09/06/2020
Thời gian qua, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự hưởng ứng và tham gia tích cực của người dân, Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) tại Hà Tĩnh đã đạt được nhiều kết quả khả quan, trở thành điểm sáng của cả nước. Trong đó, BVMT được xem là tiêu chí quan trọng trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh và đã được tỉnh đặc biệt chú trọng.
Người dân xã Trung Lễ (huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh) được cung cấp giỏ đựng rác và hướng dẫn về cách phân loại rác tại hộ gia đình
Nhận thức sâu sắc xây dựng NTM là Chương trình có nội dung toàn diện, bao gồm kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị, quốc phòng - an ninh. Vì vậy, ngay từ khi bắt đầu triển khai Chương trình xây dựng NTM, các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân Hà Tĩnh đã xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt và nhanh chóng trở thành phong trào rộng khắp trong toàn tỉnh thông qua nhiều giải pháp sáng tạo, thiết thực. Trong quá trình triển khai Chương trình MTQG xây dựng NTM, nhận thấy tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm là tiêu chí khó thực hiện nhất, Hà Tĩnh đã tập trung phát huy nội lực, làm tốt công tác vận động, huy động sức mạnh đoàn kết của các cấp chính quyền và nhân dân để hoàn thành các chỉ tiêu đề ra.
Là cơ quan chịu trách nhiệm hướng dẫn về nội dung môi trường, Sở TN&MT đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản quy định về thực hiện tiêu chí môi trường (TCMT) trong xây dựng NTM như: Chỉ thị số 05/CT-UBND ngày 15/3/2017 về tăng cường công tác vệ sinh môi trường, thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 05/2017/QĐ-UBND ngày 17/2/2017 về việc ban hành Bộ tiêu chí xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2017 - 2020 thực hiện tại Hà Tĩnh, trong đó TCMT tăng lên so với Bộ tiêu chí cũ (từ 5 lên 8 chỉ tiêu), với nhiều nội dung mới như nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước, BVMT trong chăn nuôi; tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh… Để hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện TCMT, Sở TN&MT cũng ban hành một số văn bản như số 726/STNMT-CCMT ngày 21/3/2017 về việc hướng dẫn các nội dung liên quan đến tiêu chí số 4.4 Môi trường trong Bộ tiêu chí xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; số 2505/STNMT-CCMT ngày 22/8/2017 về việc hướng dẫn thực hiện, đánh giá thẩm định các nội dung tiêu chí số 17, cùng nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc các địa phương thực hiện công tác BVMT trong xây dựng NTM. Ngoài ra, hàng năm, Sở TN&MT cũng lập đoàn kiểm tra, hướng dẫn đối với các xã trên địa bàn tỉnh về thực hiện tiêu chí số 17, đặc biệt chú trọng đến vấn đề môi trường. Năm 2017 và 2018, Sở TN&MT đã chủ động đánh giá lại việc thực hiện TCMT tại các xã theo quy định mới về Bộ tiêu chí xã đạt chuẩn NTM. Qua kiểm tra cho thấy, tình hình thực hiện TCMT tại các xã có nhiều chuyển biến tích cực. Phần lớn các xã đã cải thiện công tác BVMT, xây dựng cơ sở hạ tầng để giải quyết triệt để vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn như tăng cường kiểm soát việc sử dụng hóa chất nông nghiệp, đẩy mạnh công tác thu gom, xử lý bao bì thuốc trừ sâu, phân bón, thức ăn chăn nuôi; xây dựng các hố rác theo quy trình đảm bảo vệ sinh môi trường. Tiêu biểu như các địa phương: Vũ Quang, Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Hương Sơn đã có những cách làm sáng tạo trong thực hiện tiêu chí số 17.
Đặc biệt, trong năm 2019, Văn phòng điều phối xây dựng NTM Hà Tĩnh đã phối hợp với Sở TN&MT, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ Hà Tĩnh đã triển khai Đề tài “Đồng bộ hóa quản lý và kỹ thuật trong xử lý rác và nước thải sinh hoạt trong khu dân cư”. Việc triển khai Đề tài trên đã góp phần tuyên truyền, giáo dục, hình thành ý thức BVMT từ gia đình đến cộng đồng dân cư; xây dựng Quy chế quản lý và sự tham gia của các bên liên quan trong quản lý, phân loại xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt. Đồng thời, xây dựng bổ sung chỉ số cứng về phân loại, xử lý nước thải, rác thải tại nguồn vào tiêu chí số 17 trong xây dựng NTM. Nhờ những cách làm trên, đến năm 2019, Hà Tĩnh đã có 173 xã đạt tiêu chí số 17 9 (báo cáo của Sở TN&MT); trong đó, tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh đạt 98,3% (tăng 29,4% so năm 2010); 48,7% hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch theo Quy chuẩn quốc gia (tăng 22,77% so năm 2010); tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải đạt 72%; hệ thống mương thoát nước thải khu dân cư được xây dựng đồng bộ.
Để đạt được kết quả trên là nhờ sự kết hợp trong công tác chỉ đạo, phân công nhiệm vụ của UBND tỉnh, hoạt động kiểm tra, hướng dẫn thực hiện thường xuyên của Sở TN&MT, với những giải pháp tích cực tại nhiều địa phương như: Xây dựng các chỉ thị, nghị quyết chuyên đề, giao cho các đoàn thể phụ trách; hỗ trợ một phần kinh phí cho người dân; tăng cường tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác tại hộ gia đình, thực hiện tốt phong trào “5 không, 3 sạch”, xử lý chất thải chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường; phát động phong trào chỉnh trang khu dân cư, cải tạo vườn sạch, đẹp …
Ngoài ra, điểm mấu chốt tạo nên thành công trong việc thực hiện tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm tại Hà Tĩnh, đó là tỉnh đã xây dựng được những mô hình thí điểm về xã NTM kiểu mẫu, từ đó nhận rộng ra các địa phương khác trên toàn tỉnh. Đồng thời, củng cố và phát triển các tổ tự quản về vệ sinh môi trường; nâng cao tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch; chú trọng xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn... Đặc biệt là tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân thông qua nhiều hình thức, phát huy tối đa vai trò của người dân trong công tác giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường nông thôn; vận động nhân dân đầu tư xây dựng và nâng cấp các công trình hợp vệ sinh, bố trí chuồng trại chăn nuôi hợp lý, thực hiện tốt nếp sống văn hóa, tạo cảnh quan Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp.
Nhờ cách làm sáng tạo, hiệu quả, tháng 9/2019, Hà Tĩnh đã được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chọn là địa phương xây dựng thí điểm tỉnh đạt chuẩn NTM theo Thông báo số 319/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ. Hi vọng với sự quyết tâm, đoàn kết, sáng tạo, Hà Tĩnh sẽ phát huy nội lực, tăng tốc, bứt phá thành công để trở thành tỉnh đầu tiên trên cả nước đạt chuẩn NTM trước năm 2025.
Thu Hường - Phương Tâm
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 5/2020)
