22/07/2014
Đó là điểm đột phá trong lộ trình xây dựng nông thôn mới tỉnh Thái Bình, khởi nguồn từ lời căn dặn của Bác Hồ cách đây hơn 50 năm, khi Người về thăm xã Nam Cường, huyện Tiền Hải. Thuở ấy, Nam Cường chỉ là những bãi sình lầy, ngổn ngang sú vẹt với hơn 30 hộ dân về mở cõi. Do nguồn nước bẩn, nhiều cháu mắc bệnh đau mắt, Bác nhắc nhở: Chính quyền phải chăm lo nguồn nước sạch cho bà con. Vâng lời Bác, trải qua hơn 5 thập kỉ, Thái Bình luôn coi trọng và thực hiện nhiều giải pháp của Chương trình Quốc gia về nước sạch. Tuy nhiên, do phát triển kinh tế, tình trạng ô nhiễm nước càng trở lên trầm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ của nhân dân. Chính vì thế, trong lộ trình thực hiện Chương trình Quốc gia về xây dựng nông thôn mới, các cấp ủy ở Thái Bình xác định bảo đảm nước sạch, vệ sinh môi trường là tiêu chí trọng điểm, cấp thiết. Bằng cơ chế chính sách phù hợp của tỉnh, nhiều doanh nghiệp đã tích cực hưởng ứng và tiên phong đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước sạch cho nông dân, với tổng nguồn vốn hàng nghìn tỉ đồng, bảo đảm đến năm 2018 có 100% số xã ở Thái Bình được phủ kín nguồn nước sạch…
Những doanh nghiệp tiên phong
Đến thời điểm này, tỉnh Thái Bình có 19 doanh nghiệp hoàn thiện thủ tục đăng kí và được cấp phép đầu tư với tổng nguồn vốn là 1.337 tỉ đồng, tổng công suất 158.300m3/ngày đêm, có 134 xã đăng kí được cấp nước từ các dự án này. Bằng nguồn vốn tự có, các doanh nghiệp đã đầu tư 235,884 tỉ đồng giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng 19 nhà máy nước tại trung tâm các tiểu vùng thuộc 8 huyện, thành phố, gồm các Công ty Đỗ Gia Bảo, Thanh Sơn, Xuân Phúc, 27/7, Thuỷ Long, Thành Vinh, Phú Đông Thành, doanh nghiệp Xuân Lan, Thành Thuỵ, Châu Long, Sông Hồng, Đoàn Trương Trọng, Công ty CP đầu tư phát triển Doanh nghiệp, Doanh nghiệp nước Hoàng Luật, Doanh nghiệp Trường Thảo và Công ty Tuấn Phát, Hoàng Diệu, Quỳnh Nga, Thành Đạt. Mỗi nhà máy xử lí nước đáp ứng cho cụm dân cư từ 5 – 7 xã và nhu cầu sử dụng nước sạch cho từ 10.000 đến 12.000 hộ gia đình. Đến nay một số doanh nghiệp đã lắp đặt thiết bị xử lí nước tiên tiến nhất, bảo đảm tiêu chuẩn nước sạch Việt Nam. Nếu hoàn thiện dự án, các doanh nghiệp phải lắp đặt 4.000km đường ống cấp nước các loại, gấp 2 lần chiều dài của đất nước Việt Nam.
Tuy chưa được tỉnh hỗ trợ nguồn kinh phí, nhưng Công ty Đỗ Gia Bảo (Đông Hưng) đã đầu tư 57 tỉ đồng, bằng 70% tổng mức đầu tư của dự án. Còn Công ty 27/7, Công ty Thành Vinh, Công ty Thuỷ Long… đều đầu tư hơn 20 tỉ đồng, bằng 1/3 dự toán.
Trao đổi với phóng viên Báo Người cao tuổi, các “Mạnh Thường Quân” mang nước sạch cho nông dân này đều chung tâm sự: “Đây là cơ hội để các doanh nghiệp bày tỏ trách nhiệm với quê hương”, bởi các chủ doanh nghiệp đều là con em của nông dân. Bằng việc làm cụ thể là sự tri ân, góp phần nâng mức thụ hưởng của nông dân tiến gần tới đời sống văn minh đô thị, bảo vệ sức khỏe, giảm thiểu di chứng do ô nhiễm môi trường gây nên.
Giám đốc các doanh nghiệp tiên phong đầu tư hệ thống nước sạch ở Thái Bình.
Từ phải sang trái: ông Đỗ Duy Khanh (Công ty Thành Vinh), ông Nguyễn Văn Vinh (Sở KH và CN),
bà Nguyễn Thị Ngọc Anh (Công ty Thủy Long), ông Đỗ Đức Uyển (Công ty Đỗ Gia Bảo), ông Hoàng Quốc Lập (Công ty 27/7)
Giám đốc các doanh nghiệp tiên phong đầu tư hệ thống nước sạch ở Thái Bình. Từ phải sang trái: ông Đỗ Duy Khanh (Công ty Thành Vinh), ông Nguyễn Văn Vinh (Sở KH và CN), bà Nguyễn Thị Ngọc Anh (Công ty Thủy Long), ông Đỗ Đức Uyển (Công ty Đỗ Gia Bảo), ông Hoàng Quốc Lập (Công ty 27/7).
Việc đẩy nhanh tốc độ hoàn công các dự án, sớm đưa vào sử dụng, ngoài sự nỗ lực tự chủ của các doanh nghiệp, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành. Trong điều kiện nguồn ngân sách hạn hẹp, chưa đáp ứng kịp thời chính sách ưu đãi đầu tư, tỉnh cần tháo gỡ vốn vay Ngân hàng cho các doanh nghiệp theo Nghị định 210/2013/NĐ-CP, ngày 19/12/2013 của Chính phủ và Thông tư số 54/TT-BTC của Bộ Tài chính. Các cấp ủy, chính quyền cơ sở cần tuyên truyền rộng rãi, nâng cao nhận thức cho nhân dân sử dụng nước sạch, tránh hiện tượng ỷ lại vào doanh nghiệp còn rơi rớt ở một vài địa phương.
Sự vào cuộc quyết liệt của các cấp uỷ ở Thái Bình
Ngày 2/8/2012, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 12/QĐ-UBND về Quy định một số cơ chế chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư và quản lí khai thác công trình cấp nước sạch nông thôn giai đoạn 2012 – 2015. Đây là quyết định kịp thời, đầy sáng tạo của cấp uỷ tỉnh Thái Bình, là cơ sở để thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia vào chương trình nước sạch. Chỉ trong thời gian ngắn, 19 doanh nghiệp trong tỉnh đã tự bỏ vốn đầu tư, hoàn công 19 nhà máy nước tại các trung tâm tiểu vùng, phủ kín 134 xã được cấp nước sạch, trở thành tỉnh đột phá đi đầu trong cả nước, tiên phong cung cấp nước sạch cho nông dân.
Nhà máy xử lí nước Công ty Đỗ Gia Bảo tại xã Đông Xuân, huyện Đông Hưng
Để tháo gỡ những vướng mắc, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp triển khai thực hiện dự án, ngày 16/6/2014, phóng viên Báo Người cao tuổi làm việc với ông Phạm Văn Ca, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thái Bình, ông cho biết: Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Thái Bình nhất quán cơ chế chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư theo Quyết định số 12/QĐ-UBND của UBND tỉnh và Nghị định số 210/NĐ-CP của Chính phủ. Tỉnh cấp phép đầu tư và tạo môi trường cấp đất kịp thời cho các dự án, hỗ trợ 100% kinh phí giải phóng mặt bằng, tôn nền, lấp trũng và hỗ trợ 3 triệu đồng/m3 nước sử dụng đối với các công trình đầu tư mới, 2 triệu đồng/m3 nước sử dụng đối với công trình đầu tư mở rộng. Trong điều kiện tỉnh chưa có nguồn ngân sách hỗ trợ kịp thời, UBND tỉnh sẵn sàng kí tay ba với Ngân hàng và doanh nghiệp, bảo đảm tiền vay đối ứng với mức hỗ trợ. UBND tỉnh cùng hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bàn tổ chức nhiều cuộc đối thoại với doanh nghiệp để tháo gỡ nguồn vay tín dụng. Cùng với việc tạo môi trường lành mạnh cho các doanh nghiệp thực hiện dự án, tỉnh đang soạn thảo mức thu giá nước trên cơ sở chính sách hiện hành, áp dụng luỹ tiến theo thang bậc của giá sử dụng điện, sớm thông qua HĐND tỉnh để ban hành thực hiện thống nhất trên quy mô toàn tỉnh. Tỉnh đang triển khai cho đấu thầu 43 cơ sở xử lí nước được hình thành từ vốn đầu tư Chương trình Quốc gia về nước sạch và vốn Ngân hàng Thế giới những năm trước, để các doanh nghiệp có đủ năng lực tiếp nhận quản lí, cải tạo nâng cấp và khai thác, đáp ứng nước sạch đúng tiêu chuẩn cho nhân dân. Đồng thời, chỉ đạo các cấp uỷ, chính quyền cơ sở và hệ thống ngành Y tế tuyên truyền vận động nhân dân sử dụng nước sạch, góp phần phòng ngừa bệnh dịch, nâng cao sức khoẻ cộng đồng.
Tiếp tục nhân rộng mô hình nước sạch xã Nam Cường
Khó có thể tin nổi sau 2 năm phóng viên Báo Người cao tuổi trở lại xã Nam Cường, nơi cách đây 52 năm Bác Hồ đã về thăm, lại có sự đổi thay kì diệu đến vậy. Tuy không được chọn xã điểm xây dưng nông thôn mới, nhưng Nam Cường tự bứt phá, thực hiện Di huấn của Bác Hồ, trở thành một trong 14 xã được công nhận xã nông thôn mới đầu tiên của tỉnh Thái Bình. Nam Cường đã xây dựng cả xã thành cánh đồng mẫu lớn chuyên canh một giống lúa, nhanh chóng hoàn thiện hệ thống giao thông, thuỷ lợi. Hiếm có những làng quê có một hệ thống đường liên thôn, liên xóm, cấp thải nước bề thế, sạch đẹp đến vậy. Cảnh quan, diện mạo của xã Nam Cường xóa dần khoảng cách với văn minh đô thị, đến nay 100% hộ dân lại được thụ hưởng nước sạch. Trên cơ sở đề tài khoa học với mức hỗ trợ 200 triệu đồng, Nam Cường đã huy động sức góp của dân để hoàn thiện nhà máy xử lí nước và mạng lưới trên 10km đường ống cấp nước các loại tới từng hộ dân. Nam Cường đã đưa thiết bị lọc nước công nghệ GO của Xinh-ga-po tạo ra nguồn nước tinh khiết, cấp bán với giá 5.000 đồng/20 lít để dân sử dụng trong ăn uống. Có cơ chế miễn giảm công khai cho các hộ nghèo, gia đình chính sách. Riêng nguồn nước cấp cho các lớp mẫu giáo và Trạm Y tế miễn phí.
Với sự chung tay của các nhà doanh nghiệp, từ mô hình cấp nước sạch, vệ sinh môi trường tại xã Nam Cường, huyện Tiền Hải một ngày không xa người nông dân ở Thái Bình sẽ được thụ hưởng nước sạch như thành thị.
Vũ Hồng
