23/10/2023
Sơn La là tỉnh vùng cao, có đường biên giới quốc gia giáp nước bạn Lào dài 250 km, diện tích tự nhiên là 14.055 km2, chiếm 4,27% diện tích cả nước. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM), địa phương phấn đấu đến hết năm 2025, có 83 xã và 1 huyện đạt chuẩn, trong đó, 4 xã biên giới đạt chuẩn NTM, 20 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 3 - 5 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Với quan điểm “xây dựng NTM là nhiệm vụ thường xuyên và liên tục, có điểm khởi đầu nhưng không có kết thúc”, bên cạnh sự nỗ lực của các cấp, các ngành, sự chung sức, đồng lòng của người dân, Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM của địa phương ngày càng đi vào thực chất, bền vững.
Xây dựng từng bản làng về đích NTM
Là tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, Sơn La bắt tay vào xây dựng NTM với số tiêu chí bình quân tại thời điểm đánh giá chỉ đạt 1,6 tiêu chí/xã; tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn rất cao (trên 40%)... Tuy nhiên, nhờ sự chung sức, đồng lòng của các cấp, các ngành và toàn thể người dân, đến nay, sau 12 năm triển khai, tỉnh Sơn La đã có 59/188 xã đạt chuẩn NTM, 5 xã NTM nâng cao. Cơ sở hạ tầng khu vực nông thôn được đầu tư xây dựng, bức tranh cảnh quan nông thôn thay đổi, khang trang, sạch đẹp; 97% số xã có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương hàng hóa; sản lượng nông, lâm nghiệp tăng trưởng, xuất hiện nhiều vùng sản xuất hàng hóa. Đáng chú ý, với nhận định khi các bản về đích, cơ sở hạ tầng khang trang, đời sống nhân dân được cải thiện đồng nghĩa sẽ tạo thành công chung cho cả một địa phương, cách làm của tỉnh trong những năm gần đây là xây dựng từng bản làng về đích NTM và xem đây là nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn 2023 - 2025.
Các bản làng ở Sơn La ngày càng sạch đẹp nhờ xây dựng NTM
Nhờ sự đồng thuận, nỗ lực của bà con nhân dân, sự đoàn kết, quyết tâm của các cấp lãnh đạo địa phương, một số bản đã trở thành điểm sáng trong phong trào xây dựng NTM. Tiêu biểu, đầu tháng 4/2023, bản Nghĩa Hưng, xã Mường Cơi, huyện Phú Yên là bản đầu tiên của tỉnh Sơn La đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Với diện tích tự nhiên 315 ha, toàn bản có 121 hộ, 424 nhân khẩu, 97% là người dân tộc Kinh, Chi bộ có 10 đảng viên, đời sống nhân dân trong bản chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, phát triển chăn nuôi, trồng cây ăn quả và kinh doanh, buôn bán dịch vụ, vận tải. Để xây dựng bản NTM kiểu mẫu, Ban Quản lý bản đã tổ chức họp dân triển khai các văn bản, được bà con nhân dân ủng hộ, hưởng ứng nhiệt tính, sau đó lấy ý kiến biểu quyết 100% các hộ gia đình đều đồng thuận, nhất trí. Cùng với nguồn kinh phí Nhà nước hỗ trợ hơn 2 tỷ đồng, nhân dân trong bản đã đóng góp trên 730 triệu đồng và hơn 1.300 ngày công lao động xây mới nhà văn hóa bản; đổ bê tông 7 tuyến đường ngõ xóm, 3 tuyến đường nội đồng; xây mới cổng chào và làm hệ thống điện chiếu sáng dọc tuyến đường nội bản…
Đến nay, 100% đường trục bản đã được rải nhựa và đổ bê tông; 100% số hộ thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường, có hàng rào bằng cây xanh hoặc hoa. Ngoài ra, các hoạt động văn hóa, văn nghệ thường xuyên được tổ chức; xây dựng thành công sản phẩm quýt ngọt của Hợp tác xã trồng cây ăn quả Nghĩa Hưng đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh và là một trong những sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh; thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 42 triệu đồng/năm. Từ những kết quả đạt được, ngày 5/4/2023, UBND xã Mường Cơi, huyện Phù Yên đã long trọng tổ chức Lễ công bố bản Nghĩa Hưng đạt chuẩn NTM, NTM kiểu mẫu năm 2023. Nhân dịp này, bản Nghĩa Hưng được Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác mặt trận năm 2022; UBND huyện Phù Yên tặng Giấy khen cho 3 tập thể và 10 cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào xây dựng NTM.
Cùng với Nghĩa Hưng, huyện Phù Yên đặt ra mục tiêu xây dựng bản Chiềng Thượng, xã Quang Huy cán đích NTM kiểu mẫu vào cuối năm 2023. Cả bản hiện có 170 hộ với 672 nhân khẩu, 100% dân số là đồng bào dân tộc Thái. Đời sống nhân dân trong bản chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, phát triển chăn nuôi, trồng cây ăn quả và kinh doanh, buôn bán dịch vụ, vận tải... Trong quá trình xây dựng NTM, Bí thư, Trưởng bản, cán bộ đoàn thể đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho nhân dân về mục đích, ý nghĩa của công cuộc xây dựng NTM, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, chỉ có điểm bắt đầu, không có điểm kết thúc, đồng thời tuyên truyền, phổ biến chủ trương xây dựng NTM kiểu mẫu đến toàn thể người dân. Qua đó, người dân Chiềng Thượng hiểu được lợi của xây dựng NTM cũng như trách nhiệm của Nhà nước và nhân dân trong việc phối hợp thực hiện nhiệm vụ được giao.
Ông Cầm Ngọc Nhiến, Bí thư Chi bộ - Trưởng bản Chiềng Thượng cho biết, vinh dự được Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã Quang Huy và huyện Phù Yên lựa chọn bản Chiềng Thượng để xây dựng bản NTM kiểu mẫu, Ban Quản lý bản đã tổ chức họp các tổ chức chính trị - xã hội của bản để triển khai các văn bản, từ đó phát huy vai trò, sức mạnh của các tổ chức chính trị - xã hội để vận động nhân dân trong bản tích cực hưởng ứng, tham gia. Theo Bộ tiêu chí bản, tiểu khu NTM, NTM kiểu mẫu tỉnh Sơn La ban hành giai đoạn 2021 - 2025 bao gồm 16 tiêu chí, 44 chỉ tiêu, qua rà soát, bản Chiềng Thượng đã đạt 13/16 tiêu chí và 36/44 chỉ tiêu. Căn cứ vào tình hình thực tiễn và bám sát các tiêu chí theo quy định của UBND tỉnh, bản Chiềng Thượng đã xem xét, cân nhắc tiêu chí nào dễ thì làm trước, tiêu chí khó làm sau; phần việc nào thuộc về hộ gia đình thì hộ gia đình đảm nhiệm, phần việc nào thuộc tập thể thì phát động toàn dân cùng chung tay xây dựng.
Để thực hiện hiệu quả các tiêu chí và chỉ tiêu, ngay sau khi có chủ trương xây dựng bản NTM kiểu mẫu, Chi bộ bản đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về xây dựng bản NTM kiểu mẫu, trong đó chú trọng phát huy sức mạnh của các tổ chức chính trị - xã hội. Cụ thể, đối với Tiêu chí thu nhập, bản Chiềng Thượng tích cực tham gia các lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, lớp dạy nghề…; mạnh dạn thực hiện chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, liên kết theo chuỗi giá trị, đặc biệt là phát triển trồng cây ăn quả trên đất dốc thay thế cây lương thực ngắn ngày kém hiệu quả, mở mang các ngành nghề, dịch vụ. Bên cạnh đó, hội viên, nông dân đã được Hội Nông dân các cấp tạo điều kiện vay vốn quỹ hỗ trợ nông dân và vay vốn từ Chi nhánh Ngân hàng Chính sách - xã hội huyện Phù Yên, Chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT huyện Phù Yên qua kênh Hội quản lý.
Khi kinh tế phát triển, người dân bản Chiềng Thượng có điều kiện đóng góp kinh phí, ngày công xây dựng bản NTM kiểu mẫu. Đầu năm 2023, bản còn 2 nhà tạm, một số tuyến đường nội bản đã xuống cấp, tuy nhiên, với tinh thần đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh, hội viên, nông dân trong bản đã chung sức đóng góp kinh phí, ngày công để thực hiện. Đến nay, đã hỗ trợ xóa 2 nhà tạm; tu sửa đường nội bản, khôi phục lại tuyến đường hoa dài 270 m; trang bị 30 thùng đựng rác, phân bố tại các cụm dân cư để thuận tiện công việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt định kỳ để đảm bảo vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, người dân trong bản đã đầu tư, cải tạo vườn tược, xây dựng cổng, tường, hàng rào nhà ở kiên cố, sân, ngõ gọn gàng, sạch sẽ. Đến nay, tỷ lệ hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn của Bộ Xây dựng đạt 98,7%; 100% tuyến đường nội bản được bê tông hóa; 100% các hộ gia đình trong bản được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, 93% số hộ đạt Danh hiệu gia đình văn hóa... Theo đó, mục tiêu bản Chiềng Thượng cán đích NTM kiểu mẫu vào cuối năm 2023 đã cơ bản hoàn thành, tạo tiền đề để xã Quang Huy tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM trên địa bàn xã và cũng để các bản khác học tập, làm theo.
Không chỉ Phù Yên đặt ra những mục tiêu cụ thể, mà tất cả các huyện, thành phố của tỉnh Sơn La cũng đề ra những con số phấn đấu, xác định các bản làng đạt mục tiêu cán đích NTM là tiền đề cho sự phát triển chung cấp xã, cấp huyện và nâng cao đời sống nhân dân. Trong đó, dễ nhìn thấy nhất là việc cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn; nâng cao thu nhập, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Với tinh thần, quyết tâm cao, tỉnh Sơn La phấn đấu đến hết năm 2025 sẽ có 41 bản đạt chuẩn NTM, trong đó có 17 bản đạt NTM kiểu mẫu. Đến năm 2030, tăng lên lần lượt là 84 bản NTM, 42 bản đạt NTM kiểu mẫu. Hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh Sơn La đã ban hành Bộ tiêu chí hướng dẫn và chỉ đạo các ngành chuyên môn triển khai nhiều giải pháp xây dựng NTM tại các bản trong thời gian tới.
Dồn lực cải thiện chất lượng môi trường nông thôn trong giai đoạn mới
Thực tế cho thấy, các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM và NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh Sơn La đều là những địa phương có điều kiện thuận lợi về phát triển kinh tế. Giai đoạn 2021 - 2025, các xã còn lại sẽ gặp nhiều trở ngại hơn vì điều kiện phát triển kinh tế còn khó khăn, do đó, tỉnh Sơn La chỉ đạo các huyện, thành phố tiếp tục xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể để hiện thực thành công các mục tiêu đề ra, phấn đấu đến năm 2025, có 83 xã và 1 huyện đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, trong đó, 4 xã biên giới đạt chuẩn NTM, 20 xã đạt chuẩn nâng cao và 3 - 5 xã đạt NTM kiểu mẫu. Theo đó, giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Sơn La phấn đấu đạt mục tiêu tổng quát xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ và từng bước hiện đại. Cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch, xây dựng xã NTM ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Đồng thời, UBND tỉnh cũng xác định, nâng cao trình độ dân trí, phát triển NTM nhưng phải đi đôi với nhiệm vụ môi trường sinh thái để Chương trình xây dựng NTM ngày càng thực chất, hiệu quả và bền vững.
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Sơn La
nhận được sự ủng hộ của các tổ chức chính trị - xã hội
Đối với các xã đã đạt chuẩn NTM, tỉnh chỉ đạo các địa phương, ngành liên quan kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện các tiêu chí do đơn vị phụ trách để kịp thời hướng dẫn và thực hiện nâng cao chất lượng các tiêu chí theo Bộ tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025, từ đó, giúp người dân thay đổi nhận thức tự vươn lên trong xây dựng NTM, tiến tới xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Trước mắt, đến cuối năm 2023, tỉnh Sơn La phấn đấu huy động được hơn 1.000 tỷ đồng để đầu tư cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Trong đó, nguồn ngân sách nhà nước khoảng hơn 250 tỷ đồng; vốn lồng ghép từ các chương trình dự án hơn 380 tỷ đồng; vốn tín dụng 400 tỷ đồng và vốn huy động từ các đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã, cộng đồng dân cư khoảng hơn 23 tỷ đồng. Phấn đấu nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM lên 63 xã; 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, tổng số xã đạt chuẩn NTM nâng cao lũy kế thành 8 xã. Cụ thể, các xã đạt chuẩn NTM bao gồm: Xã Ngọc Chiến (huyện Mường La), xã Yên Hưng (huyện Sông Mã), xã Sặp Vạt (huyện Yên Châu), xã Chiềng Pha (huyện Thuận Châu), xã Nà Mường (huyện Mộc Châu); 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao gồm: Xã Hua La (TP. Sơn La), xã Chiềng Bằng, xã Chiềng Khoang (huyện Quỳnh Nhai).
Để hoàn thành mục tiêu đề ra, tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục chỉ đạo các cấp, các ngành có kế hoạch, lộ trình và giải pháp cụ thể để thực hiện, trong đó, tập trung vào một số chỉ tiêu: Bình quân toàn tỉnh đạt 10,5 tiêu chí/xã; có 63 xã đạt 19 tiêu chí, 6 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí, 40 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, 79 xã đạt dưới 10 tiêu ch; rà soát, đánh giá hiện trạng xây dựng NTM của các huyện làm căn cứ chỉ đạo, triển khai Chương trình giai đoạn 2021 - 2025. Tăng cường hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền về xây dựng NTM, trong đó tập trung nâng cao nhận thức và hiểu đúng về mục đích, nguyên tắc và bản chất của của Chương trình, tiếp tục triển khai sâu rộng và thiết thực phong trào thi đua “Sơn La chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2021 - 2025 do tỉnh phát động.
Bên cạnh đó, nghiên cứu, tham mưu ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh và các vùng miền dân tộc; nghiên cứu, đề xuất mô hình bộ máy tham mưu, giúp việc tổ chức triển khai Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 đảm bảo xứng tầm nhiệm vụ, hiệu quả; đôn đốc, chỉ đạo các huyện đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nội dung thành phần của Chương trình để hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM theo hướng chú trọng vào chất lượng và tính bền vững, trong đó tập trung vào một số nội dung trọng tâm. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã, nhất là ở những xã nghèo, đặc biệt khó khăn; tập trung hỗ trợ triển khai xây dựng NTM cấp thôn, bản ở các xã dưới 10 tiêu chí; thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM, trong đó ưu tiên thúc đẩy phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Đối với Chương trình mỗi nhà một sản phẩm, cần tiếp tục triển khai theo hướng tập trung đi sâu vào chất lượng, theo đúng nguyên tắc và bản chất của Chương trình. Chú trọng công tác BVMT, tạo cảnh quan nông thôn; tiếp tục chỉ đạo các địa phương phát triển và nhân rộng các mô hình đường hoa, cây xanh theo hướng vườn mẫu - khu dân cư kiểu mẫu.
Ngoài ra, giải ngân và phân bổ kịp thời nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia; cân đối, bố trí nguồn ngân sách địa phương để thực hiện Chương trình; huy động sự đóng góp từ các hợp tác xã, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư. Đồng thời, tiếp tục thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM, trong đó, ưu tiên thúc đẩy phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị; tập trung đôn đốc các huyện, xã nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt chuẩn, hướng dẫn thực hiện các tiêu chí còn yếu, thiếu; tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện Chương trình, kịp thời chấn chỉnh, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai của địa phương. Mặt khác, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai hiệu quả các giải pháp để phấn đấu hoàn thành mục tiêu của Chương trình năm 2023 và những năm tiếp theo; đôn đốc, chỉ đạo các huyện đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nội dung thành phần của Chương trình để hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM theo hướng chú trọng vào chất lượng và tính bền vững, với những nhiệm vụ trọng tâm: Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã, nhất là ở những xã nghèo, đặc biệt khó khăn; hỗ trợ triển khai xây dựng NTM cấp thôn, bản ở các xã dưới 10 tiêu chí; đẩy mạnh các giải pháp huy động và đa dạng hóa nguồn vốn để thực hiện Chương trình trong giai đoạn 2021 - 2025.
|
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Sơn La có đóng góp to lớn trong việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu kinh tế - xã hội của địa phương. Sau 3 năm triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 - 2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế lĩnh vực Nông - Lâm - Thủy sản bình quân giai đoạn 2021 - 2023 tăng nhanh, đã hình thành nhiều vùng sản xuất chuyên canh rộng. Đời sống của cư dân nông thôn được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 17,83% (năm 2022); thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn là 23,04 triệu đồng/người/năm; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở nông thôn được giữ vững. Đến tháng 6/2023, toàn tỉnh Sơn La có 59 xã đạt chuẩn NTM; 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 129 số xã đạt dưới 15 tiêu chí. Thành phố Sơn La đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; huyện Quỳnh Nhai đạt 3/9 tiêu chí. 8 bản thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi được công nhận đạt chuẩn NTM theo các tiêu chí NTM do UBND cấp tỉnh quy định. Toàn tỉnh có 63/188 xã đạt tiêu chí về quy hoạch; phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản đồng bộ, hiện đại, đảm bảo kết nối nông thôn - đô thị và kết nối các vùng miền; 2.697 công trình thuỷ lợi, 1.791 công trình cấp nước sạch nông thôn được đầu tư sửa chữa, xây dựng mới; cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai năm 2022 được quan tâm đầu tư, một số dự án đang triển khai thi công… |
Phương Linh
(Trang thông tin này có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương)
