23/02/2017
Tháng 3/2012, UBND tỉnh Đồng Nai quyết định di dời gần 480 cơ sở sản xuất kinh doanh và chăn nuôi gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu đô thị, khu dân cư tập trung. Theo quyết định, sau 3 năm, việc di dời sẽ hoàn thành. Tuy nhiên, đến cuối năm 2015, hầu hết các cơ sở vẫn sản xuất, kinh doanh vẫn ở vị trí cũ.
Để gỡ khó, Đồng Nai gia hạn đến cuối năm 2016, tất cả các cơ sở phải ra khỏi khu đô thị, nơi đông dân cư. Song năm 2016, mục tiêu trên vẫn không đạt và tỉnh tiếp tục gia hạn đến ngày 31/12/2017 sẽ hoàn thành việc di dời. Thời hạn đã có, nhưng do thiếu cơ chế hỗ trợ, chế tài không đủ mạnh, nên mục tiêu đề ra có thực hiện được hay không vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.
Đại diện các DN cho rằng, chủ trương của tỉnh đề ra là đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển, song, quyết định thiếu nghiên cứu thực tế, không đánh giá đúng thực trạng của các cơ sở. Hầu hết các cơ sở trong diện di dời đã đi vào hoạt động hàng chục năm, nhà đầu tư đã bỏ rất nhiều vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng. Do đó, khi chuyển đi, DN phải đối diện với hàng loạt khó khăn, một số trang thiết bị phải bỏ lại, nhà đầu tư phải mua đất, lao động nghỉ việc… Mặt khác, dù đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ theo quy định nhưng các hộ dân có diện tích đất phải bàn giao cho DN vẫn cho rằng mức giá bồi thường thấp nên không nhường đất. DN đã làm việc với các hộ dân, đồng ý hỗ trợ thêm từ 15 - 20% tiền bồi thường nhưng đến nay vẫn chưa nhận được sự đồng thuận.
Ảnh minh hoạ: IE
Theo quyết định của tỉnh Đồng Nai, các cơ sở phải di dời được chia làm 4 nhóm. Đến thời điểm này, 42 cơ sở sản xuất, kinh doanh gốm sứ mỹ nghệ (nhóm 1) nằm trong diện phải di dời đến cụm công nghiệp (CCN) gốm sứ Tân Hạnh (TP. Biên Hòa). Mặc dù đã được cấp đất trong CCN, nhưng đến nay chỉ có 35% đơn vị tiến hành xây dựng nhà xưởng ở vị trí mới, số còn lại vẫn hoạt động tại địa điểm cũ. Bên cạnh đó, mới chỉ có 5/24 cơ sở sản xuất kinh doanh có quy mô Báo cáo đánh giá tác động môi trường (nhóm 3) di dời; Hơn 40% số cơ sở sản xuất kinh doanh có quy mô Bản cam kết BVMT (nhóm 4) chưa di dời; 85% cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm (nhóm 2) đã chuyển ra khỏi khu đô thị, khu đông dân cư, ngừng hoạt động.
Công ty CP môi trường Đồng Xanh (phường Trảng Dài, TP. Biên Hòa) cũng là đơn vị nằm trong diện di dời, Công ty đã chọn Khu xử lý chất thải tập trung tại xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu để xây dựng nhà máy xử lý rác thải, song quá trình di dời của DN hiện gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là vấn đề đền bù giải phóng mặt bằng tại vị trí mới.
Tổng Thư ký Hiệp hội Gốm mỹ nghệ Đồng Nai Vòng Khiềng cho biết, tỉnh cũng đề ra chủ trương, cơ chế hỗ trợ để DN chuyển vào CCN gốm sứ Tân Hạnh (hỗ trợ 60% tổng mức vốn đầu tư hạ tầng cho các cơ sở sản xuất). Tuy nhiên, diện tích đất được bố trí ở vị trí mới quá nhỏ. Hiện DN sản xuất gốm sứ đã tính toán chi phí xây dựng nhà xưởng, mua trang thiết bị khi vào CCN. Cụ thể, DN có quy mô vừa và nhỏ phải bỏ kinh phí từ 10 - 80 tỷ đồng; DN lớn phải chi hơn 100 tỷ đồng. Số vốn trên rất lớn, DN bán địa điểm cũ cũng không đủ, trong khi phải có tài sản thế chấp mới vay vốn ngân hàng được. Vì vậy, để nghề gốm Biên Hòa với lịch sử hơn 300 năm không bị tàn lụi, tiếp tục phát triển, ngành chức năng Đồng Nai cần đề ra cơ chế hỗ trợ vốn, giúp DN làm lại từ đầu.
Phó Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Ngọc Thường nhận định, việc chậm di dời các cơ sở gây ô nhiễm là do nhiều đơn vị thiếu địa điểm để chuyển đến. Theo quy định, cơ sở phải di dời vào hoạt động tại các CCN trên địa bàn tỉnh, nhưng các CCN trên địa bàn tỉnh chậm được xây dựng.
Thời gian tới, Sở TN&MT sẽ kiến nghị UBND tỉnh xem xét, đầu tư một số cụm, khu công nghiệp chuyên cho các ngành nghề trong danh mục di dời, tạo điều kiện thuận lợi cho DN, đảm bảo sự phát triển bền vững, góp phần BVMT. Đồng thời, Sở sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm đối với những đơn vị cố tình không di dời và không loại trừ biện pháp đóng cửa đối với các cơ sở đã hết thời hạn mà vẫn chưa di dời.
Đức Anh
