25/03/2025
Ngày 24/03/2025, tại Hà Nội, nằm trong khuôn khổ dự án “Tiếp Sức Chiến Binh Xanh” với sự đồng hành từ Chương trình Hành động Toàn cầu về Nhựa (GPAP), VietCycle phối hợp cùng Trường Đại Học Kiến Trúc Hà Nội tổ chức Triển lãm Sáng tạo “Đồng nát Ve chai và tương lai rác nhựa” nhằm nâng cao nhận thức của giới trẻ về vai trò của đội ngũ lao động thu gom phi chính thức trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và chuỗi giá trị của rác thải nhựa.
Tham dự sự kiện có Đại diện tổ chức GPAP - Quản lý Chương trình đối tác hành động Quốc Gia về nhựa (NPAP); đại diện của các thành viên tích cực thuộc nhóm thúc đẩy Bình Đẳng Giới và Phát Triển Bao Trùm; lãnh đạo công ty cổ phần VietCycle; Ban Giám Hiệu Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội; các sinh viên quan tâm đến chủ đề này và hơn 50 nữ lao động thu gom phi chính thức cùng các đơn vị báo chí truyền thông.
Quang cảnh sự kiện
“Đồng nát sắt vụn bán đê!” từ lâu đã trở thành một phần của đời sống văn hóa Việt Nam, gắn bó với nhịp sống từ nông thôn đến thành thị. Dù mang tính chất phi chính thức, nghề đồng nát lại đảm nhận vai trò tiên phong trong việc xử lý và tái chế rác thải nhựa - một vấn đề nhức nhối trong bối cảnh đô thị hóa và tiêu dùng gia tăng tại Việt Nam.
Những người lao động này chính là “bộ lọc đầu tiên” trong chuỗi giá trị nhựa, giúp tách biệt các vật liệu có thể tái chế khỏi rác thải hỗn hợp. Họ là cầu nối đưa rác thải nhựa từ các hộ gia đình, cửa hàng và cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ đến các đơn vị tái chế trong nước. Điều này giúp tối ưu hóa dòng chảy vật liệu trong chuỗi giá trị nhựa, đảm bảo tính liên tục và bền vững của hệ sinh thái tái chế.
Dù vậy, nghề đồng nát vẫn chưa được nhìn nhận đúng mực về giá trị kinh tế và môi trường mà nó mang lại. Hầu hết người lao động trong ngành phải đối mặt với những thách thức lớn, từ điều kiện làm việc bấp bênh, thu nhập thấp, đến việc thiếu các chính sách hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi. Do đó, việc nâng cao nhận thức xã hội và tạo điều kiện phát triển cho lực lượng lao động này sẽ không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn – giải pháp bền vững trước vấn nạn ô nhiễm rác thải nhựa ngày càng gia tăng.
Trong những năm qua, VietCycle tiên phong xây dựng hệ sinh thái tuần hoàn XanhNét, bao gồm mạng lưới thu gom hơn 3.000 lao động ve chai - hay còn được gọi là những “Chiến Binh Xanh”. XanhNét được tạo ra với mục đích khép kín và kéo dài vòng đời của rác thải nhựa, tạo thành 1 chuỗi giá trị cùng chia sẻ lợi ích, hội nhập khối lao động phi chính thức, từng bước tăng thêm thu nhập và động viên tinh thần cho cộng đồng phụ nữ yếu thế thông qua các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức. Từ đó, hỗ trợ trực tiếp cho người lao động và hướng tới thay đổi nhận thức xã hội, đặc biệt là giới trẻ về ngành thu gom và tái chế rác thải nhựa, góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn.
Đây cũng chính là cam kết của VietCycle và GPAP trong việc thúc đẩy sự bền vững và công bằng xã hội trong cộng đồng lao động phi chính thức, đồng thời nâng cao nhận thức của công chúng về vai trò quan trọng của lực lượng này trong nền kinh tế tuần hoàn. Với mục tiêu nâng cao kỹ năng, sinh kế, nguồn lực và trao quyền cho khối lao động thu gom phi chính thức, Triển lãm sáng tạo không chỉ là một sự kiện văn hóa nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Thông qua góc nhìn trẻ trung và sáng tạo của các sinh viên Đại học Kiến trúc Hà Nội, khuyến khích thế hệ trẻ tiếp cận và hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa, lao động và trách nhiệm với môi trường.
Triển lãm khuyến khích thế hệ trẻ tiếp cận và hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa, lao động và trách nhiệm với môi trường
Mặt khác, triển lãm được hy vọng là cầu nối giữa sinh viên, chính quyền, doanh nghiệp, và cộng đồng trong hành trình xây dựng một hệ sinh thái bền vững hơn, đồng thời, nâng cao nhận thức thế hệ trẻ về trách nhiệm cá nhân đối với vấn đề rác thải nhựa, khuyến khích những hành động thiết thực như phân loại rác tại nguồn để cải thiện hiệu quả tái chế và giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường. Sự kiện cũng là lời tri ân gửi đến những người lao động đồng nát - những nhân tố tiên phong trong việc xây dựng nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
Triển lãm Sáng Tạo: Ve Chai Đồng Nát là bước khởi đầu quan trọng trong hành trình kết nối và thúc đẩy hệ sinh thái tái chế bền vững tại Việt Nam. Qua các tác phẩm, sự kiện hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho giới trẻ, nâng cao nhận thức cộng đồng và tôn vinh giá trị lao động, để từ đó, cùng nhau kiến tạo một tương lai xanh.
Một số tác phẩm được trưng bày tại triển lãm
Các tác phẩm tại triển lãm là các tác phẩm đạt giải trong cuộc thi sáng tạo dành cho sinh viên Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, thông qua các thể loại hội họa và điêu khắc với chủ đề chính gồm: Vẻ đẹp lao động đời thường: Tôn vinh những câu chuyện về sự vất vả và cống hiến thầm lặng của những người thu gom ve chai, dưới góc nhìn nhân văn và nghệ thuật; Vòng đời của nhựa và tái chế: Phác họa hành trình từ rác thải đến tài nguyên, làm nổi bật vai trò của việc phân loại và tái chế trong bảo vệ môi trường; Giao thoa giữa truyền thống và hiện đại: Khám phá sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa đường phố lâu đời và tinh thần đổi mới của thời đại.
Phạm Đình
