Tìm lời giải cho bài toán xử lý rác thải điện tử ở Việt Nam

15/12/2023

    Ngày 15/12/2023, tại Hà Nội, Trung tâm Truyền thông TN&MT (Bộ TN&MT) phối hợp với Công ty cổ phần kim loại JX (Nhật Bản) tổ chức Hội thảo hiện trạng rác thải điện tử (RTĐT) và các giải pháp đầu tư dự án xử lý, tái chế.

    Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Vũ Minh Lý, Phó Giám đốc Trung tâm truyền thông TN&MT cho biết, với sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 cùng sự đổi mới, sáng tạo công nghệ đã khiến việc sản xuất các thiết bị điện, điện tử phát triển mạnh, nhu cầu thay đổi các sản phẩm điện, điện tử ngày càng cao, dẫn đến gia tăng lượng lớn RTĐT. Việt Nam cũng không ngoại lệ khi lượng RTĐT trong nước ngày càng tăng nhanh, tạo áp lực cho công tác xử lý loại chất thải đặc thù này. Theo ông Vũ Minh Lý, việc tái chế RTĐT theo mô hình kinh tế tuần hoàn (KTTH) là một trong những giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này. Điều này cũng đã được quy định trong Luật BVMT năm 2020, trong đó có quy định tỷ lệ tái chế bắt buộc đối với các loại RTĐT. Do vậy, công tác thông tin, truyền thông nâng cao nhận thức về thu gom, phân loại, tái chế, nhất là tiêu chuẩn, tiêu chí đối với các sản phẩm tái chế, tái sử dụng là những giải pháp đầu tiên để thực hiện hiệu quả tái chế RTĐT theo mô hình KTTH tại Việt Nam.

Toàn cảnh Hội thảo

    Hội thảo đã tập trung trao đổi, thảo luận về các nội dung trọng tâm như: Hiện trạng phát sinh và xử lý RTĐT tại Việt Nam; quy định về trách nhiệm thu gom, xử lý RTĐT theo Luật BVMT năm 2020; kinh nghiệm của Nhật Bản trong xử lý RTĐT; tiềm năng và giải pháp thực hiện xử lý RTĐT tại Việt Nam… Trong đó đề cập đến việc Luật BVMT năm 2020 đã đưa ra những quy định về phát triển KTTH, về trách nhiệm tái chế, xử lý các sản phẩm thải bỏ (EPR). Đồng thời, quy định đối với các loại chất thải điện, điện tử như máy tính bảng, máy tính xách tay, máy tính để bàn, điện thoại di động... nhà sản xuất, nhà nhập khẩu phải có trách nhiệm tái chế theo tỷ lệ và quy cách bắt buộc, áp dụng từ ngày 1/1/2025.

    Chia sẻ về kinh nghiệm xử lý, tái chế RTĐT, ông Yutaka Yasuda, Giám đốc Công ty cổ phần kim loại JX Nhật Bản cho hay, ở Nhật Bản, công tác phân loại, thu gom chất thải tại nguồn được tiến hành chặt chẽ, trong đó, RTĐT, thiết bị cũ sẽ do các hãng sản xuất chịu trách nhiệm xử lý, có nghĩa là các công ty phải thành lập hoặc thuê nhà máy tái chế xử lý, trong khi đó, việc thu gom, vận chuyển các thiết bị này tới nhà máy tái chế thuộc về trách nhiệm của các nhà phân phối sản phẩm. Tuy nhiên, người tiêu dùng phải chịu trách nhiệm chi trả chi phí cho hai công việc kể trên.

    Ông Nguyễn Đức Quảng, Phó Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ môi trường thông tin, riêng năm 2019, Việt Nam có 514.000 tấn sản phẩm điện tử được đưa ra thị trường, phát sinh 257.000 tấn RTĐT, với mức bình quân 2,7kg/người. Cùng với đó, thống kê từ Viện cũng chỉ ra, hiện mỗi năm, Việt Nam phát sinh khoảng 100.000 tấn RTĐT, chủ yếu là đồ gia dụng điện tử, văn phòng và ước tính đến năm 2025, riêng rác thải tivi có thể lên tới 250.000 tấn. Do đó, để phục vụ hệ thống EPR tại Việt Nam, Phó Viện trưởng Nguyễn Đức Quảng đề xuất cần đưa hệ thống thu gom tư nhân vào các hoạt động của EPR; điều chỉnh quy định pháp luật (tỷ lệ tái chế, quy cách tái chế, định mức tái chế) kịp với thời điểm ban hành các quy định liên quan; phát triển các cơ sở tháo dỡ, phân loại RTĐT chính quy...

Thu Hằng