20/11/2024
Vừa qua tại Hà Nội, Công ty cổ phần VietCycle tổ chức sự kiện “Lễ tôn vinh những Chiến binh xanh: Tiếp bước tương lai - Văn minh với rác. Nhân dịp này, Tạp chí Môi trường có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần VietCycle, người “chèo lái” một trong những doanh nghiệp tiên phong đổi mới về hành trình xây dựng mạng lưới thu gom rác tái chế trên toàn quốc.
PV: Xin ông cho biết đôi nét về hoạt động của Công ty VietCycle? Cũng như sứ mệnh của VietCycle đối với môi trường và sức khoẻ cộng đồng?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành thu gom - tái chế rác thải nhựa, VietCycle nhận được sự hỗ trợ và hợp tác của các cơ quan quản lý, các đồng nghiệp, các tổ chức trong nước và quốc tế chung tay xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn, chống ô nhiễm rác thải, tiết kiệm tài nguyên cho đất nước. Đối mặt với sự khủng hoảng về môi trường, thấu hiểu những khó khăn của đồng nghiệp và những người thu gom rác, VietCycle không ngừng nỗ lực xây dựng mạng lưới thu gom trên toàn quốc, hỗ trợ sinh kế cho lực lượng phi chính thức, liên kết hợp tác chặt chẽ với các nhà tái chế, cùng chia sẻ lợi ích và lan tỏa khát vọng “Vì một Việt Nam văn minh với rác”.
Ông Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần VietCycle
Để hiện thực hóa khát vọng đó, VietCycle đang nỗ lực xây dựng và vận hành Hệ sinh thái tuần hoàn XanhNét. Hiện nay XanhNét đã bao gồm hơn 3500 người thu gom phi chính thức (Chiến binh xanh) và hơn 26 nhà máy tái chế tại Việt Nam. Ngoài ra, việc thực thi EPR cho các nhãn hàng và nhà sản xuất là một cơ hội để VietCycle có thêm nguồn hỗ trợ tài chính và dòng tài chính từ EPR, giúp chia sẻ trách nhiệm cũng như gánh nặng mà chất thải đặt lên cộng đồng.
PV: Kể từ khi chính sách EPR (trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất) chính thức có hiệu lực, đặt yêu cầu doanh nghiệp bắt buộc phải chịu trách nhiệm thu gom, tái chế rác thải phát sinh từ sản phẩm của mình. Từ đó, nhu cầu tái chế tăng cao, nhà tái chế cũng có thêm nguồn lực hỗ trợ. Vậy EPR mang lại cơ hội như thế nào đối với VietCycle cũng như ngành công nghiệp tái chế?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Chính sách EPR đã tạo ra nhiều cơ hội tích cực cho VietCycle và ngành công nghiệp tái chế.
Thứ nhất, EPR giúp tăng cường nguồn lực tài chính và kỹ thuật từ các nhà sản xuất cho các nhà tái chế, từ đó đẩy mạnh hoạt động thu gom và tái chế. Điều này không chỉ hỗ trợ VietCycle mà còn tạo nền tảng phát triển bền vững cho toàn ngành.
Thứ hai, EPR góp phần khuyến khích các doanh nghiệp tái chế áp dụng công nghệ hiện đại để đạt được các tiêu chuẩn tái chế quốc tế, đáp ứng nhu cầu tái chế ngày càng cao. Đối với VietCycle, đây là cơ hội mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao năng lực xử lý rác thải nhựa, giúp tăng tỷ lệ tái chế và giảm thiểu tác động môi trường.
Cuối cùng, EPR thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm cả hệ thống thu gom phi chính thức. Đây là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo lượng rác thải đầu vào ổn định cho VietCycle, đồng thời tăng cường bình đẳng trong hệ thống tái chế.
Lực lượng lao động phi chính thức thuộc hệ sinh thái XanhNét - VietCycle
PV: Hiện nay lực lượng lao động phi chính thức (những người đồng nát, ve chai) đang có vai trò rất lớn đối với thực hiện nền kinh tế tuần hoàn và EPR, tuy nhiên, hiểu biết cũng như hỗ trợ cho nhóm này vẫn còn nhiều hạn chế. Vậy làm cách nào để giải quyết bài toán này, thưa ông?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Đúng vậy, lực lượng lao động phi chính thức đóng vai trò quan trọng trong việc thu gom và cung ứng rác thải tái chế cho các cơ sở tái chế, góp phần thiết yếu vào nền kinh tế tuần hoàn và thực hiện EPR. Tuy nhiên, sự hỗ trợ và công nhận dành cho nhóm này vẫn còn chưa được chú trọng đầy đủ. Để giải quyết vấn đề này, theo tôi, cần tập trung vào ba giải pháp chính:
Thứ nhất, xây dựng các chính sách hỗ trợ rõ ràng và công bằng cho lực lượng lao động phi chính thức, giúp họ tiếp cận các chương trình phúc lợi, bảo hiểm xã hội, và an toàn lao động. Điều này không chỉ nâng cao điều kiện làm việc mà còn giúp họ cảm thấy được công nhận.
Thứ hai, cần tổ chức các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức về EPR và kinh tế tuần hoàn. Các khóa học này sẽ giúp người lao động phi chính thức hiểu rõ hơn về vai trò và đóng góp của mình trong hệ thống tái chế, từ đó làm việc hiệu quả hơn và dễ dàng hợp tác với các doanh nghiệp.
Thứ ba, thúc đẩy sự hợp tác giữa các công ty tái chế và lực lượng lao động phi chính thức. Việc thiết lập các chuỗi cung ứng có tổ chức và đảm bảo thu nhập ổn định sẽ giúp tăng cường mối quan hệ lâu dài và bền vững giữa các bên, tạo động lực cho họ đóng góp nhiều hơn vào hệ thống EPR và kinh tế tuần hoàn.
PV: Theo Luật Bảo vệ môi trường, từ ngày 1/1/2025, các hộ gia đình bắt buộc phải thực hiện phân loại rác thải trước khi giao cho đơn vị thu gom, theo ba nhóm chính: Chất thải có khả năng tái chế, chất thải hữu cơ và chất thải rắn sinh hoạt khác. Để quy định này vào cuộc sống, ông có đề xuất giải pháp gì?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Để quy định phân loại rác thải tại nguồn đi vào cuộc sống, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp sau:
Thực hiện chiến dịch tuyên truyền rộng rãi nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về lợi ích và tầm quan trọng của việc phân loại rác thải. Các chiến dịch này có thể triển khai qua truyền hình, mạng xã hội, trường học và cộng đồng để mọi người hiểu rõ ý nghĩa của phân loại rác và lợi ích cho môi trường.
Cần xây dựng cơ sở hạ tầng thu gom và xử lý phù hợp. Mỗi khu dân cư cần có các thùng chứa rác được phân loại rõ ràng, đồng thời hệ thống thu gom cũng phải đáp ứng tiêu chuẩn phân loại này. Các đơn vị thu gom cần được đào tạo và trang bị để đảm bảo việc thu gom đúng cách theo ba nhóm quy định.
Nên áp dụng các biện pháp khuyến khích và chế tài. Các hộ gia đình thực hiện tốt việc phân loại nên được khuyến khích bằng các hình thức như giảm phí thu gom rác hoặc nhận các ưu đãi cộng đồng. Ngược lại, cần có chế tài xử phạt đối với các trường hợp không tuân thủ để tạo động lực cho việc phân loại rác thải.
Đẩy mạnh sự hợp tác với các đơn vị tái chế và hệ thống thu gom phi chính thức. Điều này giúp đảm bảo lượng chất thải có khả năng tái chế được đưa vào đúng nơi, góp phần tăng cường tính bền vững cho hệ thống quản lý rác thải và thực hiện hiệu quả quy định của Luật Bảo vệ môi trường.
PV: Là người “chèo lái” một trong những doanh nghiệp tiên phong đổi mới, ông có thể cho biết cơ hội và thách thức liên quan sau thời gian VietCycle triển khai hoạt động đến nay?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Với vai trò là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực tái chế, VietCycle đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng, nhưng cũng đối mặt không ít thách thức.
Về cơ hội, trước tiên, thị trường tái chế đang phát triển mạnh mẽ nhờ các chính sách như EPR và những cam kết quốc gia về bảo vệ môi trường. Điều này tạo ra nhu cầu lớn về nguyên liệu tái chế, mở ra tiềm năng phát triển cho VietCycle. Ngoài ra, VietCycle có lợi thế về kinh nghiệm và mạng lưới hợp tác với lực lượng thu gom phi chính thức, giúp đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ tiên tiến và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng quy mô và tăng cường vị thế trên thị trường.
Những "Chiến binh xanh" tại Lễ tôn vinh được tổ chức bởi VietCycle và Unilever
Về thách thức, một trong những vấn đề lớn là việc thiếu hệ thống phân loại rác thải tại nguồn và hạ tầng xử lý rác thải đồng bộ. Điều này gây khó khăn trong việc đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào đạt chuẩn và ổn định. Bên cạnh đó, VietCycle cũng đối mặt với các chi phí đầu tư vào công nghệ và trang thiết bị để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường và nhu cầu tái chế ngày càng cao. Cuối cùng, sự cạnh tranh với các nhà tái chế quốc tế và việc thiếu hỗ trợ từ các chính sách tài chính cũng là những rào cản lớn mà chúng tôi cần vượt qua.
Tóm lại, VietCycle có cơ hội lớn để phát triển và đóng góp cho nền kinh tế tuần hoàn, nhưng đồng thời cũng phải nỗ lực để vượt qua các thách thức này nhằm đạt được sự phát triển bền vững.
PV: Xin ông cho biết định hướng trong thời gian tới của VietCycle là gì? Ông có đề xuất gì với các cơ quan chức năng để thực hiện hiệu quả sứ mệnh biến rác thải thành tài nguyên ?
Ông Nguyễn Văn Tuấn: Trong thời gian tới, VietCycle sẽ tập trung vào ba định hướng chính:
Một là, đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả tái chế và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Điều này không chỉ giúp VietCycle cải thiện chất lượng sản phẩm tái chế mà còn góp phần giảm thiểu lượng rác thải phát sinh.
Hai là, hướng đến xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, hợp tác chặt chẽ hơn với lực lượng thu gom phi chính thức, đảm bảo họ có điều kiện làm việc an toàn, ổn định và công bằng. Đây là nhân tố quan trọng giúp VietCycle duy trì nguồn nguyên liệu và thực hiện sứ mệnh phát triển bền vững.
Ba là, VietCycle sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về lợi ích của phân loại và tái chế rác thải, đồng thời thúc đẩy trách nhiệm của mọi người trong việc bảo vệ môi trường.
Cần thiết xây dựng chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tái chế thông qua hỗ trợ tài chính và các ưu đãi về thuế. Đồng thời, cần đầu tư phát triển hệ thống phân loại và thu gom rác thải tại nguồn để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tái chế. Cuối cùng, cần có các chương trình đào tạo cho lực lượng thu gom phi chính thức, giúp họ nâng cao kỹ năng và hiểu biết về công nghệ tái chế. Điều này không chỉ tăng hiệu quả thu gom mà còn góp phần biến rác thải thành tài nguyên một cách bền vững và hiệu quả.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Phạm Đình (Thực hiện)
