Biến đổi khí hậu gây thiệt hại hàng tỷ USD trên thế giới năm 2021

02/03/2022

    Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã và đang tạo nên các hiện tượng thời tiết cực đoan, làm ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái, tài nguyên môi trường và cuộc sống của con người. Theo Báo cáo Tính toán thiệt hại năm 2021: Một năm của sự tàn khốc do BĐKH của Christian Aid đã chỉ ra 10 sự kiện thời tiết khắc nghiệt ảnh hưởng bởi BĐKH. Báo cáo đã tập hợp lại những câu chuyện về tác động khí hậu trong năm 2021 và ước tính các tổn thất để mỗi quốc gia nói riêng và thế giới nói chung cần đưa ra các cam kết chính trị để chống lại BĐKH.

           Bão Yaas chuẩn bị đổ bộ vào bang Tây Bengal, Ấn Độ

    BĐKH là một trong các thách thức lớn nhất hiện nay, đe dọa an ninh khu vực, toàn cầu và làm suy giảm những thành quả phát triển quan trọng của con người ở hiện tại và tương lai. Theo Báo cáo, 10 sự kiện thời tiết khắc nghiệt ảnh hưởng bởi BĐKH năm 2021 là: Bão tuyết ở Texas; Lũ lụt Australia; Băng giá tại Pháp; Bão xoáy Tauktae; Bão xoáy Yaas; Lũ lụt châu Âu; Lũ lụt Hà Nam; Bão nhiệt đới Infa; Bão Ida; Lũ lụt bang Bristish Colombia.

    Mười trong số các sự kiện đó gây thiệt hại 1,5 tỷ USD trở lên. Hầu hết, các ước tính này chỉ dựa trên tổn thất được bảo hiểm, có nghĩa là thiệt hại tài chính thực sự có thể còn cao hơn. Trong số đó có cơn bão Ida đổ bộ vào Mỹ hồi tháng 8, gây thiệt hại 65 tỷ USD và khiến 95 người thiệt mạng. Lũ lụt xảy ra vào tháng 7 ở châu Âu gây thiệt hại 43 tỷ USD và làm 240 người thiệt mạng, trong khi lũ lụt ở tỉnh Hà Nam của Trung Quốc gây thiệt hại 17,5 tỷ USD, làm 320 người thiệt mạng và khiến hơn một triệu người phải di dời.

    Trong khi Báo cáo tập trung vào tổn thất tài chính (yếu tố này thường cao hơn ở các nước giàu hơn vì họ có những tài sản giá trị cao hơn và có đủ khả năng mua bảo hiểm), thì một số sự kiện thời tiết khắc nghiệt tàn khốc nhất năm 2021 lại xảy ra ở các quốc gia nghèo hơn, vốn ít gây ra BĐKH. Tuy nhiên, ngoài chi phí tài chính, những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này đã khiến nhân loại phải chịu thiệt hại nghiêm trọng khi tình trạng mất an ninh lương thực, hạn hán và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt gây ra thiệt hại về nhân mạng cũng như tình trạng di dời hàng loạt. Nam Sudan đã trải qua những trận lũ lụt khủng khiếp khiến hơn 850.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa, nhiều người trong số đó đã phải di tản đi các khu vực khác ở trong nước, trong khi Đông Phi tiếp tục bị tàn phá bởi hạn hán, cho thấy rõ hơn bất công do khủng hoảng khí hậu gây ra.

    Một số thảm họa trong năm 2021 đã diễn ra chóng vánh, như Cơn bão Yaas, đổ bộ vào Ấn Độ và Bangladesh hồi tháng 5 và gây ra thiệt hại 3 tỷ USD chỉ trong vài ngày. Các sự kiện khác diễn ra trong nhiều tháng, như hạn hán sông Paraná ở các quốc gia Mỹ Latinh, đã khiến ​​dòng sông, một phần quan trọng của nền kinh tế khu vực, ở mực nước thấp nhất trong 77 năm và gây ảnh hưởng đến cuộc sống cũng như sinh kế ở Brazil, Argentina và Paraguay; hạn hán ở lòng chảo Chad đã khiến hồ Chad bị thu hẹp 90% kể từ những năm 1970 và đe dọa cuộc sống cũng như sinh kế của hàng triệu người nghèo nhất thế giới sống trong khu vực.

    Tại châu Á, bốn trong số mười sự kiện gây thiệt hại lớn nhất đã diễn ra với lũ lụt và bão gây thiệt hại tổng cộng 24 tỷ USD. Tuy nhiên tác động của thời tiết khắc nghiệt có thể thấy rõ trên toàn thế giới. Ôxtrâylia hứng chịu lũ lụt hồi tháng 3 khiến 18.000 người phải di tản và chịu thiệt hại 2,1 tỷ USD trong khi lũ lụt ở bang British Colombia, Canađa, dẫn đến thiệt hại 7,5 tỷ USD và khiến 15.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Dữ liệu về tổn thất tài chính và bảo hiểm do các trận lốc xoáy gần đây ở Hoa Kỳ chưa đầy đủ, do đó, chúng không được đưa vào báo cáo này nhưng có thể được đưa vào nghiên cứu của năm tới.

    Có thể nói, những cái giá phải trả của BĐKH trong năm 2021 là rất lớn, cả thiệt hại tài chính lẫn thiệt hại về nhân mạng và sự di dời của người dân trên khắp thế giới. Đó có thể là bão và lũ lụt ở một số quốc gia giàu nhất thế giới hay hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt ở một số quốc gia nghèo nhất. Những sự kiện khắc nghiệt này làm nổi bật sự cấp thiết của các hành động cụ thể đối với vấn đề khí hậu. Thỏa thuận Paris, đặt ra mục tiêu giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5°C so với mức tiền công nghiệp, nhưng kết quả từ Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về BĐKH (COP26) tại Glasgow hiện không khiến thế giới đi đúng định hướng để đạt được mục tiêu này, đó là lý do tại sao cần nhiều hơn nữa những hành động khẩn cấp. Điều quan trọng nữa là vào năm 2022, thế giới cần phải thực hiện nhiều hơn nữa những nỗ lực hỗ trợ tài chính cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là thành lập quỹ để đối phó với những mất mát và thiệt hại không thể bù đắp do BĐKH mà các nước nghèo đang phải gánh chịu.

Ngày	Sự kiện	Loại	Địa điểm	Số người thiệt mạng	Số người phải di dời	Tổn thất kinh tế (USD)
2 - 20/2	Bão tuyết Texas	Bão tuyết	Hoa Kỳ	210	Không có thông tin	23 tỷ
10 - 24/3	Lũ lụt Australia	Lũ lụt	Australia	2	18,000	2,1 tỷ
5 - 8/4	Băng giá tại Pháp	Băng giá	Pháp	Không có thông tin	Không có thông tin	5,6 tỷ
14 - 19/5	Bão xoáy Tauktae	Bão xoáy nhiệt đới	Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives	198	200.000+	1,5 tỷ
25 - 29/5	Bão xoáy Yaas	Bão xoáy nhiệt đới	Ấn Độ, Bangladesh	19	11.000	3 tỷ
12 - 18/7	Lũ lụt Châu Âu	Lũ lụt	Đức, Pháp, Hà Lan, Bỉ, Luxembourg	240	Không có thông tin	43 tỷ
17 - 31/7	Lũ lụt Hà Nam	Lũ lụt	Trung Quốc	302	1 triệu +	17,6 tỷ
21 - 28/7	Bão nhiệt đới Infa	Lũ lụt	Trung Quốc, Phillipines, Nhật Bản	5	72.000+	2 tỷ
28/8 - 2/9	Bão Ida	Bão xoáy nhiệt đới	Hoa Kỳ	95	14.000	65 tỷ
14/11	Lũ lụt bang Bristish Colombia	Lũ lụt	Canađa	4	15.000	7,5 tỷ
Các sự kiện thời tiết khắc nghiệt khác
2019 - 2021	Hạn hán sông Paraná	Hạn hán	Argentina, Paraguay, Brazil	Không có thông tin	Không có thông tin
Tháng 7 - 11 2021	Lũ lụt Nam Sudan	Lũ lụt	Nam Sudan	Không có thông tin	850.000+
1970 - 2021	Khủng hoảng hồ Chad	Hạn hán	Nigeria, Niger, Chad, Cameroon	Không có thông tin	5 triệu +
25/6 - 7/7	Nắng nóng Tây Bắc Thái Bình Dương	Nắng nóng	Hoa Kỳ, Canada	1,037	Không có thông tin
2020 - 2021	Hạn hán Đông Phi	Hạn hán	Kenya, Ethiopia, Somalia	Không có thông tin	Không có thông tin

Đỗ Tuấn Đạt

Trung tâm Hành động, Liên kết vì phát triển bền vững

(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 2/2022)