25/06/2024
Theo kết quả nghiên cứu của các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Công nghệ Nanyang (Singapo), lượng vật chất hạt mịn (PM2.5) ngày càng tăng trong không khí suốt 4 thập kỷ qua có thể liên quan đến 135 triệu ca tử vong sớm trên toàn cầu. Đây là hồi chuông cảnh báo cần có những giải pháp hữu hiệu để giảm thiểu ô nhiễm không khí, không chỉ ở một quốc gia mà trên phạm vi toàn cầu.
Nghiên cứu này dựa trên dữ liệu từ bộ dữ liệu do Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) quản lý - nơi cung cấp thông tin hàng tháng về nồng độ PM2.5 trên bề mặt Trái đất, kết hợp với dữ liệu từ Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe - Cơ quan y tế công cộng có trụ sở tại Mỹ, về số ca tử vong trên toàn cầu và sự xuất hiện của các bệnh liên quan đến ô nhiễm.
Theo các nhà nghiên cứu, có 363 đợt ô nhiễm không khí lớn xảy ra trên khắp thế giới trong 4 thập kỷ qua, với trung bình 9 đợt mỗi năm. Thời gian của một đợt ô nhiễm không khí thường dao động từ 2 - 9 tháng. Số đợt ô nhiễm nhiều nhất là vào năm 2002, với 15 đợt, tiếp theo là năm 2004 và 2006 với 14 đợt mỗi năm.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét sự thay đổi chất lượng không khí bị ảnh hưởng như thế nào bởi các kiểu khí hậu - bao gồm các kiểu thời tiết El Nino - Dao động phương Nam (ENSO), Lưỡng cực Ấn Độ Dương và Dao động Bắc Đại Tây Dương. Họ ước tính 3 hiện tượng này đồng thời gây ra thêm khoảng 7.000 ca tử vong sớm mỗi năm trên toàn thế giới.
Đáng chú ý, Đông Nam Á là khu vực dễ bị tổn thương nhất trước sự xuất hiện đồng thời của 3 loại kiểu thời tiết này, xảy ra trùng hợp vào các năm 1994, 1997, 2002 và 2015, khiến ảnh hưởng của ô nhiễm hạt bụi mịn trở nên trầm trọng hơn. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, mỗi năm, khu vực Đông Nam Á có thêm khoảng 3.100 người tử vong sớm do tác động ngày càng tăng của tình trạng ô nhiễm khi nó trở nên tồi tệ hơn do các kiểu thời tiết. Trong khi đó, từ năm 1980 đến năm 2020, châu Á có số ca tử vong sớm cao nhất trên toàn thế giới - 98,1 triệu người và nguyên nhân do ô nhiễm bụi mịn PM2.5.
Theo nghiên cứu, ô nhiễm PM2.5 đã dẫn đến cái chết sớm của 49 triệu người ở Trung Quốc, 26,1 triệu ca ở Ấn Độ. Pakistan, Bangladesh, Indonesia và Nhật Bản cũng ghi nhận số lượng đáng kể số ca tử vong sớm do ô nhiễm PM2.5, dao động từ 2 triệu - 5 triệu ca mỗi nước.
Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng, một số hiện tượng thời tiết nhất định - như El Nino - làm trầm trọng thêm tác động của PM2.5 bằng cách làm tăng nồng độ các hạt bụi mịn trong không khí. Điều này dẫn đến tỷ lệ tử vong sớm tăng đột biến 14%.
Châu Long
