31/07/2025
Điện Biên là tỉnh miền núi phía Tây Bắc của Việt Nam, có diện tích tự nhiên 9.541,25 km2, với dân số khoảng 60 vạn người, mật độ bình quân 58 người/km2. Những năm gần đây, tỉnh Điện Biên chú trọng phát triển kinh tế, thúc đẩy theo hướng chuyển dịch cơ cấu công nghiệp và dịch vụ, tuy nhiên quá trình phát triển kéo theo tình trạng ô nhiễm môi trường nói chung, ô nhiễm môi trường không khí nói riêng. Các nguồn ô nhiễm môi trường không khí chủ yếu gồm: Hoạt động sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải, xây dựng, sinh hoạt đun nấu của nhân dân, sản xuất nông nghiệp, chôn lấp và xử lí chất thải...
Điện Biên tăng cường tuyên truyền các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu khí thải cho các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp
Các nguồn gây ô nhiễm không khí
Theo Báo cáo của UBND tỉnh, trên địa bàn có các khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất (KCX), cụm công nghiệp (CCN), làng nghề… có quy mô lớn, như: CCN Na Hai, huyện Điện Biên; CCN phía Đông huyện Tuần Giáo; CCN hỗn hợp xã Ảng Tở, huyện Mường Ảng… Hiện tại, tỉnh chưa có kinh phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật BVMT cho các CCN này. Tuy nhiên, các dự án triển khai trong cụm công nghiệp đều có báo cáo đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường theo quy định, có hệ thống xử lý nước thải riêng nhằm xử lý nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp trước khi thải ra môi trường.
Các nguồn gây ô nhiễm không khí từ ngành công nghiệp chủ yếu là sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến khoáng sản, luyện than cốc, sản xuất xi măng. Nguồn gây ô nhiễm từ hoạt động công nghiệp có nồng độ chất độc hại cao, thường tập trung trong một không gian nhỏ. Tùy thuộc vào loại hình sản xuất, quy trình công nghệ, quy mô sản xuất và nhiên liệu sử dụng sẽ phát sinh khí thải với thành phần và nồng độ khác nhau. Các chất độc hại được phân thành các nhóm bụi, nhóm chất vô cơ và nhóm các chất hữu cơ với các chất ô nhiễm phổ biến gồm NO2, SO2, VOC,TSP, các hóa chất và kim loại.
Ngoài ra, hoạt động giao thông vận tải được xem là một trong những nguồn gây ô nhiễm lớn đối với môi trường không khí, đặc biệt là khu vực đô thị và khu vực tập trung đông dân cư. Cùng với sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, tăng trưởng các phương tiện cơ giới và khối lượng vận tải hàng hóa, hành khách là sự phát thải các chất gây ô nhiễm môi trường không khí. Các chất gây ô nhiễm không khí chủ yếu sinh ra do khí thải từ quá trình đốt nhiên liệu động cơ bao gồm CO, CO2, SO2, NOX, Pb… và bụi do đất cát cuốn bay theo trong quá trình di chuyển.
Tăng cường các giải pháp
Để tăng cường BVMT không khí, ngày 8/10/2023, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành Kế hoạch số 3386/KH-UBND về quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật; triển khai các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu khí thải và tuyên truyền, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai công tác quản lý, nâng cao chất lượng môi trường không khí.
Đối với các khu công nghiệp, khu chế xuất, CCN, cần tăng cường khuyến khích đầu tư, thực hiện đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất, thiết bị tại các cơ sở sản xuất công nghiệp nhằm hạn chế phát sinh khí thải, thẩm định chặt chẽ và hạn chế các dự án đầu tư có phát thải khí thải gây ô nhiễm môi trường. Áp dụng sản xuất sạch hơn, hệ thống chứng nhận theo TCVN ISO 14001, thực hiện kiểm toán khí thải từ quá trình sản xuất. Đầu tư, xây dựng, lắp đặt, vận hành các hệ thống thiết bị xử lý khí thải phát sinh từ các cơ sở công nghiệp, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường không khí.
Về hoạt động giao thông vận tải, UBND tỉnh đã giao Sở Giao thông vận tải tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh thành phố” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 909/QĐ-TTg, ngày 17/6/2010. Theo dõi chặt chẽ và rà soát lại việc thực hiện công tác bảo vệ môi trường, nhất là các giải pháp đảm bảo ngăn ngừa, hạn chế, giảm thiểu bụi, khí thải trong hoạt động xây dựng công trình giao thông; khuyến khích sử dụng khí nén tự nhiên làm nhiên liệu cho phương tiện giao thông và tổ chức thực hiện quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải đối với các phương tiện giao thông cơ giới.
Mặt khác, đẩy mạnh công tác quan trắc nhằm đánh giá diễn biến chất lượng môi trường không khí và đưa ra các giải pháp kịp thời trong những trường hợp có dấu hiệu gây ô nhiễm. Trong giai đoạn 2021 -2025, tỉnh Điện Biên đã đầu tư, lắp đặt 3 trạm quan trắc môi trường không khí tự động tại TP. Điện Biên Phủ, thị trấn Tuần Giáo và cụm công nghiệp Na Hai huyện Điện Biên, góp phần kiểm soát, nâng cao chất lượng môi trường không khí tại địa phương.
Ngoài ra, tỉnh cần hoàn thiện và thể chế hóa các văn bản quy phạm pháp luật về BVMT nói chung và BVMT không khí nói riêng xây dựng; ban hành các chính sách xã hội hóa, khuyến khích các thành phần kinh tế trong nước và nước ngoài tham gia giải quyết các vấn đề môi trường; tăng cường các nguồn lực tài chính, đa dạng hóa các nguồn đầu tư, tăng cường kinh phí quản lý môi trường không khí từ nguồn ngân sách, nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức; Đẩy mạnh ap dụng công cụ kinh tế để quản lý chất lượng không khí theo cơ chế “Người gây ô nhiễm phải trả tiền”, nhất là đối với thành phần kinh tế có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường không khí cao như sản xuất kim loại, nhiệt điện, hóa chất, sản xuất xi măng vật liệu xây dựng..
Đình Anh
