30/06/2021
Trong khi nhiều vùng sản xuất rau an toàn của TP. Hà Nội đang gặp khó khăn về đầu ra, thì tại vùng RAT Văn Đức (xã Văn Đức, huyện Gia Lâm), các sản phẩm RAT luôn được tiêu thụ hết ngay tại ruộng. Có được thành công trên là bởi Hợp tác xã (HTX) Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp xã Văn Đức đã quy hoạch và triển khai sản xuất nông nghiệp bài bản theo mô hình kiểm soát, quản lý theo chuỗi khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ.
Văn Đức hiện có 8 sản phẩm rau an toàn đạt tiêu chuẩn 4 sao theo OCOP. Ảnh: Trung Hiếu
Xã Văn Đức là vùng trồng rau theo tiêu chuẩn an toàn VietGAP lớn nhất của huyện Gia Lâm (khoảng 250 ha). Hiện, toàn xã có 250 ha RAT, trong đó 15 ha sản xuất theo quy trình VietGAP với 1.200 hộ tham gia trực tiếp sản xuất. HTX Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp xã Văn Đức là đơn vị chịu trách nhiệm quản lý, giám sát chất lượng và đứng ra bao tiêu sản phẩm cho bà con. Tất cả các hộ trực tiếp tham gia sản xuất được chia thành 20 nhóm và 5 liên nhóm, mỗi nhóm gồm 25 - 30 hộ thành viên trồng rau, trong đó, mỗi nhóm, liên nhóm bầu ra 1 tổ trưởng làm nhiệm vụ giám sát, quản lý và đảm bảo toàn bộ diện tích rau được trồng đồng bộ theo đúng quy trình (mỗi tổ trưởng được hỗ trợ mức lương từ 600 - 1,3 triệu đồng/tháng). Nhận thấy người tiêu dùng đang đề cao tính an toàn, bảo đảm chất lượng lên hàng đầu, nên HTX vẫn chuyên tâm sản xuất rau sạch, không sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng để dễ bán và có giá cao hơn. Các hộ thành viên chỉ sử dụng phân hữu cơ đã được ủ hoai mục, không được sử dụng phân trước khi thu hoạch. Hơn nữa, vùng trồng rau của HTX nằm ở ven sông Hồng, bảo đảm cách xa nhà máy, xí nghiệp, không gần quốc lộ, không gần bệnh viện nên hoàn toàn bảo đảm yêu cầu khi trồng rau không bị nhiễm bẩn, các tác nhân gây bệnh cũng được hạn chế tối đa.
Bà con nông dân Văn Đức ghi chép nhật ký đồng ruộng. Ảnh: Trung Hiếu
Với quy mô sản xuất lớn, để giám sát chặt chẽ quá trình sản xuất rau ngay tại ruộng, HTX đã lập sơ đồ theo các nhóm, phân theo từng khu vực cánh đồng. Bên cạnh đó, HTX đã thực hiện mô hình kiểm tra cộng đồng áp dụng hệ thống đảm bảo có sự truy xuất nguồn gốc (PGS) trong sản xuất RAT. Hệ thống đảm bảo này chứng thực cho người sản xuất dựa trên sự tham gia tích cực của các bên liên quan: người tiêu dùng, công ty phân phối, cơ quan quản lý nhà nước và các đối tượng quan tâm khác. Tất cả các khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch rau đều có sự giám sát của các tổ trưởng và cán bộ của Trạm Bảo vệ thực vật huyện. Đặc biệt, các hộ tham gia sản xuất theo nhóm đều được cán bộ Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội tập huấn về cách thức vận hành quản lý theo PGS, sản xuất RAT, rau VietGAP theo phương pháp FFS, phòng trừ dịch hại IPM... Bên cạnh đó, mỗi hộ còn được cấp sổ nhật ký đồng ruộng cập nhật đầy đủ thông tin quy trình sản xuất (thời gian, cách sử dụng các loại phân bón, thuốc trừ sâu sinh học...). Đồng thời, ban kiểm soát gồm đại diện người tiêu dùng, công ty phân phối, thu mua, Trạm bảo vệ thực vật, chính quyền xã và HTX thường xuyên tổ chức kiểm tra, kiểm soát định kỳ hoặc đột xuất các hoạt động sản xuất, chăm sóc cây rau của các thành viên trong nhóm theo đúng quy định về an toàn thực của Nhà nước đặc biệt là việc sử dụng thuốc BVTV trên đồng ruộng, kiểm tra nhật ký sản xuất, để đảm bảo sản phẩm an toàn thực phẩm theo quy định. Vì vậy, nhờ sản xuất theo đúng quy trình, chất lượng đảm bảo, sản phẩm có dán nhãn truy xuất nguồn gốc xuất xứ nên nhiều loại rau của HTX đã được đăng ký nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ.
Sản phẩm rau của HTX đã được đưa vào hệ thống siêu thị
Tham gia chương trình OCOP năm 2019, HTX Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp xã Văn Đức đăng ký 7 sản phẩm: Bắp cải, cải thảo, cải ngọt, súp lơ xanh, súp lơ trắng, mướp đắng, đậu trạch. Kết quả, cả 7 sản phẩm của Hợp tác xã Văn Đức được UBND TP. Hà Nội cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP 4 sao. Từ khi 7 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP, nhiều khách hàng đã tìm đến để đặt mua, người tiêu dùng biết đến nhiều hơn, sản phẩm bán ra luôn cao hơn so với thị trường. Đây là niềm vui, niềm tự hào và sự động viên rất lớn cho HTX phấn đấu để các loại rau khác được công nhận sản phẩm OCOP. Giám đốc HTX Nguyễn Văn Minh cho biết, trung bình mỗi ngày HTX cung cấp ra thị trường khoảng 40 – 50 tấn rau các loại. Trong số đó khoảng 70% sản lượng được tiêu thụ tại hệ thống siêu thị và chợ đầu mối trên địa bàn TP, số còn lại tiêu thụ tại các tỉnh lân cận. HTX vẫn đang duy trì xuất khẩu từ 300 – 500 tấn/năm một số loại rau như cải thảo, bắp cải, súp lơ sang thị trường Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc. Để giải quyết tốt vấn đề đầu ra, HTX đã tổ chức kế hoạch sản xuất cụ thể, bên cạnh trồng đa dạng các loại rau, HTX còn căn cứ vào sản lượng tiêu thụ để cân đối diện tích gieo trồng, tránh sản xuất ồ ạt một loại rau khiến khó bán, giá cả không đảm bảo. Cùng với đó, HTX ký hợp đồng trực tiếp với các doanh nghiệp tiêu thụ mà không qua bất kỳ bên trung gian nào, qua đó, HTX cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho xã viên. Nhờ vậy, sản lượng rau ở Văn Đức mỗi năm đạt từ 35.000 – 37.000 tấn vẫn được tiêu thụ ổn định, doanh thu đạt từ 550 – 600 triệu đồng/ha/năm.
Theo Giám đốc Sở NN&PTNT, Chánh Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) Hà Nội Chu Phú Mỹ, Hà Nội là Thủ đô, có ưu thế kết nối cung - cầu nông sản với các tỉnh, thành phố bạn, có số lượng hợp tác xã (HTX) lớn nhất cả nước, lại có vành đai xanh ngoại ô rất giàu tiềm năng phát triển các loại nông sản thực phẩm an toàn. Tuy nhiên, hoạt động của các mô hình HTX sản xuất, tiêu thụ nông sản, rau củ quả an toàn trên địa bàn thành phố vẫn còn nhiều khó khăn. Mô hình chuỗi sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch của Sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp xã Văn Đức là mô hình bước đầu khẳng định tính hiệu quả trên quê hương Rau an toàn Văn Đức. Đây sẽ là hướng đi giúp người nông dân địa phương khai thác hiệu quả hơn nữa tiềm năng, thế mạnh của địa phương để tạo ra các sản phẩm nông nghiệp hàng hóa giá trị cao, góp phần thúc đẩy kinh tế xã Văn Đức có những bước phát triển mới.
Trần Tân
(Trang báo có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng NTM TP. Hà Nội)
