11/01/2019
Theo Liên hợp quốc, đến năm 2050, tỷ lệ người sống ở các thành phố (TP) lớn được dự đoán sẽ tăng từ 54% hiện tại lên 66% tổng dân số toàn cầu. Điều này dẫn tới một loạt thách thức, trong đó có tình trạng ô nhiễm môi trường, tắc nghẽn giao thông, áp lực đối với cơ sở hạ tầng, nhu cầu năng lượng tăng… Đối với nhiều quốc gia trên thế giới, xây dựng TP thông minh được xem là giải pháp hữu hiệu góp phần giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, cách thức xây dựng các TP thông minh là khác nhau tùy thuộc vào từng khu vực, nhằm đáp ứng nhu cầu cụ thể của người dân mỗi nước và vận dụng các công nghệ sẵn có. Với việc hội tụ đầy đủ các yếu tố gồm hạ tầng hiệu quả, ứng dụng công nghệ hiện đại và môi trường sống thân thiện, Songdo (Hàn Quốc) được đánh giá là một trong những TP thông minh nhất châu Á.
Hệ thống trạm xe bus thông minh, đa chức năng của Songdo
Songdo (tiếng Hàn có nghĩa là hòn đảo của cây thông) là một khu đô thị hiện đại của Hàn Quốc, được xây dựng từ năm 2003, trên một hòn đảo nhân tạo lấn biển, diện tích khoảng 6 km2, cách thủ đô Seoul khoảng 65 km.
Một Songdo hoàn toàn kết nối
Công nghệ thông tin đang được xem như nền tảng để xây dựng lên những TP kết nối, mọi quy trình sẽ được điều khiển từ xa hoặc tự động hóa mà không cần đến sự can thiệp của con người. Do vậy, để vận hành TP một cách hiệu quả, đem lại chất lượng cuộc sống cao cho cư dân, Songdo dựa trên một mạng lưới camera giám sát, với hệ thống cảm biến được gắn khắp nơi. TP thực hiện thu thập dữ liệu theo thời gian thực từ hệ thống camera và cảm biến 24/24h, lưu trữ tại một trung tâm dữ liệu, sau đó thực hiện phân tích để đưa ra các quyết định theo hướng có lợi nhất cho người dân.
Hầu hết các cột đèn giao thông ở Songdo đều có camera, bộ cảm biến và những chiếc loa phát thanh. Bộ phận cảm biến có thể tự động điều chỉnh mức điện năng tiêu thụ theo điều kiện thời tiết, ánh sáng, tính toán lưu lượng giao thông để đưa ra quyết định sử dụng điện hiệu quả nhất. Cùng với đó, các CCTV cũng được lắp đặt tại các giao điểm giao thông, trạm xe bus, công viên, khu mua sắm, trường học… không chỉ giám sát và thu thập thông tin liên quan tới phương tiện công cộng mà còn để theo dõi tình trạng phương tiện lưu thông ở xung quanh đó. Nếu như người dân nhấn vào nút “khẩn cấp” ở trạm xe, lập tức khu vực điều hành trung tâm sẽ nhận được và có các hành động kịp thời. Thông qua việc nhận dạng hình ảnh, các camera cũng có thể chủ động giám sát và phát hiện các vấn đề về trật tự trị an. Nếu phát hiện một hoạt động bất thường, video quay được và các dữ liệu liên quan sẽ đồng thời được gửi tới cảnh sát và đội phản ứng nhanh để có các hành động cần thiết. Vào ban đêm, các CCTV sẽ được đặt tự động về chế độ hoạt động tiết kiệm điện bằng cách sử dụng các bộ cảm biến phát hiện chuyển động.
Không gian xanh bao phủ khắp TP. Songdo
Ngoài ra, tại các tuyến phố chính của TP cũng được gắn cảm biến phát hiện điều kiện bề mặt đường (như độ dầy của tuyết trên mặt đường, mức độ sương mù…) và cảm biến thời tiết để đảm bảo có cảnh báo kịp thời đối với người tham gia giao thông. Thông tin thu thập được sẽ được phân tích kết hợp với dữ liệu trong quá khứ để đưa ra dự báo. Với việc sử dụng công nghệ hiện đại đã giúp Songdo thu nhận, phân tích thông tin để vận hành TP, tăng cường chất lượng cuộc sống của người dân, BVMT, an toàn cộng đồng một cách thông minh.
Điều đặc biệt, cư dân ở Songdo có thể tự chủ hoàn toàn trong việc tiếp cận các nguồn thông tin, cách thức giải trí, làm việc và học tập của mình. Những buổi học thêm hay họp phụ huynh, thảo luận với đồng nghiệp hay khám bệnh - hoạt động vốn yêu cầu phải ra khỏi nhà, thì nay hoàn toàn có thể thực hiện ngay tại nhà qua hình thức “tele-present” (hiện diện từ xa). Cùng với đó, toàn bộ hoạt động trong ngôi nhà đều được điều khiển bởi một chiếc remote nhỏ gọn. Ấm nước đang sôi cần tắt bếp, rèm cửa đóng hay mở... đều có thể kiểm soát bằng một động tác nhấn nút điều khiển. Bên cạnh đó, bảng điều khiển trung tâm còn cho chủ nhà biết lượng điện tiêu thụ hằng ngày, lượng O2 hay CO2 có trong phòng, lượng ánh sáng trong nhà, nhiệt độ trong căn hộ ở mức bao nhiêu thì phù hợp... Bảng điều khiển này cũng có cảnh báo về mặt môi trường và sức khỏe trước sự xâm nhập của những loại khí độc hay thay đổi đột ngột về thời tiết.
Hệ thống thu gom rác thải hiện đại nhất thế giới
Songdo có nhiều sản phẩm thân thiện với môi trường như trạm sạc pin cho xe điện, hệ thống tái sử dụng nước thông minh, nhưng ấn tượng nhất là hệ thống xử lý rác thải.
Thùng rác thông minh ở TP. Songdo
Nhiều TP thông minh trê thế giới lựa chọn gắn thiết bị cảm biến tại các thùng đựng rác để nhận biết thông tin khi nào một thùng rác đầy, báo về trung tâm để bố trí xe đi thu gom hợp lý. Tuy nhiên, tại Songdo, không có xe chở rác chạy trên đường phố hay các thùng rác xếp hàng trước cửa nhà dân, thay vào đó, một hệ thống đường ống nén khí sẽ hút rác từ máng đổ rác của các tòa nhà rồi chuyển tới cơ sở phân loại rác tập trung. Tại đây, rác được xử lý, biến thành năng lượng hoặc đưa đi tái chế. Nhờ hệ thống thu gom chất thải trên, Songdo dự kiến tái chế 76% lượng chất thải trước năm 2020.
Ngoài ra, Songdo bố trí 40% cho các không gian xanh và làn đường dành riêng cho xe đạp để khuyến khích người dân sử dụng xe đạp, giúp giảm khí thải nhà kính. Đồng thời, Songdo cũng khuyến khích thực hiện giảm thiểu nhu cầu sử dụng ô tô. Các tòa chung cư, văn phòng, công viên, cơ sở y tế, trường học… được thiết kế gần nhau để người dân tiện di chuyển qua các điểm dừng xe buýt, hoặc tàu điện ngầm.
Có thể nói, Songdo đã thành công trong việc ứng dụng công nghệ cao nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường và cung cấp nhiều tiện nghi. Tuy đang trong quá trình xây dựng, nhưng Songdo đã có 40.000 cư dân sinh sống và là trụ sở làm việc của 2.600 doanh nghiệp.
Thanh Hà
Học viện Ngoại giao Việt Nam
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 12/2018)
