25/08/2025
Ngày 25/8/2025, tại Hà Nội, Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức cuộc họp bàn giải pháp quản lý rủi ro tài chính biến đổi khí hậu lĩnh vực nông nghiệp.
Mở đầu cuộc họp, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn nhấn mạnh vai trò then chốt của nông nghiệp trong đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững khu vực nông thôn Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ổn định cùng những nỗ lực hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm biến đổi khí hậu, khó khăn về nguồn vốn, nhân lực, tích tụ đất đai và thị trường tiêu thụ… Để giải quyết những vấn đề này, cần có các giải pháp đồng bộ và tiếp cận đa ngành, đặc biệt là các biện pháp tài chính nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của nông nghiệp, hướng đến mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh và thân thiện với môi trường.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn phát biểu tại cuộc họp
Tham dự cuộc họp, các đại biểu tham dự đã lắng nghe đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO); đại diện Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn giới thiệu Sáng kiến liên quan đến quỹ tài chính khu vực cho BHNN; Khái quát về bảo hiểm và lợi ích của BHNN… Theo đó, BHNN là công cụ tài chính gắn liền với hoạt động kinh doanh nông nghiệp, bảo vệ người nông dân trước rủi ro thiên tai, thời tiết cũng như rủi ro về biến động giá cả trên thị trường (FAO, 2011). Đây là loại hình bảo hiểm cho đối tượng sản xuất trong ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, trong đó bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm (Nghị định số 58/2018/NĐ-CP). BHNN mang lại nhiều lợi ích thiết thực như: Bảo vệ tài sản và giúp nông dân vượt qua các thảm họa mùa màng do thiên tai, dịch bệnh gây ra; tăng chất lượng, sản phẩm nông sản do quy trình sản xuất được quản trị tốt hơn; tăng độ tin cật, lòng tin của các bên khi tham gia chuỗi giá trị, khuyến khích đầu tư vào sản xuất nông nghiệp khi những rủi ro được quản trị tốt, đồng thời hạn chế được rủi ro trong sản xuất kinh doanh nông nghiệp; Nhà nước thay thế dần chính sách hỗ trợ thảm họa sang hỗ trợ quản trị rủi ro, thúc đẩy cơ chế thị trường phát triển.
Các chuyên gia cũng chỉ ra những bất cập trong tiếp cận BHNN tại Việt Nam, cụ thể: Công tác tuyên truyền, quảng bá mới chỉ đề cao lợi ích được đền bù khi rủi ro xảy ra, chưa quan tâm đến tuyên truyền lợi ích về được hướng dẫn quản trị rủi ro ngày từ đầu để xác suất rủi ro ở mức thấp nhất; chất lượng nông sản sẽ được nâng cao do thực hiện đúng quy trình sản xuất; tính minh bạch cao và ổn định sẽ tạo động lực để doanh nghiệp hợp tác cũng đầu tư vào sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, về cơ chế, chính sách (Nghị định số 58/2018/NĐ-CP), việc hỗ trợ BHNN như một chính sách tài khóa chưa nghiêm, cơ chế thí điểm thiết tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm; nguyên tắc bảo hiểm là lấy số đông bù cho số ít thiệt hại nên cần khuyến khích nông dân tham gia rộng rãi. Tuy nhiên, hiện nay chính sách chỉ chú trọng hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo mà ít khuyến khích (thậm chí bắt buộc) tất cả nông dân, nhất là hộ sản xuất hàng hóa tham gia bảo hiểm. Ngoài ra, cơ chế chính sách về BHNN còn thiếu các chương trình hỗ trợ quản trị rủi ro, sản xuất an toàn, chất lượng trong sản xuất nông nghiệp; chính sách hỗ trợ còn nặng về thảm họa, chưa quan tâm hỗ trợ tái bảo hiểm trong nông nghiệp.
Quang cảnh cuộc họp
Trong khi đó, về phía các ngành, các cấp chính quyền ở một số địa phương còn ỷ lại vào ngân sách hỗ trợ từ Trung ương; sự phối hợp giữa ngành nông nghiệp, cơ quan các cấp (Nhà nước) và doanh nghiệp bảo hiểm rất hạn chế, nhất là trong việc hợp tác hỗ trợ nông dân sản xuất theo đúng quy trình an toàn, quản trị rủi ro và tiêu chuẩn chất lượng nông sản; hỗ trợ doanh nghiệp xác định, công bố rủi ro, hạn chế trục lợi bảo hiểm; xây dựng cơ sở dữ liệu rủi ro nông nghiệp trong các lĩnh vực. Mặt khác, người sản xuất nông nghiệp chưa coi bảo hiểm như một chi phí trong sản xuất; ít quan tâm đến quản trị rủi ro và chất lượng nông sản; chưa thực sự tuân thủ quy trình quản trị rủi ro và trục lợi bảo hiểm; các gói bảo hiểm chưa phù hợp cho các doanh nghiệp bảo hiểm, không có bảo hiểm tài sản, máy móc; không có sự kết hợp giữa tín dụng và bảo hiểm; chưa quan tâm đến bảo hiểm thương mại mà chỉ khai thác bảo biểm có hỗ trợ phí…
Tại phần thảo luận, các đại biểu đã cùng nhau chia sẻ, thảo luận về những vấn đề nổi cộm liên quan đến tài chính/bảo hiểm tại Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp; kinh nghiệm phát triển các sản phẩm, mô hình bảo hiểm trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam… Trên cơ sở hiện trạng và thách thức trong bối cảnh hiện nay, các đại biểu cho rằng, chính sách và định hướng về BHNN cần được rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với nhu cầu thực tế. Thay vì chỉ xem BHNN là một cơ chế đền bù thiệt hại sau thiên tai, cần coi đây là một công cụ tài chính thiết yếu để quản trị rủi ro, bảo vệ tài sản, giúp nông dân chủ động hơn trong sản xuất và giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước cho công tác cứu trợ. Bên cạnh đó, việc triển khai chính sách BHNN theo Nghị định 58/2018/NĐ-CP trong những năm qua còn bộc lộ nhiều hạn chế, đặt ra yêu cầu phải có sự thay đổi toàn diện cả về cách tiếp cận và chính sách hỗ trợ để BHNN phát triển thực chất, bền vững. Đồng thời, phải thúc đẩy vai trò của tổ chức trung gian, tập trung vào các hợp tác xã, tổ nhóm - Đối tác trung tâm trong chính sách BHNN thế hệ mới.
Các đại biểu tham dự chụp ảnh lưu niệm
Đặc biệt, phải tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Đây được xem là thời cơ để việc triển khai BHNN một cách số hóa, tích hợp với dữ liệu sản xuất và rủi ro thời tiết, xây dựng nền tảng giám sát, bảo hiểm số. Hơn nữa, phải thúc đẩy năng lực và tuyên truyền về BHNN, trong đó, chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ địa phương, hợp tác xã và doanh nghiệp BHNN về giám định tổn thất và ứng dụng công nghệ trong quản lý; đa dạng nội dung, cách thức truyển thông (ngoài việc tham gia bảo hiểm khi gặp rủi ro, người sản xuất được hỗ trợ, đền bù để giảm thiểu thiệt hại rủi ro và được hướng dẫn cách quản trị rủi ro kể từ khi bắt đầu một chu trình sản xuất; được áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến để nâng cao tính an toàn sản xuất cũng như chất lượng nông sản; tạo điều kiện để thu hút doanh nghiệp cùng đầu tư, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản); giao nhiệm vụ truyền thông đến tận hệ thống khuyến nông, trồng trọt, phòng chống thiên tai cấp xã, thôn…
Thu Hằng
