25/11/2022
Cây Táu cổ, 2100 tuổi, tại Đền thờ Thiên cổ Miếu (thờ vợ chồng thầy giáo Vũ Thê Lang và thục nương Nguyễn Thị Thục - Người có công dạy công chúa Tiên Dung, Ngọc Hoa (con vua Hùng Vương đời thứ 18) thuộc Thôn Hương Lan, Xã Trưng Vương, Thành phố Việt Trì, Tỉnh Phú Thọ đã được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam Năm 2012. Tuy nhiên, từ năm 2014, cây Táu cổ đã có biểu hiện suy kiệt: Thân cây bị mối xông mục ruỗng, một số cành bị khô chết. Đến năm 2021, thể trạng cây Táu cổ càng ngày càng xấu đi: 5/6 cành bị chết, thân mục ruỗng nhiều hơn, chỉ còn một cành nhỏ sống nhờ vào vỏ cây… Để chữa bệnh, nâng cao tuổi thọ cho cây, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường tỉnh Phú Thọ đã đề xuất và được UBND tỉnh đồng ý thực hiện Đề tài: “Nghiên cứu mô hình thử nghiệm chăm sóc, kéo dài tuổi thọ cây Táu cổ”.
Chỉ trong 5 tháng (từ tháng 5 - 10/2022), nhóm nghiên cứu do TS. Bùi Phúc Khánh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường tỉnh Phú Thọ làm chủ nhiệm, với sự tư vấn của các nhà khao học, chuyên gia thuộc Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam; sự hợp tác và phối hợp hiệu quả của các ban/ngành trong tỉnh, Đảng ủy, chính quyền, Ban Quản lý Di tích xã Trưng Vương và cộng đồng dân cư, Đề tài đã thu được kết quả khả quan. Hiện tại, cây Táu cổ đã ra nhiều rễ, cành khỏe, lá xanh tươi, không bị quăn mép.
Sở dĩ, Đề tài đạt được kết quả khả quan là do nhóm nghiên cứu đã thực hiện quy trình chữa bệnh, nâng cao thể trạng của cây. Quy trình khoa học do nhóm thực hiện gồm 10 bước sau:
- Bước 1. Khảo sát thực trạng để đánh giá khách quan hiện trạng sức khỏe của cây Táu cổ;
- Bước 2: Tổ chức hội thảo khoa học nhằm thống nhất, đánh giá mức độ suy giảm thể trạng, xác định nguyên nhân suy giảm và dự kiến giải pháp chăm sóc kéo dài tuổi thọ cây Táu cổ;
- Bước 3: Thử nghiệm các giải pháp chăm sóc cây Táu cổ (Vệ sinh thảm thực bì và thân cây; xử lý mối ở thân cây; kích thích bộ rễ; chăm sóc lá; phân tích đất; gia cố cây chống và tạo cảnh quan môi trường xung quanh);
- Bước 4: Theo dõi, kiểm tra định kỳ kết quả thử nghiệm;
- Bước 5: Đánh giá bằng phương pháp so sánh, đối chiếu thể trạng cây Táu cổ trước khi chăm sóc và sau khi chăm sóc;
- Bước 6: Củng cố kết quả thử nghiệm bằng cách điều chỉnh và tăng cường giải pháp chăm sóc;
- Bước 7: Hội thảo đánh giá tác động cuả các giải pháp chăm sóc cây Táu cổ;
- Bước 8: Duy trì chế độ chăm sóc kéo dài tuổi thọ cây Táu cổ;
- Bước 9: Rút ra bài học kinh nghiệm chăm sóc kéo dài tuổi thọ cây cổ thụ;
- Bước 10: Tuyên truyền, phổ biến kinh nghiệm chăm sóc kéo dài tuổi thọ cây cổ thụ (sổ tay chăm sóc cây cổ thụ).
Từ kết quả nghiên cứu mô hình thử nghiệm, nhóm tác giả đã đề xuất những giải pháp duy trì hoạt động chăm sóc cây như: Tiếp tục theo dõi thể trạng của cây để có giải pháp chăm sóc kịp thời; huy động sự tham gia của cộng đồng dân cư xã Trưng Vương và các doanh nghiệp; tuyên truyền nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ cây cổ thụ; biên soạn cuốn sổ tay hướng dẫn chăm sóc cây cổ thụ.
Nguyên Hằng
