97,1%); thu nhập bình quân đầu người đạt 76,6 triệu đồng/người/năm; toàn huyện không còn hộ nghèo; Nhân dân được tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục đạt chuẩn và chất lượng cao. Hàng năm, huyện đều lựa chọn các xã bảo đảm đủ điều kiện để đăng ký phấn đấu hoàn thành xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu. Việc phân kỳ, xác định lộ trình từng xã theo từng năm, từng giai đoạn được xây dựng khoa học, bảo đảm hoàn thành kế hoạch đề ra và giúp cho huyện cân đối nguồn thu - chi ngân sách, có cơ chế hỗ trợ kịp thời cho các xã. Đó là những kinh nghiệm huyện Thanh Oai đã triển khai mang lại hiệu quả cao. Bên cạnh đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Thanh Oai khóa XXIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định cải cách hành chính và xây dựng kết cấu hạ tầng là 2 khâu đột phá của huyện. Đến nay, Thanh Oai đã nâng cấp, cải tạo 270km đường giao thông các loại. Hạ tầng khung của huyện được quy hoạch và triển khai thực hiện đồng bộ; quyết liệt triển khai dự án nâng cấp, mở rộng tuyến QL 21B, xây dựng trục đường phát triển kinh tế. Ngoài ra, Thanh Oai đã khởi công, xây dựng hạ tầng kỹ thuật 5 Cụm công nghiệp và 1 chợ đầu mối Nam Hà Nôi đã hoàn thiện, bước đầu đem lại nguồn thu cho ngân sách địa phương và tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Công tác cải cách hành chính có nhiều chuyển biến tích cực, trong đó trọng tâm và chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền số, xã hội số. Đến nay, sau hơn 10 năm, Thanh Oai hôm nay đã khoác trên mình diện mạo mới; làng quê khang trang, hiện đại với hệ thống hạ tầng được đầu tư đồng bộ, kinh tế phát triển. Từ một huyện khó khăn, Thanh Oai nằm trong top đầu của thành phố về xây dựng NTM.
Đường làng, ngõ xóm trên địa bàn xã Thanh Oai luôn xanh - sạch - đẹp
Theo Phó Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM TP. Hà Nội Ngọ Văn Ngôn, xây dựng NTM là hành trình không có điểm dừng, đề nghị các xã tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí. Các địa phương hoàn thành NTM nâng cao rồi cần tiếp tục triển khai thực hiện xây dựng NTM kiểu mẫu và hoàn thành NTM kiểu mẫu trên 1, 2 lĩnh vực rồi cần tiếp tục xây dựng NTM kiểu mẫu toàn diện trên 8 lĩnh vực, hướng đến xây dựng nông thôn thông minh nhằm nâng cao hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.
Nhìn lại chặng đường xây dựng NTM của huyện Thanh Oai có được kết quả như hôm nay là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Thành ủy, HĐND, UBND TP. Hà Nội, Ban chỉ đạo Chương trình 04-CTr/TU của Thành ủy. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở đều tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, quyết liệt, đồng bộ, sáng tạo, có trọng tâm, trọng điểm các giải pháp xây dựng NTM. Với quan điểm, mục tiêu: Xây dựng NTM, NTM nâng cao cần thực hiện thực chất hơn, thiết thực hơn, hiệu quả và bền vững hơn gắn liền với quá trình đô thị hóa, nông thôn mới văn minh và hiện đại tiến tới đô thị văn minh, thông minh; hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đồng bộ, phù hợp theo tiêu chí đô thị; kinh tế nông thôn phát triển mạnh mẽ và bền vững, sản phẩm có sức cạnh tranh cao, quốc phòng và an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững trên địa bàn Thủ đô, trong thời gian tới, xã Thanh Oai sẽ cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn bằng cách đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp đô thị và sinh thái; Quan tâm xây dựng vùng nguyên liệu nông sản an toàn gắn với mã vùng trồng, mã vạch sản phẩm, truy xuất nguồn gốc phù hợp với quy hoạch. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, ngành nghề nông thôn gắn với du lịch nông thôn, du lịch trải nghiệm. Đặc biệt, chú trọng tới nâng cao chất lượng cuộc sống về vật chất và tinh thần của người dân; đầu tư, nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động các thiết chế văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao và các dịch vụ tốt nhất đáp ứng nhu cầu của người dân. Trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp, với việc sáp nhập sáu đơn vị hành chính trên cơ sở đồng thuận của nhân dân, tin tưởng rằng xã Thanh Oai sẽ tiếp tục đẩy mạnh phong trào xây dựng NTM đi vào chiều sâu, bền vững, gắn với bản sắc văn hóa Thủ đô nghìn năm văn hiến.
Thanh Bình
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 11/2025)
(Bài viết có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội)
