30/07/2025
Ngày 30/7/2025, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo tham vấn “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035”.
Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo
Theo số liệu kiểm kê khí nhà kính năm 2020 do Viện Môi trường Nông nghiệp tính toán, tổng lượng phát thải khí nhà kính của Việt Nam đạt khoảng 454,6 triệu tấn CO₂ tương đương (CO₂tđ), tăng gần gấp đôi so với năm 2010, trong đó lĩnh vực nông nghiệp chiếm khoảng 116,51 triệu tấn CO₂tđ riêng trồng trọt (canh tác lúa và một số loại cây trồng chủ lực, đốt phế phụ phẩm nông nghiệp ngoài đồng) chiếm khoảng 80% tổng phát thải của ngành nông nghiệp, chủ yếu là phát thải khí CH₄ từ sản xuất lúa nước do tập quán canh tác ngập nước liên tục, sử dụng phân bón chưa hiệu quả và chưa có phương án xử lý rơm rạ sau thu hoạch hiệu quả. Nếu không có giải pháp tổng thể, các thực hành canh tác cũ sẽ không chỉ ảnh hưởng xấu tới môi trường mà sản xuất nông sản của Việt Nam sẽ gặp nhiều rào cản từ thị trường quốc tế khi các yêu cầu về giảm phát thải, chứng nhận bền vững và truy xuất dấu vết các-bon ngày càng khắt khe.
Nhằm hướng tới một nền nông nghiệp xanh, hài hòa với thiên nhiên và có khả năng cạnh tranh toàn cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035”. Mục tiêu chung của Đề án là triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân và phát triển bền vững. Qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC.
Đề án đặt ra 7 mục tiêu cụ thể gồm: Phấn đấu đến năm 2035, lĩnh vực trồng trọt sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm 30% tổng lượng phát thải khí metan, giảm ít nhất 10% tổng lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020 đóng góp cho NDC, thông qua áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp với từng vùng sinh thái và nhóm cây trồng; Xây dựng và phát triển nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các sản phẩm của ngành hàng trồng trọt; Tổ chức triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất giảm phát thải tại các vùng sinh thái, có khả năng nhân rộng; thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ các-bon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế; Xây dựng và ban hành ít nhất 5 gói kỹ thuật sản xuất giảm phát thải áp dụng cho 5 cây trồng chủ lực; Hình thành cơ sở dữ liệu phát thải trong trồng trọt (theo cây trồng, vùng sinh thái) kết nối đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia; Tổ chức đào tạo, tập huấn về kỹ thuật, chính sách, nhận thức chung và công cụ đo phát thải cho tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật cơ sở, khuyến nông, nông dân, doanh nghiệp trên toàn quốc; Xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông, phổ biến kiến thức, thúc đẩy chuyển đổi hành vi sản xuất của nông dân theo hướng giảm phát thải.
Trên cơ sở đó, Dự thảo Đề án cũng đưa ra 7 nội dung cần triển khai bao gồm: Hoàn thiện thể chế, chính sách và công cụ hỗ trợ; Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt theo đặc điểm vùng sinh thái và trình độ canh tác của vùng; Phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải; Triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; Thiết lập và vận hành hệ thống MRV (đo lường - báo cáo - thẩm định) và cơ sở dữ liệu phát thải; Nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; Kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.
Để triển khai được các nội dung nhằm đạt được mục tiêu của Đề án, 7 nhóm giải pháp sẽ dự kiến được thực hiện gồm: Tăng cường năng lực quản lý Nhà nước về giảm phát thải trong trồng trọt; giải pháp về khoa học, công nghệ và chuyển giao kỹ thuật; giải pháp về tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị; giải pháp về xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý phát thải; giải pháp về nguồn lực tài chính và thị trường; giải pháp về đào tạo, truyền thông và nâng cao nhận thức và giải pháp về hợp tác quốc tế và hội nhập.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cho biết, triển khai canh tác trồng trọt theo hướng giảm phát thải không chỉ là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực và toàn diện cho nông dân, doanh nghiệp và quốc gia. Việc áp dụng các quy trình canh tác giảm phát thải như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), quản lý dinh dưỡng tổng hợp, canh tác hữu cơ, nông nghiệp chính xác và nông nghiệp thông minh với khí hậu giúp giảm đáng kể lượng vật tư nông nghiệp đầu vào như phân bón hoá học, thuốc bảo vệ thực vật và nước tưới, từ đó làm giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho người nông dân. Đồng thời, các biện pháp này góp phần cải thiện sức khỏe của đất, bảo vệ đa dạng sinh học, giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao chất lượng nông sản. Đây chính là con đường xây dựng hình ảnh một nền nông nghiệp Việt Nam có trách nhiệm với môi trường, có trình độ canh tác cao và đủ năng lực hội nhập sâu vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu. Đây cũng là cơ sở quan trọng để Việt Nam từng bước tiếp cận và tham gia hiệu quả vào thị trường tín chỉ các-bon cả tự nguyện và bắt buộc, thông qua việc hình thành các dự án tín chỉ các-bon trong nông nghiệp. Qua đó, không chỉ tạo ra nguồn lực tài chính mới cho người dân và doanh nghiệp, mà còn thúc đẩy chuyển đổi xanh trong toàn ngành nông nghiệp.
Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định, việc xây dựng và triển khai “Đề án sản xuất trồng trọt giảm phát thải giai đoạn 2025 - 2035” là yêu cầu khách quan, cấp thiết, phù hợp với chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và xu thế phát triển nông nghiệp toàn cầu. Đề án còn là lời khẳng định rằng nông nghiệp Việt Nam không chỉ là trụ đỡ kinh tế mà còn là ngành tiên phong trong bảo vệ môi trường và hướng đến nền sản xuất xanh. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng hành của nông dân, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, Đề án sẽ mở ra con đường mới cho ngành trồng trọt - một nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Thứ trưởng Hoàng Trung bày tỏ tin tưởng rằng với sự đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm và tiếng nói chung từ các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện địa phương, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, đề án sẽ được hoàn thiện với chất lượng và tính khả thi cao. "Đây sẽ là định hướng chiến lược cho ngành trồng trọt Việt Nam trong thập kỷ tới, góp phần đưa Việt Nam trở thành hình mẫu về nông nghiệp phát thải thấp, bền vững và có trách nhiệm với biến đổi khí hậu", Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh.
Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung góp ý cho Dự thảo về đối tượng, phạm vi, mục tiêu, các vấn đề cần giải quyết, nội dung chính, quá trình tổ chức thực hiện, tính khả thi của Đề án…
Về phía các Bộ, ban, ngành, góp ý cho Đề án, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho rằng, mục tiêu đầu tiên của Đề án phải là mang lại lợi ích, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Để thực hiện mục tiêu, theo nguyên Bộ trưởng Cao Đức Phát cần tập trung vào 3 hướng: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt theo đặc điểm vùng sinh thái và trình độ canh tác của vùng; Phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải; Triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn.
Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ cơ bản thống nhất, đồng tình với các nội dung trong Đề án. Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ cho rằng, tác động kinh tế, môi trường và xã hội của Đề án được đánh giá rõ rệt. Cụ thể, áp dụng các kỹ thuật như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), quản lý phân bón hợp lý, sử dụng vật tư có nguồn gốc sinh học giúp giảm chi phí đầu vào 5 - 15% so với canh tác thông thường (đặc biệt rõ trong cây lúa, mía, cà phê). Việc sản xuất nông sản theo hướng giảm phát thải, có truy xuất nguồn gốc carbon, chứng nhận môi trường sẽ giúp tiếp cận các thị trường có giá trị cao như: EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ... với giá bán tăng từ 10 - 25% so với sản phẩm thông thường. Ngoài ra, còn góp phần đáng kể trong việc giảm phát thải khí nhà kính, ước tính, nếu triển khai hiệu quả các giải pháp tổng thể từ Đề án có thể giúp giảm được 8 - 11 triệu tấn CO₂ tương đương/năm, đóng góp cho NDC. Tuy nhiên, nội dung Đề án đặt ra, ngành nông nghiệp sẽ tổ chức triển khai ít nhất 15 mô hình sản xuất giảm phát thải tại các vùng sinh thái, có khả năng nhân rộng; thí điểm ít nhất 5 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ các-bon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ là quá ít. Do đó, đại diện Cần Thơ kiến nghị cần bổ sung thêm các mô hình hệ sinh thái.
Về phía doanh nghiệp, góp ý cho Dự thảo Đề án, đại diện Công ty CP Mía đường Lam Sơn cho rằng, mặc dù đã có nhiều nỗ lực, hệ thống canh tác trồng trọt giảm phát thải tại Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn. Khả năng tiếp cận thị trường tín chỉ các-bon còn hạn chế, chưa có hướng dẫn cụ thể cho việc phát triển tín chỉ từ lĩnh vực trồng trọt, thiếu đơn vị trung gian hỗ trợ kỹ thuật và thương mại hóa tín chỉ. Hiện mới chỉ có các mô hình điểm, một số thông tin về sản xuất trồng trọt giảm phát thải ở cây lúa, nhiều nhóm cây trồng chủ lực khác như mía, ngô, sắn, đậu tương, rau màu, cây ăn quả có nhiều tiềm năng áp dụng các giải pháp canh tác giảm phát thải nhằm giảm sử dụng phân bón, tăng hấp thụ các-bon, cải thiện sức khỏe đất, tiết kiệm tài nguyên và hướng tới sản xuất bền vững. Đại diện Công ty CP Mía đường Lam Sơn kiến nghị, nên rút ngắn thời gian triển khai Đề án bởi việc chậm triển khai các chương trình sản xuất giảm phát thải có thể khiến nông sản Việt Nam gặp khó khăn trong xuất khẩu, giảm khả năng cạnh tranh, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng và thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.
Quang cảnh Hội thảo
Đại diện Công ty TNHH Green Carbon Japan Vietnam - một công ty hoạt động trong lĩnh vực tư vấn quản lý và các hoạt động liên quan đến nông nghiệp, môi trường, công nghệ thông tin và nghiên cứu thị trường cho rằng, Đề án cần được thực hiện trên phạm vi toàn quốc, với các cây trồng chủ lực trong lĩnh vực trồng trọt, trong đó tập trung vào các cây trồng có tiềm năng giảm phát thải cao như lúa, mía, sắn, cà phê…
Tất Linh - Mai Hương
