20/01/2016
Từ tình yêu thiên nhiên, cây cảnh, với bàn tay tài hoa của một nghệ nhân, anh Nguyễn Thanh Vân ở thôn Vị Khê (xã Điền Xá, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định) đã tạo nên những kiệt tác xanh có một không hai ở nước ta như: Tháp Effel, chùa Một Cột, tháp Rùa, bộ Ngũ Sự…Trong đó, tác phẩm nghệ thuật tạo hình “Khuê Văn Các” đang được làm hồ sơ đề nghị Guinness Việt Nam công nhận là công trình mô phỏng Khuê Văn Các bằng cây xanh lớn nhất. Đây không chỉ là vinh dự lớn của nghệ nhân Nguyễn Thanh Vân nói riêng mà còn là niềm tự hào của làng cây cảnh Vị Khê nói chung.
Khuê Văn Các là một công trình độc đáo, đã trở thành biểu tượng của Thăng Long xưa và thủ đô Hà Nội ngày nay. Địa danh được xây dựng năm 1805 dưới đời vua Gia Long triều Nguyễn do Tổng trấn Bắc thành là Nguyễn Văn Thành làm chủ sự nằm trong khuôn viên Văn Miếu Quốc Tử Giám. Gác nhỏ, kiến trúc giản dị nhưng tao nhã, đặc biệt lại được chọn dựng giữa những cây cổ thụ xanh tốt, cạnh giếng Thiên Quang đầy nước trong in bóng gác. Xưa kia, Gác Khuê Văn vốn là nơi dùng để họp bình những bài văn hay của các sĩ tử đã thi trúng khoa thi hội. Giờ, Khuê Văn Các cùng với Văn Miếu - Quốc Tử Giám là nơi tham quan của du khách trong và ngoài nước đồng thời cũng là nơi khen tặng cho học sinh xuất sắc, tổ chức hội thơ hàng năm vào ngày rằm tháng giêng.
Từ hình tượng đó nghệ nhân Nguyễn Thanh Vân đã xây dựng tác phẩm mô phỏng về Khuê Văn Các tại Vị Khê - làng hoa cây cảnh có lịch sử lâu đời.
Ý tưởng xây dựng Khuê Văn Các bằng cây có từ năm 1996, mãi đến năm 2000 anh mới bắt tay vào thực hiện. Việc phác thảo dựng hình tác phẩm, khâu chọn và chuẩn bị vật liệu là điều rất quan trọng. Trước tiên là việc dựng khung, vì tác phẩm khá lớn nên bộ khung được chọn làm bằng típ nước. Cây để dựng tác phẩm phải là cây trồng từ khi còn bé có bộ rễ khoẻ, có sức sống cao khi di chuyển phải đảm bảo được sự sống, lá nhỏ, dăm lá cứng và dày có độ vươn cao, thân cây cứng để chống chọi với gió bão, bốn mùa không bị rụng lá. Từ những yêu cầu đó, tác giả cho biết chất liệu cây không thể nào khác ngoài dòng cây sanh cổ truyền của làng Vị Khê.
Nghệ nhân trẻ Nguyễn Thanh Vân đang chăm chút Khuê Văn Các "xanh" tại vườn nhà
Sau 10 năm chăm sóc và tạo dáng, Khuê Văn Các "xanh" đã được hoàn thiện với chiều cao hiện cao 7m, bề ngang 4m, tốc độ tăng trưởng mỗi năm khoảng một mét. Mỗi cột là một phần. Khi muốn đem đi đâu thì tháo ra để sai đó ghép lại. Chiều cao của tầng dưới là 2,6m (xe 12 chỗ qua được), sàn làm bằng gỗ thông cho phép 10 người ngồi trên uống trà được.
Tác phẩm Khuê Văn Các bằng cây xanh được vinh dự về tề tựu tại Trung tâm hội nghị quốc gia Hà Nội nhân Đại lễ nghìn năm Thăng Long – Hà Nội
Đến làng cây cảnh Vị Khê những ngày đầu cuối năm, du khách sẽ thấy Khuê Văn Các “xanh” nổi bật lên giữa biết bao các tác phẩm từ cây xanh khác. Thăm nhà nghệ nhân Thanh Vân, leo lên “Gác Khuê Văn” thưởng thức tách trà ướp hương ngâu giữa bốn bề xanh ngát tạm quên đi sự ồn ào náo nhiệt của chốn phù hoa đô hội.
Khuê Văn Các Hà Nội hơn 200 năm tuổi thì Khuê Văn Các “xanh” Vị Khê cũng đã được 15 năm tuổi. Rất nhiều đoàn khách trong và ngoài nước tới thăm quan, chiêm ngưỡng công trình. Tác phẩm đã vinh dự đạt danh hiệu “Sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh hoa làng nghề 2009” do Hiệp hội làng nghề Việt Nam trao tặng và đang được làm hồ sơ đề nghị Guinness Việt Nam công nhận là công trình mô phỏng Khuê Văn Các bằng cây xanh lớn nhất.
Đỗ Hương
