02/10/2015
Năm 2015 diễn ra nhiều sự kiện lớn của đất nước và cũng là năm ngành môi trường có nhiều dấu mốc quan trọng như năm đầu tiên triển khai Luật BVMT năm 2014; năm thứ 3 triển khai Nghị quyết số 24/NQ-TW ngày 3/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT, Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 18/3/2013 của Chính phủ về một số vấn đề cấp bách trong lĩnh vực BVMT; năm tổng kết, đánh giá Chương trình mục tiêu quốc gia về khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường giai đoạn 2012 - 2015. Đồng thời, cũng là năm tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn 2012 - 2015 của Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Hòa trong không khí toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang ra sức thi đua lập thành tích, hướng tới Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX, đặc biệt là Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Bộ TN&MT phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương trong cả nước tổ chức Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV nhằm tổng kết, đánh giá các kết quả đạt được và những bài học kinh nghiệm trong công tác BVMT giai đoạn 2011 - 2015; xác định nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong công tác BVMT giai đoạn 2016 - 2020; kịp thời phát hiện và tuyên dương các điển hình tiên tiến trong hoạt động BVMT giai đoạn 2011 - 2015; cổ động phong trào toàn dân tham gia BVMT, đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động BVMT, phục vụ phát triển bền vững đất nước. Đồng thời, tổ chức triển khai có hiệu quả Luật BVMT năm 2014; tạo bước chuyển biến căn bản về nhận thức và trách nhiệm của doanh nghiệp, cộng đồng đối với công tác BVMT trong giai đoạn mới, hướng tới xây dựng nền kinh tế xanh.
 |
Hội nghị Môi trường toàn quốc - Ngày hội lớn về Môi trường
Theo thông lệ, định kỳ 5 năm, Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tổ chức Hội nghị Môi trường toàn quốc và các sự kiện có liên quan. Việc tổ chức Hội nghị đã mang lại hiệu quả thiết thực và đã trở thành ngày hội lớn cho tất cả những người quan tâm và có trách nhiệm đối với công tác BVMT tại Việt Nam.
Tiếp nối thành công của các kỳ Hội nghị trước, được sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 5026/VPCP-KGVX, năm 2015, Bộ TN&MT tổ chức Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV và các sự kiện liên quan vào 2 ngày 29 - 30/9/2015, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội. Việc tổ chức Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với sự nghiệp BVMT, đồng thời huy động sự tham gia trí tuệ của đông đảo các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư nhằm tìm kiếm và hoàn thiện các giải pháp chung cho công tác BVMT của Việt Nam khi bước sang một thập niên mới. Hội nghị sẽ là minh chứng sinh động, tiếp tục khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với công tác BVMT, phát triển bền vững đất nước.
Với tinh thần đó, Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV tập trung chủ yếu vào các nội dung mang tính chiến lược như tổng kết, đánh giá những kết quả đã đạt được trong công tác BVMT giai đoạn 2011 - 2015, xác định những vấn đề tồn tại, khó khăn và vướng mắc, thách thức và cơ hội, rút ra các bài học kinh nghiệm, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho công tác BVMT ở Việt Nam trong giai đoạn 5 năm tới; tổ chức triển khai có hiệu quả Luật BVMT năm 2014. Bên cạnh đó, có các sự kiện liên quan như Lễ Tuyên dương các điển hình tiên tiến về BVMT; Triển lãm quốc tế về môi trường nhằm cổ động phong trào toàn dân tham gia BVMT, đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động BVMT, với quyết tâm đưa công tác BVMT lên tầm cao mới, xứng đáng là một trong ba trụ cột của phát triển bền vững.
Những thành tựu đạt được và các vấn đề còn tồn tại từ Hội nghị III đến nay
Trong giai đoạn 2011 - 2015, được sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, cùng sự nỗ lực, quyết tâm của các Bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương và các địa phương trên cả nước, công tác quản lý nhà nước về BVMT đã có những chuyển biến tích cực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Những thành công của công tác BVMT trong thời gian qua là nhờ những chủ trương và quyết sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước về vị trí, vai trò của công tác BVMT trong phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ và các cấp, ngành, cùng sự vào cuộc của các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân.
 |
Những năm qua, việc bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về BVMT tiếp tục được quan tâm chỉ đạo xây dựng và hoàn thiện. Bên cạnh các chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo vệ tài nguyên và môi trường như Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT; Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về một số vấn đề cấp bách trong lĩnh vực BVMT và nhiều chương trình, chiến lược, kế hoạch hành động của Chính phủ về BVMT như Chiến lược BVMT quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học (ĐDSH) đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030..., hệ thống pháp luật về BVMT đã có những bước phát triển mới, đó là việc Quốc hội thông qua Luật BVMT năm 2014, cùng với các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn, thi hành Luật. Tổ chức bộ máy cơ quan quản lý nhà nước về BVMT tiếp tục được kiện toàn, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và bổ sung đội ngũ cán bộ. Bên cạnh việc kiện toàn cơ cấu tổ chức, ngành môi trường đã rất quan tâm, coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý từ Trung ương đến địa phương. Trong công tác đầu tư cho BVMT, ngoài nguồn đầu tư từ ngân sách nhà nước, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích, nhằm thúc đẩy nguồn vốn xã hội hóa cho công tác BVMT, huy động nguồn đầu tư từ các thành phần kinh tế cho hoạt động BVMT. Trong giai đoạn 2011 - 2015, hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ về BVMT cũng được đẩy mạnh triển khai. Công tác giáo dục, tuyên truyền để nâng cao nhận thức về BVBMT tiếp tục được tăng cường. Bên cạnh đó, công tác đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC), đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cũng đi vào nề nếp, chú trọng nâng cao chất lượng, góp phần phòng ngừa ô nhiễm, giảm thiểu các tác động xấu lên môi trường tự nhiên và KT - XH. Việc xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được triển khai quyết liệt, có hiệu quả. Công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận thông qua việc ban hành và triển khai đồng bộ các quy định về BVMT. Công tác thanh tra, kiểm tra về BVMT tiếp tục được đẩy mạnh, đã kiên quyết xử lý triệt để nhiều cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Công tác bảo tồn thiên nhiên và ĐDSH được chú trọng. Hoạt động quy hoạch, phát triển mạng lưới quan trắc môi trường ở Trung ương và địa phương tiếp tục được duy trì và phát triển, trong đó tập trung trọng tâm vào các đô thị, lưu vực sông chính, vùng kinh tế trọng điểm, khu công nghiệp.
Bên cạnh các kết quả đã đạt được, còn những bất cập, tồn tại cần tập trung giải quyết trong thời gian tới, cụ thể như: Còn nhiều quy định pháp luật thiếu cụ thể, một số quy định không khả thi trên thực tế, dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Năng lực quản lý nhà nước của các cơ quan chuyên môn về BVMT còn nhiều bất cập, nhất là cấp huyện, xã. Đầu tư cho công tác BVMT mặc dù bước đầu đã có chuyển biến tích cực song còn ở mức thấp, đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu cầu thực tế; việc quản lý sử dụng nguồn chi sự nghiệp môi trường còn chưa hiệu quả. Ngân sách chi sự nghiệp môi trường Trung ương còn phân tán dẫn đến hạn chế nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ được giao. Hoạt động hợp tác quốc tế về BVMT chưa có sự chủ động, chưa tranh thủ được tối đa, nắm bắt kịp thời các cơ hội huy động hỗ trợ tài chính và chuyển giao công nghệ về BVMT. Việc áp dụng nhiều công cụ quản lý còn chưa hiệu quả, nhất là các công cụ kinh tế, các cơ chế ưu đãi, hỗ trợ hoạt động BVMT. Việc tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, dự án đầu tư BVMT còn khó khăn, thiếu vốn, chậm tiến độ, nhất là các dự án khắc phục, xử lý các điểm ô nhiễm hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật tồn lưu. Nhiều vấn đề môi trường bức xúc chưa được giải quyết, trong khi đó áp lực từ phát triển KT - XH gia tăng mạnh. Tỷ lệ chất thải rắn được thu gom, xử lý còn thấp, nhất là vùng nông thôn. Hầu hết nước thải đô thị chưa được xử lý xả thẳng ra môi trường nước mặt làm ô nhiễm nghiêm trọng hồ, ao, kênh, mương, sông trong các khu đô thị, khu dân cư. Tỷ lệ chất thải nguy hại được xử lý thấp, còn khối lượng lớn tồn dư, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với môi trường và sức khỏe con người. Độ che phủ rừng có tăng nhưng chất lượng rừng suy giảm, ĐDSH tiếp tục trên đà suy thoái. Các vấn đề môi trường theo dòng hội nhập tác động mạnh lên môi trường nước ta. Các vấn đề môi trường toàn cầu diễn biến phức tạp, nhất là BĐKH. Ô nhiễm, tác động xuyên biên giới theo các lưu vực sông, trên biển Đông cũng ảnh hưởng, làm phức tạp thêm các vấn đề môi trường vốn đang rất nóng ở nước ta.
Hội nghị Môi trường lần thứ IV- Thống nhất nhận thức và hành động tạo bước chuyển biến mới trong công tác BVMT
Hội nghị Môi trường toàn quốc định kỳ 5 năm được tổ chức một lần, trùng với thời gian chúng ta kết thúc một giai đoạn, một nhiệm kỳ, một kế hoạch phát triển KT - XH của đất nước và chuẩn bị cho một kế hoạch, giai đoạn tiếp theo. Do đó, thông qua Hội nghị, chúng ta có thể nhìn nhận, đánh giá lại các mục tiêu, các cam kết BVMT trong bài toán phát triển bền vững đất nước.
Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV diễn ra trong bối cảnh hết sức quan trọng. Đây là thời điểm để toàn ngành nhìn nhận lại công tác quản lý về BVMT trong giai đoạn 5 năm (2011 - 2015), xác định các thách thức trước mắt và đề xuất các định hướng những bước đột phá cho công tác BVMT trong 5 năm tới (2016 - 2020).
Với thành phần tham dự lên đến gần 2.000 đại biểu tại các sự kiện diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị, có thể nói Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV là một diễn đàn rộng rãi để các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức quốc tế, tổ chức chính trị - xã hội, các nhà khoa học trong và ngoài nước trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, quán triệt và cùng thống nhất hành động về công tác BVMT trong 5 năm tới.
Đặc biệt, đến tham dự và chỉ đạo Hội nghị sẽ có Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng. Những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, những ý kiến đóng góp của các nhà quản lý, nhà khoa học trong toàn quốc tại Hội nghị sẽ được Bộ TN&MT tập hợp thành những kiến nghị, định hướng chủ đạo trong công tác quản lý nhà nước về BVMT trong thời gian tới để kiến nghị lên Chính phủ và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.
Bên cạnh đó, Hội nghị cũng là sự kiện nhằm đẩy mạnh truyền thông, thúc đẩy sự quan tâm đến công tác BVMT, thu hút, huy động các nguồn lực trong xã hội đầu tư cho hoạt động BVMT.
Nói một cách chung nhất, thông qua Hội nghị lần này, chúng tôi mong muốn gửi đi một thông điệp, một cam kết mạnh mẽ đến toàn hệ thống chính trị - xã hội, đến mọi người dân và toàn xã hội hãy tiếp tục chung tay bảo vệ, gìn giữ môi trường bằng những suy nghĩ và hành động thiết thực nhất để BVMT, giữ cho môi trường luôn Xanh - Sạch - Đẹp vì mục tiêu phát triển bền vững đất nước.
TS. Nguyễn Văn Tài
Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi Trường số 9 - 2015)
