08/10/2021
Ngày 8/10/2021, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Khoáng sản lần thứ 8 (AMMin 8) được tổ chức theo hình thức trực tuyến ở 10 nước ASEAN và Ban Thư ký ASEAN. Hội nghị do Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà và Bộ trưởng Bộ Mỏ và Năng lượng Campuchia Suy Sem đồng chủ trì.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ TN&MT cho biết, Hội nghị diễn ra trong bối cảnh rất đặc biệt, khi nhân loại đang phải đối mặt với khủng hoảng “kép”, bao gồm đại dịch Covid-19, khủng hoảng khí hậu và sụp đổ hệ sinh thái tự nhiên. Tuy nhiên, điều đó không ngăn cản “đại gia đình” các Bộ trưởng ASEAN về khoáng sản thống nhất về nhận thức để tạo ra những thay đổi cơ bản trong tư duy và hành động, nhằm chuyển hóa thách thức thành cơ hội phát triển mới.
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà phát biểu khai mạc Hội nghị
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, tài nguyên khoáng sản đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của loài người trong thời gian dài. Song, việc khai thác quá mức và sử dụng thiếu bền vững nguồn tài nguyên quý này giá phục vụ mục đích phát triển của con người đã làm thay đổi cảnh quan Trái đất, góp phần đưa nhân loại đến thách thức nghiêm trọng của thời đại, đó là: Ô nhiễm môi trường, sụp đổ hệ sinh thái, khủng hoảng khí hậu. Trước bối cảnh đó, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, đã đến lúc, nhân loại cần đánh giá, nhìn nhận một cách đầy đủ về những tác động của các hoạt động khai thác, sử dụng thiếu bền vững, kịp thời khắc phục khiếm khuyết trong mô hình phát triển trước đây. Đây chính là cơ hội để ngành khoáng sản thực hiện chuyển đổi con đường phát triển chú trọng công nghệ khai thác, chế biến, gia tăng giá trị, thân thiên với môi trường, phù hợp với các xu thế toàn cầu như phát triển kinh tế tuần hoàn, các bon thấp, giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Bên cạnh đó, thực tế phát triển cho thấy, nhiều quốc gia và dân tộc trên thế giới đã bị vướng vào “lời nguyền tài nguyên”, không thể tạo sự phát triển đồng đều, công bằng dựa trên lợi thế về tài nguyên. Do đó, tiêu chí minh bạch trong tiếp cận thông tin, chia sẻ lợi ích từ nguồn lợi khoáng sản; tiết kiệm, hiệu quả, bền vững, bao trùm phải được ưu tiên cao nhất trong quá trình hoạch định chính sách, đầu tư tài chính cho các hoạt động khai thác, sử dụng khoáng sản. Nguồn lợi từ tài nguyên phải được tái đầu tư phát triển cho ngành kinh tế khác, đầu tư cho tương lai bền vững của các thế hệ mai sau của ASEAN. Đồng thời, ngành khoáng sản phải đi đầu trong chuyển đổi số, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ để tham gia giải quyết những vấn đề cấp bách toàn cầu như phục hồi hệ sinh thái tự nhiên, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, suy thoái đất đai lưu trữ các bon tại những mỏ đã khai thác, góp phần vào thực hiện mục tiêu trung hòa các bon của các quốc gia.
Các đại biểu tham dự Hội nghị
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, mỗi quốc gia đều có kinh nghiệm, tri thức riêng về khoáng sản, nhưng tất cả đang cùng nhau hướng tới mục tiêu chung là xây dựng ngành công nghiệp khoáng sản bền vững, góp phần thực hiện Chương trình nghị sự 2030 và Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc, giải quyết những thách thức toàn cầu đang đặt ra. Để làm được việc đó, các nước cần tăng cường hợp tác và phối hợp với nhau. Bộ trường cũng khẳng định, là một thành viên tích cực và trách nhiệm của cộng đồng ASEAN, Việt Nam sẵn sàng hợp tác cùng các quốc gia trong cộng đồng và các đối tác chia sẻ kiến thức, tri thức khoa học về khoáng sản, công nghệ mới, nhằm tìm kiếm khoáng sản chiến lược mới, tạo ra những giá trị mang tính lâu dài như bảo tàng, công viên địa chất. Bộ trưởng cũng đề nghị Hội nghị xem xét, xây dựng cơ sở dữ liệu chung của ASEAN dựa trên nền tảng chuyển đổi số.
Hội nghị Bộ trưởng khai thác khoáng sản ASEAN lần thứ 8 là cơ hội để các nước gặp gỡ, kiểm điểm lại quá trình hợp tác đã qua, đồng thời thảo luận, thống nhất về các vấn đề trọng tâm trong thời gian tới. Kết quả tại Hội Nghị sẽ góp phần định hình ngành khoáng sản ASEAN gắn kết, chia sẻ, phát triển bền vững. Trong đó, việc thông qua Tuyên bố chương trình nghị sự ASEAN về khai thác khoáng sản và các mục tiêu thực hiện chương trình nghị sự 2030 sẽ thúc đẩy thực hiện hợp tác khai thác khoáng sản ASEAN một cách toàn diện trong giai đoạn phát triển mới, hướng tới một cộng đồng ASEAN thịnh vượng, xanh và bền vững; đóng góp tích cực vào các sáng kiến toàn cầu hiện nay, nâng cao vị thế của ASEAN trên thế giới và cho tương lai của từng thành viên trong cộng đồng.
Hội nghị tập trung vào một số nội dung chính sau: Thảo luận, tóm tắt các vấn đề liên quan đến giải pháp chính, các nhiệm vụ ưu tiên cho ASEAN 2021 và phát triển cộng đồng ASEAN, đặc biệt là nhữung vấn đề liên quan đến Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và nền kinh tế tuần hoàn; tóm tắt về những kết quả chính được hoàn thành bởi ASOMM và Nhóm công tác trong năm 2020, 2021, bao gồm cả tiến độ hợp tác với các đối tác và ghi nhận tầm quan trọng của việc thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan để xây dựng, hỗ trợ phát triển chính sách, mục tiêu, nguyên tắc cũng như thực tiễn khai thác khoáng sản bền vững trong ASEAN; đưa ra một tuyên bố ngắn gọn về chính sách: Ưu tiên và lợi ích quốc gia đối với phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản, bao gồm phát triển và quản trị khoáng sản quốc gia; thông qua “Các khuyến nghị chính về hợp tác khu vực về khoáng sản để ứng phó với các cơ hội, thách thức của một tương lai chuyên sâu về khoáng sản.
Theo ông Suy Sem, Bộ trưởng Bộ Mỏ và Năng lượng Campuchia, kế hoạch hành động hợp tác khoáng sản ASEAN 2016-2025 (AMCAP III) giai đoạn 2 (2021 - 2025) sẽ tập trung chủ yếu vào việc xây dựng đầu tư vào tất cả các giai đoạn của chuỗi giá trị khoáng sản, trong đó thăm dò là bước khởi đầu và tập trung từng bước xây dựng các cơ hội trong chuỗi giá trị khoáng sản, bao gồm các hành động mà AMS có thể thực hiện hưởng lợi từ những cơ hội này. Xây dựng tính tiềm năng về địa chất và chính sách sẽ là chìa khóa cho cách tiếp cận này. Bên cạnh đó, để nâng cao trọng tâm của việc thực hiện AMCAP, cần thực hiện chương trình nâng cao năng lực khu vực trong hợp tác khoáng sản ASEAN (trong đó được xây dựng dựa trên 5 chủ đề chính: Ước tính trữ lượng và tài nguyên; giá trị gia tăng về khoáng sản; công nghệ khai thác xanh; quản lý môi trường mỏ và phục hồi mỏ).
Thu Hằng
