13/11/2025
Ngày 12/11/2025, tại Hà Nội, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường hợp tác với Trường Chính sách Công, Đại học Chiang Mai, Thái Lan tổ chức Hội thảo “Định hướng xây dựng bản đồ rủi ro khí hậu đối với nông dân tại Việt Nam” nhằm tham vấn các cơ quan liên quan về phương pháp và nội dung xây dựng bản đồ rủi ro khí hậu đối với nông dân tại Việt Nam.
Biến đổi khí hậu đang khiến hàng triệu người dân nông thôn ở khu vực Đông Nam Á phải rời bỏ nơi sinh sống do mất đất sản xuất, xói mòn, lũ lụt và hạn hán kéo dài. Việc sắp xếp tái định cư cho các cộng đồng này đặt ra nhiều thách thức về công bằng xã hội, an ninh sinh kế và quản lý tài nguyên đất đai. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin địa lý (GIS) trong đánh giá rủi ro và xây dựng bản đồ tái định cư được xem là một bước tiến quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả quản lý môi trường và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
TS. Nguyễn Mạnh Hải trình bày Tổng quan về Dự án Hướng tới phân bố đất công bằng và bền vững cho việc tái định cư của nông dân Đông Nam Á phải di cư do biến đổi khí hậu
Tại Hội thảo, TS. Nguyễn Mạnh Hải trình bày Tổng quan về Dự án Hướng tới phân bố đất công bằng và bền vững cho việc tái định cư của nông dân Đông Nam Á phải di cư do biến đổi khí hậu - Nghiên cứu điển hình tại Campuchia, Thái Lan và Việt Nam, trong đó tập trung vào việc xây dựng các chính sách và giải pháp để giải quyết vấn đề di cư, bảo vệ sinh kế và phát triển bền vững cho nông dân trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp.
Ông Khaled Mashfig - đại điện Trung tâm Vệ tinh Liên hợp quốc đã trình bày báo cáo tham luận về sử dụng công nghệ thông tin địa lý (GIS) để lập bản đồ rủi ro tái định cư, trong đó tập trung vào ứng dụng công nghệ thông tin địa lý (GIS) và phân tích hình ảnh vệ tinh để đánh giá rủi ro thiên tai và hỗ trợ tái định cư an toàn, bền vững. Với các nghiên cứu điển hình tại Campuchia, Thái Lan và Việt Nam, UNOSAT giới thiệu các công cụ đánh giá rủi ro tổng hợp như INFORM và RICD – chỉ số rủi ro tái định cư do biến đổi khí hậu. Cách tiếp cận này cho thấy tiềm năng lớn của trí tuệ không gian địa lý trong việc tăng cường khả năng phục hồi, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo phát triển bền vững cho các cộng đồng chịu tác động của biến đổi khí hậu ở Đông Nam Á.
Đại biểu trao đổi và thảo luận sau bài trình bày của ông Khaled Mashfig - đại điện Trung tâm Vệ tinh Liên hợp quốc
Hội thảo đã chia nhóm để thảo luận về tính dễ bị tổn thương, mối nguy hiểm và mức độ phơi nhiễm do biến đổi khí hậu, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm và quan điểm thực tiễn liên quan đến việc ứng dụng GIS trong đánh giá rủi ro và quy hoạch tái định cư. Nội dung thảo luận tập trung vào các vấn đề như: tính khả thi của việc tích hợp dữ liệu vệ tinh vào quy hoạch sử dụng đất; thách thức trong việc thu thập và chuẩn hóa dữ liệu ở cấp quốc gia và địa phương; cũng như nhu cầu tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật trong khai thác công cụ GIS phục vụ quản lý rủi ro thiên tai. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế và cộng đồng địa phương để bảo đảm tính bền vững của các mô hình tái định cư.
Việc ứng dụng GIS trong đánh giá rủi ro và lập bản đồ tái định cư thể hiện bước tiến quan trọng trong quản lý môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Dữ liệu không gian và hình ảnh vệ tinh giúp nhận diện chính xác các khu vực dễ bị tổn thương, từ đó hỗ trợ hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng và đảm bảo phân bổ đất công bằng hơn cho các cộng đồng bị ảnh hưởng. Mô hình RICD và công cụ GIS-MCDA cho thấy tiềm năng to lớn trong việc tích hợp thông tin rủi ro, xã hội và môi trường vào các quyết định quy hoạch, đặc biệt đối với các quốc gia Đông Nam Á – nơi chịu tác động mạnh của thiên tai và di cư khí hậu.
Tuy nhiên, để công nghệ này thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự đầu tư đồng bộ về dữ liệu, hạ tầng và năng lực con người. Việc chia sẻ dữ liệu mở, thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành và tăng cường hợp tác quốc tế là những yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, công tác đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, quy hoạch và kỹ thuật địa phương cần được coi là ưu tiên hàng đầu, nhằm bảo đảm khả năng vận hành, cập nhật và khai thác hiệu quả các nền tảng bản đồ rủi ro.
Trong dài hạn, việc lồng ghép các công cụ phân tích địa không gian vào chiến lược phát triển quốc gia sẽ giúp các nước Đông Nam Á không chỉ chủ động hơn trong ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn thúc đẩy quản lý đất đai, tài nguyên và dân cư theo hướng bền vững, công bằng và thích ứng linh hoạt với các rủi ro trong tương lai.
N. Hằng
(Theo congnghiepmoitruong.vn)
