10/09/2018
Tháng 11/2016, Khóa họp thứ 70 Ủy ban BVMT biển (MEPC) của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) đã thông qua Nghị quyết MEPC.278(70) về sửa đổi, bổ sung đối với Phụ lục VI “Quy định về ngăn ngừa ô nhiễm không khí từ tàu” của Công ước quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm do tàu gây ra (MARPOL). Sửa đổi này bắt buộc việc áp dụng hệ thống thu thập dữ liệu về tiêu thụ nhiên liệu của tàu biển và có hiệu lực từ ngày 1/3/2018, bao gồm Quy định 22A về thu thập và báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu biển. Trong thời gian 3 tháng sau ngày kết thúc năm, Công ty quản lý tàu phải báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền của quốc gia tàu mang cờ quốc tịch dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của năm đó thông qua phương tiện trao đổi thông tin điện tử và sử dụng mẫu báo cáo được tiêu chuẩn hóa theo quy định của Tổ chức Hàng hải quốc tế. Cơ quan có thẩm quyền của quốc gia tàu mang cờ quốc tịch phải chuyển dữ liệu báo cáo đến cơ sở dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của Tổ chức Hàng hải quốc tế thông qua phương tiện trao đổi thông tin điện tử và sử dụng mẫu báo cáo được tiêu chuẩn hóa theo quy định. Việc báo cáo tiêu thụ nhiên liệu theo quy định của Tổ chức Hàng hải quốc tế được áp dụng đối với tàu biển Việt Nam chạy tuyến quốc tế.
Đối với tàu biển chạy tuyến nội địa, theo nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 2359/QĐ-TTg ngày 22/12/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Hệ thống quốc gia về kiểm kê khí nhà kính (KNK), Bộ Giao thông vận tải (GTVT) sẽ tiến hành thu thập số liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu gửi Bộ KH&ĐT, Bộ TN&MT tổng hợp phục vụ kiểm kê KNK quốc gia.
Căn cứ Bộ luật Hàng hải Việt Nam ngày 25/11/2015; Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ngày 17/6/2010; Quyết định số 795/QĐ-TTg ngày 11/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch thực hiện các Phụ lục III, IV, V và VI của Công ước quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm do tàu gây ra; Căn cứ các Nghị quyết của Tổ chức Hàng hải quốc tế về Hướng dẫn soạn thảo Kế hoạch quản lý hiệu quả năng lượng tàu (MEPC.282(70) ngày 28/10/2016) và Nghị quyết thông qua các sửa đổi bổ sung các quy định về báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu tàu biển (Nghị quyết MEPC.278(70) ngày 28/10/2016), Bộ GTVT đã xây dựng dự thảo quy định, tổ chức lấy ý kiến góp ý của Hiệp hội chủ tàu, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan và ban hành Thông tư số 40/2018/TT-BGTVT ngày 29/6/2018 quy định về thu thập và báo cáo tiêu thụ nhiên liệu của các tàu biển Việt Nam (Thông tư).
Việc ban hành Thông tư đem lại các lợi ích cho chủ tàu cũng như cơ quan quản lý. Thông qua việc thu thập và báo cáo tiêu thụ nhiên liệu của tàu, chủ tàu nắm chắc được lượng nhiên liệu do từng tàu của mình tiêu thụ, qua đó có các giải pháp tiết kiệm nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu, giảm chi phí khai thác vận tải. Đối với cơ quan quản lý, việc thu thập và báo cáo tiêu thụ nhiên liệu giúp đánh giá được tình hình tiêu thụ nhiên liệu của đội tàu biển Việt Nam, từ đó có thể xây dựng và hoạch định các chính sách về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vận tải biển giảm tiêu thụ nhiên liệu trong khai thác vận tải, qua đó giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường.
Các giải pháp tiết kiệm chi phí khai thác vận tải được các chủ tàu triển khai thực hiện
Thông tư gồm 5 Chương, 15 Điều, có hiệu lực từ ngày 15/8/2018 quy định cụ thể: Kế hoạch thu thập dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu; Báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu; Nguyên tắc quản lý và sử dụng cơ sở dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu; Yêu cầu đối với cơ sở dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu; Xác minh báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu; Báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu tới Cơ quan thẩm quyền quốc gia và Tổ chức Hàng hải quốc tế; Trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan trong việc thu thập, báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu biển Việt Nam.
Theo đó, từ năm 2019, chủ tàu sẽ thu thập và lập báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của từng tàu trong mỗi niên lịch và gửi qua Cổng thông tin điện tử của Cục Đăng kiểm Việt Nam trước ngày 28/2 của năm kế tiếp. Trường hợp thay đổi chủ tàu hoặc tàu thay đổi đăng ký mang cờ quốc tịch nước ngoài, chủ tàu hiện tại sẽ thu thập và lập báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu tương ứng với phần niên lịch mà tàu vẫn thuộc sở hữu của mình trước khi hoàn thành việc thay đổi chủ tàu hoặc trước khi hoàn thành việc thay đổi mang cờ quốc tịch nước ngoài.
Việc thu thập lượng tiêu thụ nhiên liệu của tàu được thực hiện theo một trong ba phương pháp được Luật hóa trong quy định của Thông tư gồm: Phương pháp sử dụng phiếu giao nhận nhiên liệu; Phương pháp sử dụng thiết bị đo lưu lượng và phương pháp giám sát két nhiên liệu trên tàu. Chủ tàu lựa chọn một trong ba phương pháp nêu trên và ghi vào Kế hoạch thu thập dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu. Đối với tàu có tổng dung tích từ 5.000 trở lên tự hành bằng động cơ hoạt động tuyến quốc tế, Kế hoạch thu thập dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu phải được tích hợp trong Phần II của Kế hoạch quản lý hiệu quả năng lượng tàu (SEEMP).
Tùy theo phương pháp thu thập lượng tiêu thụ nhiên liệu, chủ tàu sẽ lưu trữ Phiếu giao nhận nhiên liệu hoặc Nhật ký của thiết bị đo lưu lượng nhiên liệu sử dụng trên tàu hoặc Bản tổng hợp dữ liệu giám sát các két nhiên liệu của tàu để phục vụ việc xác minh báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu. Cục Đăng kiểm Việt Nam là cơ quan chịu trách nhiệm xác minh báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu và báo cáo Bộ GTVT dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của đội tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam theo quy định của Thông tư số 48/2017/TT-BGTVT ngày 13/12/2017 quy định hệ thống chỉ tiêu thống kê và chế độ báo cáo thống kê ngành GTVT; đồng thời báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu có tổng dung tích từ 5.000 trở lên tự hành bằng động cơ hoạt động tuyến quốc tế tới cơ sở dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu tàu của IMO theo Mục 9 Quy định 22A Phụ lục VI Công ước MARPOL.
Việc xác minh báo cáo dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu của tàu được thực hiện kết hợp với đợt kiểm tra chu kỳ phân cấp tàu gần nhất của Cục Đăng kiểm Việt Nam nên không phát sinh chi phí và thủ tục cho chủ tàu.
Trần Ánh Dương
Vũ Hải Lưu
Bộ Giao thông vận tải
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 8/2018)
