14/09/2017
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế BVMT còn thiếu tính thuyết phục và chưa nhận được sự đồng tình của dư luận xã hội khi vẫn chỉ tập trung vào tăng thu ngân sách, hoặc để thuận tiện cho quản lý nhà nước mà chưa làm rõ tác động cụ thể đến doanh nghiệp, người dân và sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Đây là nhận định của Ủy ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khi cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế BVMT tại phiên họp ngày 13/9/2017.
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế BVMT được định hướng là công cụ điều chỉnh hành vi của người dân và doanh nghiệp trong sử dụng một số loại hàng hóa có nguy cơ gây tác động xấu đến môi trường; Không lấy tăng thu ngân sách nhà nước là mục tiêu chính khi sửa đổi Luật. Tuy nhiên, nội dung Dự thảo Luật trình UBTVQH thì cơ quan soạn thảo lại đang đi chệch khỏi định hướng này.
Theo Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Dự án Luật chỉ điều chỉnh tăng khung thuế suất đối với một số loại hàng hóa nhất định, trong khi mức thuế thực tế đang thực hiện với một số loại hàng hóa có số thu chính, chủ yếu, quan trọng, chiếm tỷ lệ trên 93% tổng số thuế BVMT (xăng, dầu diesel, dầu mazut…) vẫn chưa điều chỉnh tăng đến mức trần. Ví dụ, Dự thảo Luật đề nghị sửa đổi, bổ sung túi ni lông, dung dịch hydro - chloro - fluoro - các bon (HCFC) - Nhóm gây suy giảm tầng ozone và xăng, dầu, mỡ nhờn gốc hóa thạch… vào đối tượng chịu thuế. Đa số ý kiến của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, cơ quan thẩm tra Dự án Luật, nhất trí với việc thu thuế BVMT đối với túi ni lông, dung dịch HFCF và quy định loại trừ đối với bao bì đóng gói sẵn hàng hóa và túi ni lông đáp ứng được tiêu chí thân thiện với môi trường. Song cũng chỉ rõ, việc điều chỉnh mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là chưa hợp lý, chưa phù hợp với thực tế thu nhập của người dân, sẽ dẫn đến chi phí cho xăng, dầu so với thu nhập của người dân chiếm tỷ trọng rất cao.
Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Quang Khánh)
Trong Tờ trình của Chính phủ chưa làm rõ lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu đối với xăng, dầu và số giảm thu ngân sách nhà nước từ xăng, dầu theo lộ trình cắt giảm; Chưa có đánh giá tác động trong trường hợp điều chỉnh lên mức trần đối với xăng, dầu sẽ góp phần tăng thu ngân sách bao nhiêu, tác động như thế nào đến sản xuất trong nước cũng như đời sống của người dân và tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, chưa làm rõ cơ sở khoa học về mặt định lượng, các số liệu phân tích, chứng minh việc nâng mức trần khung đối với xăng, dầu trong khung thuế hiện hành, mà đề xuất cơ sở tăng thuế theo định tính là chưa thực sự thuyết phục.
Xăng, dầu là mặt hàng thiết yếu cho toàn xã hội, là “đầu vào” của hầu hết các ngành, lĩnh vực sản xuất, đời sống của người dân và mức thuế cụ thể đối với xăng, dầu hiện vẫn chưa điều chỉnh tăng đến mức trần đã được quy định tại Luật hiện hành, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải nêu vấn đề. Trong khi thông điệp của Chính phủ là tạo điều kiện, tăng tính cạnh tranh và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thì Dự thảo Luật lại đề nghị điều chỉnh chính sách thuế một cách đột ngột. Trong cơ cấu về số thu từ các đối tượng chịu thuế BVMT, xăng, dầu chiếm tới 93,4% tổng số thu thuế giai đoạn 2012 - 2016, trong khi xăng dầu không phải là đối tượng gây ô nhiễm môi trường lớn nhất trong các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường, lại tiếp tục điều chỉnh ở mức trần cao gấp 2 lần mức trần hiện nay.
Ngoài ra, theo đánh giá của một số chuyên gia, đốt than gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng vượt bậc so với đốt xăng dầu. Tuy nhiên, so sánh giữa tác động môi trường của xăng dầu và than đá với khung mức thuế BVMT đối với các nhiên liệu này thì Luật Thuế BVMT hiện hành cũng như các quy định của Dự thảo Luật sửa đổi đã và đang tạo ra sự chênh lệch lớn, không hợp lý, có thể là nguyên nhân khiến cho đầu tư phát triển các ngành công nghiệp nặng sử dụng rộng rãi than đá, có nguy cơ ô nhiễm cao như sản xuất điện năng (nhà máy nhiệt điện than), công nghiệp luyện thép, xi măng, hóa chất... tăng cao trong thời gian qua. Do vậy, vấn đề đặt ra là cần nghiên cứu tăng trần thuế suất đối với than lên mức tương ứng với tỷ lệ tăng đối với xăng dầu và phù hợp với mức độ gây ô nhiễm môi trường do than gây ra.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, trong tình hình hiện nay, việc tăng thuế suất là không thuận. Do đó, Ban soạn thảo phải chuẩn bị lại Dự án Luật, bảo đảm tính toàn diện, bao quát và hợp lý hơn giữa những đối tượng, mặt hàng phải chịu thuế. Mặt khác, việc giữ chính sách thuế ổn định cũng giúp người dân, doanh nghiệp yên tâm sản xuất.
Như quan điểm của Ủy ban Tài chính - Ngân sách, việc điều chỉnh tăng phải phân kỳ, có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, sức chịu đựng của người dân, doanh nghiệp.
Phương Tâm (Theo daibieunhandan.vn)
