16/04/2021
Tại Hội nghị mùa Xuân do Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức mới đây, bàn về nội dung giãn nợ cho các nước nghèo, giới chuyên gia đã giới thiệu một ý tưởng, được đánh giá là sáng tạo và khả thi, tạm gọi là "Hoán đổi nợ xanh". Theo đó, đề xuất gắn việc xóa hoặc giãn nợ với các dự án đầu tư phát triển bền vững, BVMT và thích ứng BĐKH.
Cả IMF và WB đều cho rằng, các nước có thu nhập thấp đang chìm trong khủng hoảng kép, vừa chịu áp lực trả nợ, vừa đương đầu thách thức về môi trường và phát triển. Ðại dịch Covid-19 khiến nhiều nước có ngân sách eo hẹp càng khó khăn hơn về tài chính, trong khi rủi ro ngày càng nhiều do BĐKH và các vấn đề môi trường. Các nguồn hỗ trợ tài chính khẩn cấp chỉ đủ để giải quyết tác động nghiêm trọng từ đại dịch và khủng hoảng kinh tế. Nợ công của các nước nghèo vốn đã lớn, lại tăng cao thời đại dịch. Bước vào giai đoạn phục hồi, "đầu tư xanh" được khuyến khích. Giải pháp đổi nợ bằng các dự án xanh có ý nghĩa quan trọng, vừa giúp các nước nghèo bớt gánh nặng nợ công, vừa có thể tập trung tài nguyên để phục hồi, thúc đẩy phát triển bền vững.
Truyền thông quốc tế nhận định, sáng kiến này cho thấy nhận thức ngày càng tăng về tình trạng bất ổn kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra, làm trầm trọng thêm các hạn chế về ngân sách và thách thức về nợ, cản trở khả năng của một số quốc gia trong việc chuyển đổi sang năng lượng sạch, bảo vệ động vật hoang dã hay thay đổi cơ sở hạ tầng để chuẩn bị ứng phó với tác động của khí hậu. WB ước tính, hơn 30 quốc gia nghèo nhất thế giới đang phải đối mặt hoặc có nguy cơ phải chịu các khoản nợ khó giải quyết. Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva đánh giá, các nước có thu nhập thấp hiện phải đương đầu với cuộc khủng hoảng kép, vừa chịu áp lực trả nợ, vừa phải xoay xở trước các vấn đề môi trường.
Thách thức từ BĐKH cùng những khó khăn do đại dịch Covid-19 đang tạo thành cuộc khủng hoảng kép ở nhiều quốc gia
Về lợi ích mà các quốc gia khởi động Dự án xanh có thể thấy được, bà K.Georgieva lấy ví dụ về tỷ lệ tạo việc làm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo so với lĩnh vực năng lượng than truyền thống là 7/1, dù những lao động này cũng cần thông qua các hoạt động đào tạo nhất định. Không giống như các sáng kiến khác tập trung vào một dự án tại một thời điểm, sáng kiến này triển khai việc cải thiện toàn bộ nền kinh tế một cách có hệ thống, hướng tới tiếp cận toàn diện hơn đối với cuộc khủng hoảng nợ, BĐKH và mất đa dạng sinh học.
Theo Hãng tin Reuters, kế hoạch xanh vẫn đang trong giai đoạn đầu và mục tiêu là ra mắt nền tảng này vào cuối năm nay, với một Ban Thư ký đặt tại WB. Tuy nhiên, nền tảng này sẽ không thay thế các cuộc đàm phán về xử lý nợ trong khuôn khổ chung của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20). Ông Thierry Deau, nhà sáng lập, đồng thời là Giám đốc điều hành của nhóm Meridiam có trụ sở tại Paris, chuyên phát triển và tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng cho rằng, nếu theo đuổi giải pháp "hoán đổi nợ xanh", sự lựa chọn này cần gắn với các điều kiện rõ ràng để bảo đảm khoản nợ được xóa sẽ kèm theo việc triển khai dự án xanh trên thực tế.
Vừa qua, một nhóm chuyên gia, gồm đại diện Liên hợp quốc, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), IMF, WB đã nhóm họp để đánh giá các giải pháp sáng tạo nhằm giúp các quốc gia giải quyết những thách thức gặp phải. Những đề xuất và biện pháp triển khai cụ thể dự kiến sẽ được công bố đúng vào thời điểm Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về BĐKH lần thứ 26 (COP26), được tổ chức vào tháng 11/2021 tại TP. Glasgow (Scotland thuộc Vương quốc Anh). Đại diện IMF cho biết, quỹ này sẽ làm việc với WB về lựa chọn hoán đổi nợ tại COP26, sau đó việc quyết định tham gia hay không sẽ tùy thuộc vào các nước cho vay hoặc các chủ nợ.
Bảo Bình
