18/09/2025
Ngày 18/9/2025, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo Phổ biến, lấy ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật lĩnh vực nông nghiệp môi trường. Hội thảo do ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế và ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường đồng chủ trì. Cùng tham dự có các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường; các tổ chức, hiệp hội, doanh nghiệp và đông đảo phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí.
Nhiều nội dung điều chỉnh quan trọng, bao trùm hầu hết mọi lĩnh vực quản lý của ngành Nông nghiệp và Môi trường
Trình bày tổng quan về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, bà Nguyễn Thị Thu Hương, chuyên viên Vụ Pháp chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Dự án Luật được xây dựng trong bối cảnh thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị. Bộ Chính trị có nhiều chỉ đạo chiến lược quan trọng về xây dựng, hoàn thiện thể chế, nhằm tháo gỡ các “điểm nghẽn”, khơi thông nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Về cơ sở chính trị, việc xây dựng Dự án Luật căn cứ các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu phải hoàn thành sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm cơ sở pháp lý đồng bộ cho hoạt động của bộ máy nhà nước theo mô hình chính quyền 2 cấp và hoàn thiện hệ thống pháp luật để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh, đặc biệt Bộ Chính trị yêu cầu “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những "điểm nghẽn" do quy định pháp luật”.
Về cơ sở pháp lý, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước đã ủy quyền lập pháp cho Chính phủ ban hành văn bản để thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và phân quyền, phân cấp cùng yêu cầu thời hạn phải hoàn thành sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật là trước ngày 1/3/2027 (Khoản 2 Điều 11 của Nghị quyết số 190/2025/QH15, khoản 1 Điều 32 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, khoản 1 Điều 54 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025). Theo đó, Chính phủ đã ban hành 3 Nghị định quy định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Tuy nhiên, việc cho phép áp dụng “quy định tạm thời” nêu trên chỉ được trong khoảng 2 năm và trong thời gian đó, các cơ quan có trách nhiệm ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo đúng quy định để điều chỉnh đầy đủ, đồng bộ, phù hợp với tổ chức bộ máy mới sau khi sắp xếp theo quy định của Hiến pháp (sửa đổi), bảo đảm tính minh bạch, thống nhất của hệ thống pháp luật. Mặt khác, về cơ sở thực tiễn, công tác quản lý nhà nước về nông nghiệp và môi trường thời gian qua đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc, “điểm nghẽn”, “nút thắt” cần phải xử lý ngay để kịp thời tháo gỡ nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, như: vướng mắc do quy định chưa thống nhất, đồng bộ giữa hệ thống các văn bản Luật; vướng mắc do quy định chưa rõ ràng, chưa phù hợp hoặc không khả thi trong thực tiễn... Xuất phát từ cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn nêu trên, việc đề xuất xây dựng, bổ sung Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường vào Chương trình lập pháp năm 2025 là nhiệm vụ cấp bách. Dự kiến Dự thảo Luật sẽ trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026.
Ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường và ông Phan Tuấn Hùng,
Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đồng chủ trì Hội thảo (Ảnh: Khương Trung)
Dự án Luật được bố cục gồm 17 Điều: Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Điều 2. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật; Điều 3. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chăn nuôi; Điều 4. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đa dạng sinh học; Điều 5. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đê điều; Điều 6. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đo đạc và Bản đồ; Điều 7. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khí tượng thủy văn; Điều 8. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lâm nghiệp; Điều 9. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, Chống thiên tai; Điều 10. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tài nguyên nước; Điều 11. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Điều 12. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thú y; Điều 13. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thủy lợi; Điều 14. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thủy sản; Điều 15. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trồng trọt; Điều 16. Hiệu lực thi hành: Dự án Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026, trừ trường hợp quy định về việc lập quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước và hạ tầng thuỷ lợi lưu vực sông liên tỉnh được thực hiện từ ngày 1/1/2027; Điều 17. Quy định chuyển tiếp: Dự thảo Luật quy định một số nội dung liên quan đến điều khoản chuyển tiếp để đảm bảo bao quát hết các trường hợp phát sinh khi sửa đổi, bổ sung các luật như việc tiếp tục giải quyết các thủ tục hành chính về giao rừng, trồng rừng; thủy sản; giống cây trồng.
Về nội dung, Dự án Luật tập chung vào 3 nội dung chính: (i) Luật hóa các nội dung, quy định liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính, phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; (ii) Cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính. Đây là nhóm nội dung cần xử lý để thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ về cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm và thúc đẩy đổi mới, sáng tạo. Dự thảo Luật thực hiện sửa đổi, bổ sung 75 điều (26 điều về điều kiện đầu tư kinh doanh, 49 điều về thủ tục hành chính) tại 11 Luật để thực hiện phương án cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh đơn giản thủ tục hành chính theo Nghị quyết số 66/NQ-CP đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án tại Quyết định số 1671/QĐ-TTg ngày 5/8/2025 về việc phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa các quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường; (iii) Nhóm nội dung để giải quyết ngay vướng mắc, bất cập cấp bách phát sinh từ thực tiễn. Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định chỉ sửa đổi, bổ sung một số quy định thực sự là “điểm nghẽn”, vướng mắc nhất để đưa vào sửa đổi tại dự án Luật theo yêu cầu của Bộ Chính trị là “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những "điểm nghẽn" do quy định pháp luật” được chỉ rõ tại Nghị quyết số 66-NQ/TW, Kế hoạch số 04-KH/BCĐTW ngày 10/6/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương, Thông báo số 08-TB/BCĐTW về Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm, Kế hoạch số 20-KH/ĐU của Đảng ủy Chính phủ, Báo cáo số 76-BC/ĐU ngày 2/8/2025 về Kết quả rà soát, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật (trong đó có lĩnh vực quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường tại Mục II.2.1, trang 8 - 9, Báo cáo số 76-BC/ĐU và các phụ lục kèm theo). Do đó, tại Dự án Luật đã xác định 20 “điểm nghẽn” tại 9 Luật cần tháo gỡ ngay trong năm 2025, đảm bảo theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, trong đó có 5 điểm nghẽn tại Luật Bảo vệ môi trường BVMT được xác định phải giải quyết ngay trong năm 2025 theo Thông báo số 08-TB/BCĐTW).
Dự thảo Luật cần tháo gỡ được các “điểm nghẽn”, sớm hoàn thiện, ổn định hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, hợp Hiến, hợp pháp
Tham dự Hội thảo, các đại biểu đã cùng nhau trao đổi, thảo luận về tính khả thi của Dự thảo luật; phân tích nhóm vấn đề “điểm nghẽn” trong hệ thống pháp luật về nông nghiệp và môi trường đang được nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân quan tâm. Đa số ý kiến cho rằng, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật lĩnh vực nông nghiệp môi trường là yêu cầu cấp thiết của thực tiễn khách quan, nhằm thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền; đơn giản hóa thủ tục hành chính; cắt giảm điều kiện đầu tư, kinh doanh; đồng thời tháo gỡ một số “điểm nghẽn” phát sinh trong thực tiễn quản lý. Tuy nhiên, Dự thảo Luật cần được phổ biến, giới thiệu sâu rộng để lấy ý kiến đa chiều từ các chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp, qua đó làm rõ hơn tính khả thi của Dự thảo Luật trước khi trình cơ quan có thẩm quyền.
Quang cảnh Hội thảo
Góp ý cho Dự án Luật, đại diện CropLife Việt Nam đánh giá, Dự thảo Luật đã thể hiện tinh thần cải cách và tiếp cận khoa học. Một số điểm nổi bật như Luật Trồng trọt đã thay đổi về “quyết định công nhận lưu hành giống cây trồng hàng năm có thời hạn là 20 năm, giống cây trồng lâu năm có thời hạn là 25 năm”. Đây là thay đổi tích cực, góp phần tạo hành lang pháp lý ổn định, khuyến khích doanh nghiệp và viện nghiên cứu mạnh dạn đầu tư vào chọn tạo giống mới. Đối với lĩnh vực đa dạng sinh học, Dự thảo mới nhất của Luật Đa dạng sinh học đã có bước tiến rõ rệt khi đưa ra định nghĩa cụ thể hơn về sinh vật biến đổi gen (Điều 3, Khoản 27), phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ. Tuy nhiên, Ban Soạn thảo cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản dưới Luật để phân loại rõ ràng hơn giữa sinh vật biến đổi gen và chỉnh sửa gen, từ đó xây dựng cách thức quản lý đảm bảo khoa học, hài hòa với xu hướng quốc tế. Với Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật, CropLife Việt Nam kiến nghị thay thế khái niệm “nguy cơ” trong Luật hiện hành sang “rủi ro”, đồng thời áp dụng quy trình đánh giá rủi ro dựa trên cơ sở khoa học, hài hòa với thông lệ quốc tế. Cách tiếp cận này sẽ bảo đảm việc loại bỏ hoặc hạn chế thuốc bảo vệ thực vật được thực hiện dựa trên bằng chứng khoa học và khả năng kiểm soát rủi ro, thay vì chỉ dựa trên mức độ nguy hại. Đối với lĩnh vực môi trường, CropLife Việt Nam ủng hộ cách tiếp cận về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) trong Luật BVMT. Những thay đổi trong Dự thảo Luật đã đi theo hướng tích cực khi quy định rõ hơn về trách nhiệm cũng như quyền lợi của các bên liên quan trong quá trình triển khai. Đây là nền tảng quan trọng để khuyến khích doanh nghiệp tham gia hệ thống thu gom, xử lý, tái chế bao bì thuốc bảo vệ thực vật, góp phần thực hiện kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.
Đồng quan điểm, đại diện Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham Việt Nam) cũng đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, phù hợp với xu thế phát triển xanh, tuần hoàn và có trách nhiệm với môi trường. Đồng thời, AmCham Việt Nam đề xuất Dự thảo Luật cần bổ sung chính sách ưu đãi cụ thể đối với các doanh nghiệp sử dụng bao bì tái chế, đặc biệt là bao bì nhựa PET tái chế (rPET). Cụ thể, các sản phẩm thân thiện với môi trường nên được miễn hoặc giảm nghĩa vụ tài chính theo cơ chế EPR. Việc khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế không chỉ giúp giảm áp lực rác thải nhựa mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp tái chế, góp phần hoàn thành các mục tiêu về kinh tế tuần hoàn được nêu trong Quyết định 222/QĐ-TTg ngày 23/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Chính sách này cũng phù hợp với kinh nghiệm quốc tế, khi nhiều quốc gia như Pháp, Bỉ, Hà Lan đang áp dụng mức phí EPR ưu đãi đối với các loại bao bì có thể tái chế.
Liên quan đến Luật Tài nguyên nước, AmCham bày tỏ sự đồng tình với việc giữ nguyên thẩm quyền cấp, gia hạn và thu hồi giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước cho UBND cấp tỉnh. Đây là cơ chế phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền quản lý nhà nước, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong việc thực hiện các thủ tục hành chính.
Phát biểu kết luận Hội thảo, ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, Dự án Luật này chỉ tập trung xử lý vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy; nội dung về cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư kinh doanh có thể giải quyết ngay. Riêng đối với vấn đề vướng mắc, bất cập, việc xử lý tất cả mọi vướng mắc sẽ phải thực hiện sửa đổi từng luật, đánh giá, tổng kết quá trình thực thi để đảm bảo sửa đổi đồng bộ, thống nhất. Vì vậy, dự án Luật này chỉ xử lý một số “điểm nghẽn” thực sự đã chín, đã rõ, cần thiết phải giải quyết ngay. Các vướng mắc còn lại sẽ được xử lý khi thực hiện sửa đổi, bổ sung tổng thể từng luật giai đoạn 2026 - 2030 theo định hướng lập pháp của Bộ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ sớm trình Chính phủ để trình Quốc hội thông qua 3 Luật: Luật sửa đổi, bổ sung 15 Luật cùng với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất Đai; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản vào kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV.
Châu Long - Thu Hằng
