18/01/2018
Vườn quốc gia (VQG) Bến En là khu vực chuyển tiếp từ vùng núi Tây Bắc và Bắc Trường Sơn, đồng thời cũng là nơi chuyển tiếp giữa đồng bằng ven biển Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh. Nơi đây còn là trung tâm phân bố của loài lim xanh nổi tiếng. Tuy nhiên, hiện nay chỉ còn lại một cây lim xanh cổ thụ, tuổi thọ lên đến hàng trăm năm tuổi.
Theo kết quả đo đạc năm 2013 cho thấy, cây có chiều cao 43 m, đường kính ngang ngực đạt 1,78 m với nhiều bạnh vè nhô ra rất đẹp mắt và uy nghiêm. Gốc cây sần sùi, có 2 vết cắt, trong đó có một vết khá lớn được cắt sâu vào thân cây. Được biết, đó là những vết cắt mà lâm tặc đã nhiều lần cố đốn hạ cây.
Các cụ Già làng, Trưởng bản ở đây cho biết, những năm 1991, 1992 là thời điểm rừng ở Như Thanh bị tàn phá nặng nề, để bảo vệ một số cánh rừng còn sót lại, VQG Bến En đã được thành lập. Tuy nhiên, giữa thời điểm giao thời, có nhiều khu rừng vẫn bị chặt phá không thương tiếc. Nhận định cây lim nghìn tuổi sẽ bị lâm tặc nhòm ngó, VQG Bến En đã cho đặt ngay một trạm kiểm lâm cách cây không xa để bảo vệ cây gỗ quý.
Cây lim xanh
VQG Bến En hiện đang còn nhiều cây gỗ quý có giá trị, nhưng cây lim xanh này được xem là “báu vật” của rừng do có giá trị lớn về mặt kinh tế và bảo tồn nguồn gen quý nên lâm tặc vẫn nhiều lần tìm cách chặt phá, nhưng nhờ có sự phát giác, chung tay bảo vệ rừng của người dân nên cây lim cổ thụ và nhiều khu rừng quanh vùng vẫn phát triển xanh tốt.
Ông Lê Đình Phương, Phó Giám đốc VQG Bến En cho biết, năm 2011- 2013, VQG Bến En đã thực hiện Dự án Bảo tồn và phát triển loài lim xanh, trong đó có nội dung phục tráng và bảo tồn cây lim nghìn năm tuổi bằng nhiều biện pháp như: Xây dựng hàng rào bảo vệ, tuyên truyền cho cộng đồng về công tác bảo tồn đa dạng sinh học nói chung và bảo tồn cây lim xanh cổ thụ nói riêng; Phát dọn dây leo, bụi rậm; Phun thuốc xử lý nấm, mục, diệt mối quanh gốc; Phun thuốc kích thích sinh trưởng, thuốc liền vết thương,…
Thông qua Đề án, VQG Bến En đang khoanh vùng khoảng 1.000 ha lim xanh tự nhiên và trồng mới khoảng 5 ha rừng lim (được lấy hạt từ cây lim cổ thụ và hạt lim trong rừng) để phục vụ cho việc phát triển, bảo tồn loài. Nhờ đó mà nhiều cánh rừng lim xanh tại VQG Bến En đang phát triển sinh trưởng tốt, góp phần tạo nên sự đa dạng sinh học tại đây.
Theo kết quả điều tra của VQG Bến En, cây lim xanh nghìn năm tuổi đã không còn khả năng ra hoa từ năm 2011 và đã bị lâm tặc cắt 1/4 đường kính gốc. Tuy nhiên, sau hơn 3 năm bảo vệ, chăm sóc, phục tráng, cây Lim đã xanh tốt trở lại, phục vụ cho việc phát triển, bảo tồn loài và đã trở thành biểu tượng cho sự trường tồn của cộng đồng địa phương cũng như đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc.
Bích Hồng
