29/01/2019
Năm 2018 đã diễn ra nhiều sự kiện/hoạt động lớn, quan trọng, có tác động tích cực trong lĩnh vực BVMT và phát triển bền vững đất nước. Dưới đây là 10 sự kiện/hoạt động môi trường nổi bật do Tạp chí Môi trường bình chọn.
1. Ban hành Nghị quyết về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Sau hơn 10 năm thực hiện Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Kinh tế biển ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế đất nước, quốc phòng, an ninh được đảm bảo, đối ngoại, hợp tác quốc tế được tăng cường trên mọi mặt.
Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII
Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 về Chiến lược phát triển bững (PTBV) kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Xuyên suốt Nghị quyết là PTBV kinh tế biển trên nền tảng tăng trưởng xanh, với 5 chủ trương lớn về phát triển kinh tế biển và ven biển; 3 khâu đột phá; 7 nhóm giải pháp chủ yếu. Đây là Nghị quyết quan trọng, cấp thiết, mang tính thời đại của Đảng trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước liên quan đến biển, đảo diễn biến phức tạp; đặt ra yêu cầu đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển và PTBV, thịnh vượng, an ninh, an toàn; tham gia chủ động, có trách nhiệm vào giải quyết các vấn đề quốc tế, khu vực về biển và đại dương.
2. Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất
Trong những năm qua, bên cạnh việc tái chế chất thải, tận dụng phế liệu phát sinh trong nước làm nguyên liệu sản xuất, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu của một số ngành sản xuất, Chính phủ đã cho phép nhập khẩu phế liệu với các điều kiện quy định cụ thể tại Luật BVMT, Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu. Tuy nhiên, việc nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu (PLNK) nếu không được quản lý, kiểm soát chặt chẽ sẽ bị lợi dụng để đưa chất thải vào Việt Nam, gây ÔNMT.
Nhằm tăng cường quản lý hoạt động nhập khẩu, sử dụng PLNK làm nguyên liệu sản xuất, thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại, kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu phế liệu từ xa, giảm thiểu nguy cơ gây ÔNMT, ngày 17/9/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 27/CT-TTg về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lý đối với hoạt hoạt động nhập khẩu và sử dụng PLNK làm nguyên liệu sản xuất.
Phiên họp Thường trực Chính phủ về tình hình nhập khẩu phế liệu vào Việt Nam và các giải pháp quản lý, ngày 25/7/2018
Cũng trong lĩnh vực này, năm 2018, Bộ TN&MT đã ban hành Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT và Thông tư số 09/2018/TT-BTNMT ngày 14/9/2018 quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với 6 nhóm PLNK được sử dụng phổ biến trong quá trình sản xuất. Với những quy định chặt chẽ, rõ ràng, chi tiết tại các Thông tư, việc quản lý chất lượng PLNK trong thời gian tới sẽ đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, hạn chế rủi ro môi trường trong hoạt động nhập khẩu, sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
3. Kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy trong lĩnh vực môi trường
Năm 2018 đánh dấu kỷ niệm 10 năm thành lập Tổng cục Môi trường trực thuộc Bộ TN&MT. Một thập kỷ ghi dấu những nỗ lực BVMT quốc gia được thể hiện qua việc xây dựng thể chế, huy động nguồn lực, thanh, kiểm tra giám sát, phòng ngừa sự cố, gìn giữ thiên nhiên, chất lượng môi trường… từng bước được hoàn thiện và phát huy hiệu quả. Đồng thời, chức năng nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Môi trường được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với các nhiệm vụ mới tại Quyết định số 15/2018/QĐ-TTg ngày 12/3/2018 (thay thế Quyết định số 25/2014/QĐ-TTg). Cùng với đó, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị trực thuộc Tổng cục Môi trường cũng được điều chỉnh.
Hiện cơ cấu tổ chức của Tổng cục Môi trường đã được tinh giản, gọn nhẹ và bao quát toàn bộ các nhiệm vụ quản lý môi trường, đảm bảo thống nhất từ Trung ương tới địa phương. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tổng cục Môi trường được quy định theo hướng kết hợp giữa các nhiệm vụ, quyền hạn chung và nhiệm vụ, quyền hạn đặc thù về quản lý chuyên ngành; khắc phục được những chồng chéo, bỏ sót trong quản lý nhà nước về môi trường giữa Bộ TN&MT với các Bộ, ngành khác.
4. Hoàn thiện chính sách pháp luật về BVMT
Năm 2018, hệ thống chính sách, pháp luật trong lĩnh vực môi trường tiếp tục được hoàn thiện. Các văn bản mới được ban hành đã tạo lập môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động BVMT của các doanh nghiệp, cộng đồng, xã hội.
Chính phủ đã phê duyệt điều chỉnh Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, mục tiêu đến năm 2025, 100% tổng lượng chất thải rắn nguy hại phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cơ sở y tế, làng nghề phải được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng yêu cầu BVMT…
Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030. Đề án xác định rõ 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp sẽ được triển khai trong thời gian tới. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận về nguyên tắc 7 nhóm nhiệm vụ ưu tiên để triển khai thực hiện Đề án, kèm theo lộ trình và phân công thực hiện.
Bộ TN&MT đã hoàn thiện Đề xuất Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BVMT. Dự án Luật khắc phục những tồn tại, bất cập trong quá trình thi hành pháp luật về BVMT; thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về BVMT trong tình hình mới; đáp ứng yêu cầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu, bảo đảm cho sự PTBV đất nước.
Bộ TN&MT ban hành Thông tư số 35/2018/TT-BTNMT về việc quy định tiêu chí xác định các loài ngoại lai xâm hại. Thông tư quy định Danh mục các loài ngoại lai xâm hại gồm: 4 loại vi sinh vật, 4 loại động vật không xương sống, 3 loại cá, 6 thực vật…
5. Thanh tra, kiểm tra toàn diện việc chấp hành pháp luật trong BVMT
6. Chủ động, tích cực tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế
Phiên khai mạc Đại hội ASOSAI 14
Ngoài ra, Các hoạt động hợp tác đa phương và song phương về BVMT đã được tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả. Qua đó, khẳng định vai trò, vị thế và đóng góp của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề, thách thức toàn cầu về quản lý tài nguyên, BVMT, ứng phó BĐKH và PTBV.
7. Tổ chức thành công Kỳ họp đại hội đồng quỹ môi trường toàn cầu lần thứ 6
Kỳ họp Đại hội đồng Quỹ Môi trường toàn cầu lần thứ 6 (GEF6) và các sự kiện liên quan là một trong những cuộc họp toàn cầu quan trọng nhất về môi trường trong năm 2018 do Việt Nam đăng cai tổ chức tại thành phố Đà Nẵng (từ ngày 23-29/6/2018). Kỳ họp GEF6 thu hút sự tham gia của gần 1.500 đại biểu, gồm một số nguyên thủ, lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng, lãnh đạo cơ quan môi trường của 183 quốc gia, các tổ chức của Liên hợp quốc, tổ chức phi chính phủ, chuyên gia về môi trường… Tại phiên khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã phát đi thông điệp “Kiên quyết không đánh đổi môi trường để phát triển kinh tế, làm ảnh hưởng tới PTBV”, nhấn mạnh tương lai nhân loại phụ thuộc vào hành động của mỗi người. Đồng thời nhấn mạnh, Việt Nam sẵn sàng tham gia các dự án toàn cầu liên vùng, liên lĩnh vực để chung tay xử lý những vấn đề môi trường toàn cầu.
Kỳ họp Đại hội đồng Quỹ Môi trường toàn cầu lần thứ 6
Việc đăng cai tổ chức Kỳ họp GEF6 đã thể hiện sự trưởng thành mạnh mẽ của Việt Nam trong hội nhập toàn cầu về môi trường và PTBV. Qua kỳ họp này, Việt Nam cũng khẳng định là một quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, cam kết chung tay cùng các tổ chức quốc tế và các quốc gia trên toàn thế giới trong việc giải quyết những thách thức về môi trường toàn cầu.
8. Giá trị ĐDSH của Việt Nam được thế giới công nhận
Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO non nước Cao Bằng
9. Vinh danh các nhà khoa học có nhiều đóng góp cho công tác BVMT
10. Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam kỷ niệm 30 năm xây dựng và trưởng thành
Là một tổ chức có nhiều đóng góp tích cực trong công tác bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên và môi trường ở nước ta, năm 2018, VACNE đã tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm xây dựng và trưởng thành (1988 - 2018). Trải qua 30 xây dựng và phát triển, VACNE đã không ngừng lớn mạnh, tập hợp ngày càng đông đảo các nhà khoa học, cộng đồng mong muốn hành động vì môi trường. Đến nay, số lượng các Hội thành viên liên tục tăng với 207 hội viên tập thể và hàng vạn hội viên cá nhân. Nhờ đó, Hội đã và đang làm tốt chức năng tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về BVMT trong nhân dân; góp phần đưa nội dung bảo vệ thiên nhiên và môi trường vào chương trình giảng dạy trong trường học, đấu tranh chống mọi hành vi vi phạm pháp luật về BVMT.
10 tập thể thuộc VACNE nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ TN&MT vì đã có thành tích xuất sắc trong ngành TN&MT
Đặc biệt, với sự tham gia tâm huyết của các nhà khoa học chuyên ngành, VACNE đã có nhiều đóng góp tích cực qua các hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, tư vấn kỹ thuật, phản biện khoa học, tuyên truyền và xây dựng các mô hình sản xuất bền vững. Mặt khác, Hội cũng tham gia xây dựng và thực hiện các chiến lược, chủ trương, chính sách, pháp luật về môi trường, PTBV như: Luật BVMT (1993, 2005 và 2014); Luật ĐDSH năm 2008; Luật Thuế BVMT; Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020…
Vũ Nhung
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 1/2019)
