17/10/2023
Ngày 6/10/2023, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đã công bố báo cáo mới nhất về tình trạng trẻ em phải chuyển chỗ ở trong bối cảnh khí hậu thay đổi.
Báo cáo ghi nhận số liệu tại 44 quốc gia và cho thấy, trong vòng 6 năm, 43,1 triệu trẻ em phải chuyển chỗ ở, tương đương với khoảng 20.000 trẻ em phải chuyển chỗ ở mỗi ngày do các thảm họa liên quan đến thời tiết. Trong đó, 95% trẻ em trong số này (khoảng 40,9 triệu em) di dời do tác động từ bão và lũ lụt. Xếp sau là hạn hán và cháy rừng lần lượt là tác nhân khiến hơn 1,3 triệu và 810.000 trẻ em phải di dời đến các địa điểm khác trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Theo UNICEF, con số này được xác định một phần là do nhiều nước đã có bước tiến trong công tác thu thập dữ liệu và báo cáo, đồng thời, triển khai sớm hoạt động sơ tán ngay khi có thông tin dự báo, cảnh báo.
Giám đốc điều hành UNICEF Catherine Russell nhấn mạnh, việc di dời, sơ tán giúp cứu sống sinh mạng các em nhưng cũng gây ra nhiều xáo trộn trong cuộc sống. Đối với bất kỳ trẻ em nào, việc phải chứng kiến một trận cháy rừng, một cơn bão hoặc một trận lũ dữ dội ập tới cộng đồng nơi các em sinh sống đều gây ra nỗi sợ hãi, lo lắng về việc liệu các em có thể trở về nhà, tiếp tục đi học hay buộc phải dời đi một lần nữa.
Theo phân tích, ước tính có khoảng 19 triệu trẻ em tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương phải chuyển chỗ ở do các thảm họa liên quan đến thời tiết, chiếm hơn 44% tổng số trẻ em phải chuyển khỏi nơi ở trên toàn cầu. Các nguyên nhân hàng đầu vẫn là bão và lũ lụt.
Việt Nam cùng với các quốc gia khác trong khu vực như Trung Quốc, Philippines và Indonesia nằm trong nhóm 10 quốc gia ghi nhận số lượng trẻ em phải chuyển khỏi chỗ ở nhiều nhất. Nguyên nhân do sự gia tăng tình trạng thời tiết khắc nghiệt, dân số trẻ em đông cùng với những tiến bộ về năng lực đưa ra cảnh báo sớm và thực hiện sơ tán. Tuy nhiên, so với quy mô dân số trẻ em, trẻ em sống ở các quốc đảo nhỏ như Vanuatu, Fiji, Palau và Quần đảo Bắc Mariana là những người bị ảnh hưởng nhiều nhất do bão.
Báo cáo cũng phân tích, việc di chuyển khỏi nơi ở dù chỉ trong thời gian ngắn hay kéo dài, đều có thể gia tăng mức độ nghiêm trọng của các nguy cơ liên quan đến khí hậu đối với trẻ em và gia đình các em. Sau khi thảm họa xảy ra, trẻ em có thể bị tách khỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc, gia tăng nguy cơ trẻ bị bóc lột, buôn bán và xâm hại. Đồng thời, việc này cũng có thể làm gián đoạn hoạt động học tập, chăm sóc sức khỏe cũng như tiếp cận nước sạch và vệ sinh của trẻ, dẫn tới tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng, mắc bệnh và không được tiêm chủng đầy đủ.
Dự báo trong 30 năm tới, lũ lụt ven sông có thể khiến gần 96 triệu trẻ em trên toàn cầu phải chuyển khỏi chỗ ở. UNICEF khuyến nghị, Chính phủ các quốc gia cần hỗ trợ và hướng dẫn các cộng đồng địa phương về những giải pháp nâng cao khả năng phòng chống thiên tai, xây dựng năng lực chống chịu và phục hồi ngay tại cộng đồng, với các kế hoạch ứng phó nhanh chóng khi thảm họa xảy ra.
Phương Linh
