09/06/2021
Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Frontiers in Forest and Global Change (không bao gồm Nam Cực), các nhà khoa học nhận định chỉ 3% diện tích đất trên thế giới vẫn còn nguyên vẹn về mặt sinh thái, với các quần thể động vật nguyên thủy khỏe mạnh và môi trường sống chưa bị xáo trộn.
Những vùng đất còn lại không bị xâm hại bởi các hoạt động của con người, chủ yếu nằm trong các phần của rừng nhiệt đới Amazon và Congo; các khu rừng, lãnh nguyên phía Đông Siberi; Bắc Canađa và sa mạc Sahara.
Thế giới đang trong cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học, nhiều quần thể động vật hoang dã, từ sư tử đến côn trùng, đang suy giảm đáng kể về số lượng cá thể, chủ yếu do mất môi trường sống. Một số nhà khoa học cho rằng, đợt tuyệt chủng hàng loạt lần thứ 6 trên Trái đất đang bắt đầu và sẽ kéo theo những hậu quả nghiêm trọng đối với thực phẩm, nước sạch, không khí.
Nạn phá rừng đang đe dọa tính nguyên vẹn của các thảm sinh thái ở Amazon, Brazil (Ảnh: AFP)
Các phân tích trước đây thường xác định tình trạng các khu vực hoang dã dựa trên hình ảnh vệ tinh và ước tính rằng vẫn còn 20 - 40% bề mặt Trái đất ít bị ảnh hưởng bởi con người. Tuy nhiên, các tác giả của nghiên cứu mới lập luận rằng, những khu rừng, thảo nguyên và lãnh nguyên khi nhìn từ trên cao thì trông có vẻ nguyên vẹn, nhưng trên thực tế nhiều loài sinh vật quan trọng trong các khu vực đó đã biến mất.
Ví dụ, loài voi phát tán hạt giống và tạo ra các khu vực quan trọng trong rừng, trong khi chó sói giúp kiểm soát quần thể hươu, nai sừng tấm. Hai loài này đã biến mất khỏi nhiều khu vực mà chúng từng tồn tại.
TS. Andrew Plumptre, tác giả chính của nghiên cứu đã kết hợp hai bản đồ: Bản đồ về thiệt hại do con người gây ra với môi trường sống và bản đồ cho thấy những nơi động vật đã biến mất khỏi môi trường ban đầu của chúng hoặc số lượng còn lại quá ít, không đủ để duy trì một hệ sinh thái khỏe mạnh. Kết quả cho thấy, chỉ 3% diện tích đất trên thế giới vẫn còn nguyên vẹn về mặt sinh thái với các quần thể động vật nguyên thủy khỏe mạnh và môi trường sống chưa bị xáo trộn.
“Nếu tái sinh có mục đích các loài đã bị mất ở những khu vực mà tác động của con người vẫn còn thấp và giải quyết được các mối đe dọa với sự tồn tại của chúng thì tỉ lệ các khu vực sinh thái còn nguyên vẹn có thể trở về mức 20%”, ông Plumptre cho biết.
Ông cũng thừa nhận rằng, con số 3% chỉ mang tính chất "ước tính tương đối". Nghiên cứu sử dụng bản đồ phạm vi sống của 7.000 loài từ Danh sách Đỏ của Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế. Hầu hết dữ liệu là của động vật có vú nhưng cũng bao gồm một số loài chim, cá, thực vật, bò sát và lưỡng cư.
Phạm Văn Ngọc (Theo baochinhphu.vn)
