Thụy Điển biến rác thành năng lượng

15/09/2015

     Thụy Điển là đất nước tiên phong trong việc biến đổi rác thành năng lượng. Đây là kết quả của một quá trình nỗ lực hàng thập kỷ, bắt đầu từ những quy định chặt chẽ về phân loại rác thải trong các hộ gia đình, nhà máy và địa phương từ những năm 1970.      Rác hiện là nguồn nguyên liệu cung cấp điện và nhiệt, sưởi ấm cho hàng trăm nghìn hộ gia đình tại đất nước Bắc Âu này. Mỗi ngày, một nhà máy xử lý rác ở ngoại ô thành phố Goteborg, miền tây Thụy Điển đón trả khoảng 300 xe tải rác. Tại đây, rác được chuyển đến hệ thống lò đốt đặc biệt nhằm tạo ra nhiệt sưởi ấm cho các ngôi nhà. Christian Lowhagen, đại diện của công ty năng lượng Renova do nhà nước quản lý, đồng thời là đơn vị vận hành nhà máy trên, cho biết: “Nguồn năng lượng mà chúng tôi sử dụng duy nhất được tạo ra từ rác”.       Chuyên gia năng lượng tại Viện Môi trường Stockholm, Adis Dzebo nhận định, Thụy Điển có hệ thống cung cấp nhiệt sưởi ấm tốt nhất trên thế giới với những lò đốt khổng lồ và nhiệt được chuyển đến từng ngôi nhà qua mạng lưới ống ngầm. Trong khi ở nhiều quốc gia khác, việc sản xuất nhiệt và điện phụ thuộc chủ yếu vào gas hoặc nguyên liệu hóa thạch thì ở Thụy Điển, hoạt động này lại dựa vào quá trình sử dụng rác thải.    Những kiện rác chuẩn bị được đưa vào lò để sản xuất năng lượng        Thụy Điển thực hiện công tác phân loại, tái chế rác thải tốt đến mức không còn đủ rác để đáp ứng nhu cầu. Sau khi 47% lượng rác thải được tái chế và 52% còn lại được sử dụng để sản xuất nhiệt thì chỉ còn 1% rác được đưa đi chôn xuống đất. Do vậy, để đáp ứng nhu cầu về năng lượng, Thụy Điển hiện đang nhập khẩu rác, trong khi những quốc gia khác phải “đau đầu” tìm biện pháp xử lý số rác này. Rác hiện là “mặt hàng” nhập khẩu mạnh tại Thụy Điển.      Theo hiệp hội quản lý rác thải Thụy Điển, Avfall Sverige, trong năm 2014, đất nước này đã nhập khẩu khoảng 800.000 tấn rác, chủ yếu từ Anh và Na Uy. Trong đó, riêng công ty Renova đã nhập khẩu 100.000 tấn rác. Giám đốc truyền thông của công ty năng lượng Sysav cũng cho biết, đơn vị này đã phải nhập khẩu 135.000 tấn rác từ Na Uy và Anh trong cùng năm.      Sử dụng rác để sản xuất nhiệt và điện đã góp phần xử lý rác thải, đồng thời đáp ứng được nhu cầu năng lượng cho người dân. Các công ty năng lượng như Sysav và Renova được sử dụng rác miễn phí, sau đó họ lại bán điện và nhiệt cho người dân.       Tổng Giám đốc của Avfall Sverige, Weine Wiqvist cho biết, hàng tuần một số lượng thư điện tử khổng lồ được gửi đến từ những người muốn được cung cấp rác cho công ty. Ông Lowhagen cũng nhấn mạnh: “Vì các đối tác trả tiền để chúng tôi tiêu hủy rác cho họ nên có thể nói rằng, chúng tôi đang xuất khẩu dịch vụ xử lý rác”.       Quy trình biến rác thải thành năng lượng tại Thụy Điển luôn ưu tiên vấn đề BVMT . Trước hết, các vật liệu có thể tái chế sẽ được phân loại, tiếp đó số rác còn lại sẽ được chuyển đến các lò đốt để tạo ra nhiệt. Từ đống tro sót lại, các mảnh kim loại vẫn chưa cháy hết sẽ được tách rời và tái chế trong khi đồ sứ và ngói được chọn lọc để sử dụng trong thi công đường bộ. Ngoài ra, nhiệt từ rác còn được sử dụng để đun nước tạo ra hơi làm quay các tuabin sản sinh điện.      Việc đốt rác tạo ra một lượng khói độc hại đáng kể. Tuy nhiên, Cơ quan BVMT Thụy Điển cho biết, với kỹ thuật được cải tiến và việc lọc khói đang được triển khai thì lượng khí độc hại thải ra cũng đang giảm dần và ở mức cho phép.       Chính vì vậy, nhu cầu rác của Thụy Điển vẫn đang tăng lên một cách chóng mặt. Theo Avfall Sverige, nước này sẽ nhập khẩu 1,5 triệu tấn rác trong năm 2015 và 2,3 triệu tấn trong năm 2020.       Trước những tín hiệu tích cực trên từ đất nước 9,5 triệu dân, Liên minh châu Âu đã khuyến khích các nước thành viên xây dựng hệ thống nhiệt để sưởi ấm tương tự như Thụy Điển. Ngoài ra, đại diện từ nhiều quốc gia như Ba Lan, Ấn Độ và Trung Quốc cũng đang thường xuyên đến Thụy Điển để học hỏi kinh nghiệm biến đổi rác thành năng lượng.   Phạm Đình