16/02/2016
Đi chợ ngày đầu năm là điều quá quen thuộc với người dân ở bất cứ đâu, nhất là người dân vùng cao. Bởi chợ phiên vùng cao không chỉ là nơi mua sắm, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi hội tụ những nét văn hóa đặc sắc nhất của đồng bào địa phương. Đến chợ phiên Bắc Hà mới thấy hết nét mộc mạc, giản dị của người dân nơi đây.
Chợ Bắc Hà được họp trên địa bàn của huyện Bắc Hà, cách trung tâm thành phố Lào Cai khoảng 60km, vào chủ nhật hàng tuần. Không nói thách, không mặc cả, không chèo kéo khách mua hàng - những điều này có lẽ gây ấn tượng không nhỏ với những người lần đầu tiên đặt chân đến chợ phiên.
Mỗi người bán đều mang đến chợ một đặc sản của địa phương mình để làm phong phú thêm cho phiên chợ Tết. Chén rượu ngô trong vắt và thơm lừng đủ làm say lòng bất cứ du khách nào. Đến đây, có thể tìm thấy bất kỳ vật dụng nào cần thiết cho cuộc sống của người dân tộc từ cuốc, xẻng tới đồ thổ cẩm hay thậm chí là trâu ngựa, được phân chia khá rõ ràng thành các khu chợ nhỏ hơn để dễ tìm kiếm.
Đồ thổ cẩm là nét đặc sắc của các phiên chợ vùng cao và trong phiên chợ cuối cùng của năm, đây có lẽ cũng là mặt hàng được người dân quan tâm nhiều nhất.
Chợ trâu luôn là nơi sôi nổi, sầm uất nhất nhì chợ Bắc Hà, với đủ các loại trâu trắng, trâu đen, to, nhỡ… Giá trâu tùy vào mục đích sử dụng, khách mua về phục vụ cày cấy hay lấy thịt... Bên dưới chợ trâu là khu bán “khuyển” của đồng bào dân tộc. Những chú cún con đen trắng như chó lông xù, lông dài, cộc đuôi... Giá mỗi con tùy thuộc vào độ tinh khôn và màu lông của nó. Nhiều du khách từ dưới xuôi lặn lội lên chợ chỉ để chọn cho mình những chú khuyển ưng ý đóng mác Bắc Hà, nổi tiếng là trung thành. Kế tiếp là khu bán gia cầm nuôi thả, chạy bộ trong bản với gà, vịt, chim các loài...
Một đặc sản không thể bỏ lỡ khi đến chợ Bắc Hà là thắng cố. Nằm trong khu ẩm thực to rộng bên phải khu chợ với hơn 20 gian, có thể nói gần như gian nào cũng bán thắng cố. Bắc Hà là cái nôi ra đời của thắng cố cách đây gần 200 năm khi người Mông, Tày, Nùng về đây cư trú. Món ăn này thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn là món hấp dẫn nhiều du khách.
Người dân vùng cao đi chợ Tết không chỉ để mua sắm. Họ đến đây còn để chơi chợ, để gặp gỡ bạn bè, để mời nhau đi dự lễ hội mùa xuân. Nhìn những nụ cười rạng ngời trên gương mặt của các bà, các chị, các cô gái người Mông, có lẽ việc bán được hàng hay không không còn là điều quá quan trọng. Niềm vui trong phiên chợ đầu năm giúp họ có thêm một mùa xuân ấm áp, an lành.
Trong xu hướng thương mại hóa các chợ vùng cao hiện nay thì Bắc Hà là một trong những nơi hiếm hoi còn giữ được bản sắc dân tộc, nét riêng độc đáo của các phiên chợ xưa.
Hồng Điển
