02/04/2016
Từ TP. Rạch Giá của tỉnh Kiên Giang đi về phía Nam gần 30 km, đến phà Tắc Cậu, qua rạch Xẻo Rô tức là đã đặt chân lên vùng Miệt Thứ. Miệt Thứ là tên chung chỉ vùng đất rộng lớn bao gồm các huyện An Biên, An Minh, Vĩnh Thuận và U Minh Thượng (thuộc tỉnh Kiên Giang) đến tận huyện U Minh của Cà Mau.
Xưa kia nói đến Miệt Thứ, người ta hình dung ngay một nơi xa xôi, hoang vu không người ở. Nơi đây, kênh rạch chằng chịt, ngoằn ngoèo giống như rắn bò. Hai bên bờ cỏ mọc, lá dừa nước sum suê, um tùm, muốn đi qua phải dùng dao rựa đốn vẹt hai bên mới có chỗ trống. Trên là rừng tràm, dưới là dừa nước, dưới nữa là cỏ lác nên mặt trời ít khi rọi tới, mới chiều xuống đã thấy tối tăm. Từ khi đất nước thống nhất, cuộc sống Miệt Thứ dễ thở nên người dân trong vùng rủ thêm bà con, bạn bè ở quê từ Mỹ Tho, Bến Tre, Cần Thơ, An Giang, Sóc Trăng… qua lại làm ăn. Dân cư Miệt Thứ dần đông đúc.
Nằm giữa vùng Miệt Thứ là Vườn quốc gia (VQG) U Minh Thượng. Chúng tôi tham quan khu căn cứ địa cách mạng xưa, nơi người dân từng chở che, đùm bọc các vị lãnh đạo như Võ Văn Kiệt, Lê Đức Anh… Trong hệ sinh thái rừng úng phèn của Đồng bằng sông Cửu Long thì chỉ còn duy nhất hệ thực vật rừng của vùng lõi thuộc VQG U Minh Thượng có những đặc điểm của rừng cực đỉnh nguyên sinh. Đó là các ưu hợp rừng tràm hỗn giao và rừng tràm trên đất than bùn. Tại khu vực VQG U Minh Thượng, hiện nay đã điều tra được 250 loài thực vật, trong đó có 243 loài được định danh, có 8 loài rất hiếm và 71 loài hiếm có. VQG U Minh Thượng đang trở thành địa điểm thu hút rất nhiều khách du lịch, mỗi năm đón 5 vạn lượt khách tham quan. Nhiều hoạt động, tuyến tham quan đang được mở ra để phục vụ du khách: câu cá giải trí, thăm vườn chim, vườn dơi. Vùng lõi VQG diện tích hơn 8.000 ha, trong đó có khoảng 500 ha là mặt nước trống để cho du khách vào câu cá giải trí. Ngoài thời gian đóng cửa 3 tháng vào mùa khô để phòng cháy rừng thì dịch vụ câu cá phục vụ quanh năm. Khách đến nhiều nhất là từ TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Vũng Tàu, Đồng Nai, Cần Thơ… họ thường đem sẵn đồ nghề câu cá. Đến đây, du khách mua vé 50.000 đồng/người/ngày, thuê xuồng ba lá thêm 50.000 đồng. Ai không tự bơi xuồng được thì thuê kéo vào kéo ra địa điểm câu cá mất thêm 20 nghìn đồng nữa. Số lượng cá câu không giới hạn, với điều kiện là phải câu thủ công. Khách có nhu cầu chế biến tại chỗ thì VQG sẽ đáp ứng, bảo đảm có đầy đủ rau đồng để khách cảm nhận trọn vẹn hương vị đậm đà đặc sản cá rừng U Minh Thượng.
VQG U Minh Thượng - khu Ramsar thứ 8 của Việt Nam và thứ 2228 của thế giới
Kết quả khảo sát cho thấy ở VQG U Minh Thượng hiện có 4 đàn khỉ, chúng sống trong các khu rừng tràm và thường hay di chuyển đến các dòng kênh ngang dọc trong vườn. Đến khu vực ngự trị của các loài chim, những chú chim đồng loạt vỗ cánh bay khi chúng tôi đến gần để quay phim, chụp ảnh. Những cánh chim tung bay giữa bầu trời bao la trên nền xanh bạt ngàn cây lá của khu rừng nguyên sinh thật đẹp, thật thơ mộng, hữu tình. Tại đây đã thống kê được 7 loài dơi, trong đó có loài dơi ngựa Thái Lan đã được đưa vào sách đỏ bảo tồn động vật của thế giới. Kết quả các công trình nghiên cứu đã phát hiện có 186 loài chim thường xuyên có mặt tại VQG U Minh Thượng, trong đó có rất nhiều loài quý hiếm cần được bảo vệ. Các nhà khoa học cũng đã xác định bước đầu về số lượng gần 500 loài động vật hiện diện tại VQG U Minh Thượng, trong đó có một số loài nằm trong sách đỏ phải bảo vệ tuyệt đối của Việt Nam và thế giới như rái cá lông mũi, mèo cá dơi ngựa lớn, sóc lửa, sóc đuôi ngựa…Năm 2013, VQG U Minh Thượng nhận chứng chỉ danh hiệu Vườn di sản ASEAN và ngày 22/2/2016, VQG U Minh Thượng được công nhận là khu Ramsar thứ 8 của Việt Nam và thứ 2228 của thế giới.
Phương Linh
