17/02/2017
Việt Nam được xem là một trong những quốc gia có danh mục hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sử dụng trong nông nghiệp dài và phức tạp hàng đầu thế giới, trong đó có những hoạt chất cực độc thế giới đã cấm nhưng Việt Nam vẫn đang lưu hành.
Cục trưởng Cục BVTV, Bộ NN&PTNT Hoàng Trung cho biết, hiện có hơn 4.000 loại thuốc BVTV được sử dụng ở Việt Nam, phần lớn là thuốc trừ cỏ, còn lại là thuốc trừ sâu và trừ bệnh. Đáng nói, trung bình mỗi năm, Việt Nam chi khoảng 500 triệu USD để nhập khẩu thuốc BVTV, trong đó có những loại thuốc cực độc, thế giới đã cấm sử dụng như 2,4D (thuốc trừ cỏ), Paraquat (thuốc trừ cỏ), Carbendazim (thuốc trừ nấm)… Vừa qua, Bộ NN&PTNT đã quyết định loại bỏ 2 hoạt chất 2,4D và Paraquat khỏi danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam, tuy nhiên lộ trình cấm hoàn toàn là 2 năm (từ sau tháng 2/2019).
Nhiều chuyên gia nông nghiệp cho rằng, Việt Nam nên loại bớt những hoạt chất thuốc BVTV có độ độc quá cao và khi đã cấm thì nên cấm luôn, đặt lộ trình 2 năm là quá dài. Điển hình, năm 2016, nhiều lô hàng gạo xuất khẩu của Việt Nam bị trả về do các nước phát hiện có hoạt chất Isoprothiolane vượt ngưỡng cho phép (hoạt chất này hiện đang có trong hơn 60 loại thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam nhưng nhiều nước như Mỹ, EU đã cấm sử dụng trong nông nghiệp).
Danh mục thuốc BVTV của Việt Nam quá nhiều
Theo Cục BVTV, các hoạt chất 2,4D và Paraquat có nguy cơ cao ảnh hưởng đến sức khỏe con người, vật nuôi, hệ sinh thái môi trường sẽ không được đăng ký vào danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam. Hiện tại, trên thị trường, hoạt chất 2,4 D có trong 36 sản phẩm thương mại và hoạt chất Paraquat đang có trong 46 sản phẩm thương mại. Các hoạt chất này được Việt Nam nhập khẩu 100%.
Dù đã có quy định và hướng dẫn sử dụng nhưng tình trạng sử dụng thuốc BVTV sai mục đích đang diễn ra khá phổ biến ở Việt Nam. Nguyên Cục trưởng Cục BVTV Nguyễn Xuân Hồng thông tin, trong quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều mẫu trái cây có tồn dư 2,4D. Đây là hoạt chất có tác dụng trừ cỏ, không phải chất phun cho cây nên việc phát hiện chất này trên trái cây chứng tỏ nông dân đã sử dụng sai mục đích. Ở liều lượng thấp thì 2,4D có tác dụng kích thích sinh trưởng. Ngoài ra, chúng cũng có tác dụng giúp bảo quản và làm một số loại trái cây cứng, chín đều nên nông dân đã sử dụng cho mục đích này.
Về Paraquat, đây là chất rất độc hại và không có thuốc giải nên ở nhiều nước (trong đó có Việt Nam) có tình trạng mua Paraquat để tự tử. Đây cũng là chất có khả năng gây ung thư. Tuy nhiên, theo Thông tư 21 của Bộ NN&PTNT, trong trường hợp hoạt chất bị loại khỏi danh mục cần phải có lộ trình để tránh ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất sản phẩm. Lộ trình này cho phép sản xuất, nhập khẩu 50 chế phẩm chứa 2 hoạt chất nói trên thêm 1 năm, sử dụng thêm 2 năm tính từ ngày 8/2/2017.
Năm 2016, Việt Nam đã loại khỏi danh mục 386 tên thuốc thương phẩm, dự kiến năm 2017 sẽ loại thêm 256 tên thuốc thương phẩm khác. Trả lời câu hỏi về việc, tại sao Việt Nam không loại thêm những hoạt chất BVTV độc hại khác và không cấm luôn mà thường cho phép thời hạn tới khi cấm hẳn là 2 năm, Cục trưởng Cục BVTV Hoàng Trung cho biết, ngành nông nghiệp không tùy tiện đưa ra mức thời hạn trong quyết định loại bỏ các hoạt chất 2,4D, Paraquat do phải tuân thủ đúng quy định pháp luật và đảm bảo lộ trình, thời gian cho các doanh nghiệp thích nghi, từng bước loại bỏ các sản phẩm có các hoạt chất này.
Cũng theo Cục trưởng, dù đã được cảnh báo về ảnh hưởng của hoạt chất 2,4D và Paraquat trong vài năm trở lại đây nhưng phải đến ngày 1/1/2015, khi Luật Kiểm dịch thực vật chính thức có hiệu lực thì Cục BVTV mới có đủ cơ sở pháp lý để thu thập dữ liệu khoa học, tham khảo các tổ chức quốc tế chính thức quyết định loại bỏ các hoạt chất này.
Minh Viễn (Theo anninhthudo.vn)
