22/10/2024
Ngày 22/10/2024, tại Hà Nội, Bộ TN&MT phối hợp cùng Unilever Việt Nam, Hiệp Hội Doanh nghiệp Anh tại Việt Nam (BritCham), Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam (SVF) tổ chức Lễ trao giải Cuộc thi “Giải pháp đổi mới tuần hoàn nhựa 2024”, nhằm tôn vinh những tác giả đã có giải pháp tiên phong, mang tính đột phá trong việc giải quyết vấn đề rác thải nhựa (RTN), đặc biệt là bao bì nhựa mềm - loại nhựa chiếm tỷ lệ lớn trong lượng rác thải hàng ngày nhưng chưa được xử lý hiệu quả. Lễ trao giải thu hút sự tham gia của hơn 300 đại biểu đến từ các Bộ, ngành, doanh nghiệp trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế, cộng đồng khởi nghiệp và học sinh, sinh viên. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình tìm kiếm và thúc đẩy các giải pháp sáng tạo trong chuỗi giá trị tuần hoàn nhựa.
Phát biểu khai mạc buổi Lễ, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành nhấn mạnh, ô nhiễm nhựa, còn gọi là ô nhiễm “trắng” do nhựa dùng một lần gây ra, là vấn đề môi trường, là thách thức lớn đối với xã hội hiện đại. RTN đã có mặt hầu khắp mọi nơi, từ khu đô thị đến vùng nông thôn và cả đại dương, tác động tiêu cực đến môi trường, các loài động vật hoang dã, hệ sinh thái và sức khỏe của con người. Điều này đòi hỏi cả xã hội cần hành động kịp thời, quyết liệt hơn để giảm thiểu những tác động này.
Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành phát biểu khai mạc Lễ trao giải
Việt Nam đã và đang nỗ lực thực hiện nhiều hoạt động giảm thiểu, chống ô nhiễm RTN. Luật BVMT năm 2020 đã quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2024. Đây là bước tiến quan trọng về chính sách môi trường của Việt Nam, nhằm yêu cầu các nhà sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm thu gom, tái chế, xử lý các sản phẩm, bao bì sau khi người tiêu dùng thải bỏ, trong đó có sản phẩm, bao bì nhựa. Việc thực hiện nghiêm túc EPR sẽ góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế trong nước phát triển, giảm dần phụ thuộc vào nguồn phế liệu nhập khẩu, tạo điều kiện xây dựng một hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn, qua đó tận dụng tối đa, hiệu quả các tài nguyên.
Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, đổi mới sáng tạo là yếu tố then chốt để giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa. Cuộc thi Giải pháp đổi mới tuần hoàn nhựa 2024 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển các công nghệ mới, cải tiến chuỗi giá trị tuần hoàn và khuyến khích người tiêu dùng tham gia vào các hoạt động bền vững. Chỉ có đổi mới sáng tạo mới có thể xây dựng hệ thống tuần hoàn khép kín, nơi nhựa trở thành tài nguyên, nguyên liệu thay vì rác thải. Vì vậy Cuộc thi không chỉ là cơ hội để các nhà khởi nghiệp và doanh nghiệp giới thiệu các sáng kiến mới, mà còn là nền tảng để kết nối, thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư, các tổ chức quốc tế, góp phần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững tại Việt Nam. Trong suốt 6 tháng kể từ khi phát động Cuộc thi, các đơn vị, tổ chức tham gia đã cho ra đời rất nhiều ý tưởng sáng tạo và đột phá. Những kết quả của các đội thi không chỉ thúc đẩy lĩnh vực quản lý RTN mà còn truyền cảm hứng cho cộng đồng cùng tham gia vào cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa. “Tôi tin rằng, các giải pháp trong Cuộc thi được đưa ra sẽ tạo ra tác động tích cực đáng kể đến môi trường và nền kinh tế, góp phần hỗ trợ thực hiện EPR và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. Đồng thời, chứng minh được rằng với sự sáng tạo cũng như cam kết mạnh mẽ, chúng ta có thể cùng nhau đối phó hiệu quả đối với những thách thức môi trường lớn nhất hiện nay” - Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.
Bà Nguyễn Thị Bích Vân - Tổng Giám đốc Unilever Việt Nam chia sẻ, Unilever là một trong những thành viên tích cực của NPAP (Chương trình hành động quốc gia về giảm thiểu RTN), sát cánh cùng Bộ TN&MT để tham gia đóng góp vào mục tiêu quốc gia. Tại Unilever, từ khâu thiết kế bao bì sản phẩm đều nghĩ đến cách tối ưu hóa giảm nhựa nguyên sinh, tăng khả năng tái chế mà vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm và trải nghiệm của người tiêu dùng. Đến nay, Unilever đã cắt giảm được hơn 50% nhựa nguyên sinh, 64% bao bì của Unilever có thể tái chế được. Trong đó, Công ty đã đạt trung hòa về nhựa (thu gom, tái chế nhiều hơn lượng nhựa đưa ra thị trường) và triển khai rất nhiều dự án hợp tác hỗ trợ cho các nhà tái chế như Duy Tân, Vietcycle thông qua hoạt động hỗ trợ sinh kế, đào tạo, chăm sóc vệ sinh, bảo hiểm y tế cho lực lượng lao động ve chai.
Bài toán về kinh tế tuần hoàn nói chung và tuần hoàn nhựa nói riêng là một hành trình dài, vì vậy chúng ta không chỉ giải quyết việc tái chế nhựa mà còn phải đảm bảo nhựa tái chế có thể cạnh tranh được với nhựa nguyên sinh về chất lượng và giá cả. Chúng ta không chỉ tái chế nhựa cứng mà phải tìm cách tái chế nhựa mềm, nhựa khó giải quyết. Ngoài ra, phải đảm bảo người tiêu dùng của chúng ta hiểu về giá trị môi trường mà nhựa tái chế mang lại - Bà Nguyễn Thị Bích Vân khẳng định.
Toàn cảnh buổi Lễ
Đánh giá cao về ý nghĩa của Cuộc thi Giải pháp đổi mới tuần hoàn nhựa, ông Fergus McBean, Bí thư Thứ nhất khí hậu và thiên nhiên, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam nhận định, RTN là một trong những thách thức mang tính cấp bách nhất đối với môi trường trong thời đại của chúng ta. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng tới tình trạng của đại dương và hệ sinh thái, mà còn tới sự thịnh vượng của các cộng đồng trên toàn thế giới. Sự đổi mới cần thiết để giải quyết vấn đề này không chỉ đến từ những ý tưởng đột phá, mà còn từ sự phối hợp hành động giữa các Chính phủ, doanh nghiệp và mỗi cá nhân. Vương quốc Anh, với tư cách là thành viên của Liên minh Khát vọng chấm dứt ô nhiễm nhựa, đã xác định rõ những ưu tiên trong việc chấm dứt vấn đề ô nhiễm nhựa. Đây là lý do tại sao những cuộc thi như Giải pháp đổi mới tuần hoàn nhựa lại đóng vai trò quan trọng nhằm tạo ra một nền tảng thúc đẩy các giải pháp sáng tạo trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhự hiện nay.
Được khởi động từ tháng 4/2024,đến nay Cuộc thi đã thu hút sự tham gia của hơn 1.000 cá nhân và tổ chức từ nhiều lĩnh vực khác nhau, thu hút gần 100 đề xuất giải pháp, ý tưởng đột phá, không chỉ giúp nâng cao hiệu quả xử lý RTN mà còn gia tăng nhận thức cộng đồng về sự cấp thiết của vấn đề này. Nhằm đảm bảo tính khách quan và chuyên môn cao, Cuộc thi quy tụ đội ngũ Ban Giám khảo uy tín, gồm các chuyên gia đầu ngành về môi trường và tái chế: GS.TS. Đặng Thị Kim Chi - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam; TS. Hoàng Dương Tùng - Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường; ông Phan Tuấn Hùng - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ TN&MT; bà Lê Thị Hồng Nhi - Phó Tổng Giám đốc truyền thông, đối ngoại và phát triển bền vững, Unilever Việt Nam; ông Phạm Mạnh Trí - Phó Tổng Giám đốc chuỗi cung ứng của Unilever Việt Nam; bà Nguyễn Ngọc Lan Anh - Giám đốc Công nghệ và vận hành, Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam; bà Nguyễn Ngọc Như Uyên - Giám đốc đầu tư khu vực Đông Nam Á, Circulate Capital.
Ban Tổ chức trao Giải “Giải Pháp đột phá” cho đội Giải pháp toàn diện cho hệ thống tái chế chai nhựa tại Việt Nam
Sau khi hoàn tất quá trình đánh giá, các dự án và ý tưởng xuất sắc nhất được vinh danh với những giải thưởng giá trị, khuyến khích sự đổi mới và phát triển trong chuỗi giá trị tuần hoàn nhựa. Hội đồng Giám khảo đã lần lượt lựa chọn ra Top 80, Top 50, Top 20 và Top 5 Cuộc thi dựa trên hai nội dung: (i) Ý tưởng đổi mới sáng tạo, tập trung vào những sáng kiến, mô hình, giải pháp mới, sáng tạo, đang trong quá trình phát triển thành sản phẩm cụ thể và cần hỗ trợ để đưa ra thị trường. (ii) Bảng Giải pháp triển vọng, tập trung vào những giải pháp đã có sản phẩm cụ thể, đã ra mắt thị trường, đang có tiềm năng mở rộng và cần sự hỗ trợ để phát triển tại thị trường Việt Nam. Tại vòng Chung kết Cuộc thi, các đội dự thi đã tham gia nhiều vòng, bao gồm: Thuyết trình dự án, trưng bày sản phẩm, đưa ra giải pháp triển vọng và ý tưởng đổi mới sáng tạo… Qua các phần thi gay cấn, Ban Giám khảo đã chấm điểm một cách nghiêm túc, công tâm, dựa trên các tiêu chí BVMT, tái chế RTN… và chọn ra những đội xuất sắc để trao giải.
Đối với Bảng giải pháp triển vọng: Giải “Giải pháp đột phá” thuộc về Giải pháp toàn diện cho hệ thống tái chế chai nhựa tại Việt Nam, tổng giá trị tiền thưởng 200 triệu đồng, trong đó có 100 triệu đồng tiền mặt, Giấy chứng nhận và hỗ trợ kỹ thuật từ Chương trình. Giải “Giải pháp đổi mới” thuộc về 2 đội: (1) Giải pháp thay thế bao bì màng ghép nhôm; (2) Nhựa sinh học Buyo - Giải pháp bền vững chống ô nhiễm nhựa, tổng giá trị 100 triệu đồng. Giải “Giải pháp nổi bật” thuộc về 2 đội: (1) Tấm nhựa Eco - Nơi RTN tìm thấy cuộc sống mới; (2) Grac - Ứng dụng công nghệ vào thu gom RTN, tổng giá trị 50 triệu đồng.
Đối với Bảng ý tưởng đổi mới sáng tạo: Giải “Ý tưởng sáng tạo vượt trội” thuộc về đội Hacin - Biến RTN thành vật liệu xây dựng tự phục hồi, tổng giá trị 50 triệu đồng; Giải “Sáng kiến được yêu thích nhất” dành cho đội Hệ thống phân loại RTN tự động DTS, tổng giá trị 30 triệu đồng.
Những đội giành giải thưởng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ các đối tác chiến lược của Chương trình như Unilever Việt Nam, Standard Chartered Ventures và Văn phòng Hội đồng EPR quốc gia để tiếp tục hoàn thiện và thương mại hóa giải pháp, đồng thời mở rộng quy mô ứng dụng trong thực tế.
Bùi Hằng
