03/10/2025
Ngày 3/10/2025, tại Hà Nội, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (ISPAE) phối hợp cùng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo Tham vấn nghiên cứu đánh giá kết quả triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ nhằm thúc đẩy liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam. Mục tiêu của Hội thảo là đánh giá tổng thể kết quả triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; chia sẻ kinh nghiệm từ các mô hình liên kết chuỗi giá trị nông sản; thảo luận, đề xuất giải pháp, kiến nghị chính sách thúc đẩy hợp tác và liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp, đảm bảo phù hợp với bối cảnh phát triển xanh, thích ứng biến đổi khí hậu cũng như định hướng hội nhập quốc tế, gắn với các nguyên tắc ASEAN về đầu tư có trách nhiệm (ASEAN RAI). Đây là diễn đàn quan trọng để xây dựng những khuyến nghị chính sách sát thực tế, hướng tới một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả, bao trùm và bền vững.
Ông Nguyễn Anh Phong, Phó Viện trưởng ISPAE phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Anh Phong, Phó Viện trưởng ISPAE cho biết, Nghị định số 98/2018/NĐ-CP về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp được Chính phủ ban hành ngày 5/7/2018 nhằm khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, qua đó nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản, ổn định thị trường tiêu thụ, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nông dân, hợp tác xã (HTX) và doanh nghiệp (DN). Trên thực tế, Nghị định đã tạo hành lang pháp lý quan trọng, góp phần hình thành, nhân rộng nhiều mô hình liên kết chuỗi giá trị nông sản hiệu quả khắp cả nước. Nhiều HTX, DN, nông dân đã ký kết hợp đồng liên kết, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, áp dụng quy trình sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc… đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước. Đây là minh chứng rõ nét cho vai trò tích cực của Nghị định trong thúc đẩy sản xuất hàng hóa quy mô lớn và gắn kết bền chặt giữa các chủ thể trong chuỗi giá trị. Tuy nhiên, sau hơn 6 năm triển khai, việc thực hiện Nghị định còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế nhất định: Nhiều địa phương và HTX phản ánh, việc tiếp cận chính sách hỗ trợ còn phức tạp, nguồn lực phân bổ chưa đồng đều, dẫn đến hiệu quả chưa được như kỳ vọng; sự phối hợp giữa các tác nhân trong chuỗi, từ nông dân, HTX đến DN nhiều nơi vẫn thiếu sự gắn kết, thiếu cơ chế chia sẻ lợi ích công bằng và bền vững. Ngoài ra, số lượng mô hình liên kết thành công chưa nhiều, việc nhân rộng điển hình tốt sang các ngành hàng và địa phương khác còn chậm…
Theo Phó Viện trưởng Nguyễn Anh Phong, hiện nay nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức: Yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh để hội nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế; sức ép thích ứng với biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh; đòi hỏi khách quan về thực hiện chuyển đổi xanh, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải; quá trình xắp xếp lại và chuyển đổi sang chính quyền 2 cấp… đặt ra yêu cầu cấp bách cần phải rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện chính sách về hợp tác, liên kết, để Nghị định số 98/2018/NĐ-CP thực sự trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị nông sản, gắn sản xuất với thị trường, gắn lợi ích kinh tế với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh đó, được sự hỗ trợ của Chương trình Quản trị đất đai khu vực sông Mê Kông (MRLG), Trung tâm Thông tin và Dịch vụ nông nghiệp và môi trường (AGREINFOS), ISPAE tổ chức Hội thảo tham vấn về quá trình thực hiện Nghị định 98/2018/NĐ-CP và các đề xuất chính sách nhằm thúc đẩy liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam. Đặc biệt, Hội thảo bao gồm cả nội dung đánh giá thực tiễn triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP với Bộ Nguyên tắc ASEAN RAI, trong đó nhấn mạnh 5 yếu tố: Đảm bảo lợi ích công bằng cho nông dân, HTX và DN; Tôn trọng quyền lợi và sinh kế của cộng đồng địa phương; Góp phần bảo vệ môi trường, sử dụng bền vững tài nguyên; Thúc đẩy bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ và thanh niên; Tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình trong quá trình đầu tư. “Việc lồng ghép các nguyên tắc của ASEAN RAI giúp chúng ta có thêm cơ sở để hoàn thiện tính hiệu quả, bền vững của Nghị định, nhất là từ khía cạnh trách nhiệm xã hội, công bằng và phát triển bền vững, đảm bảo các mô hình liên kết tại Việt Nam vừa phù hợp với bối cảnh trong nước, vừa tiệm cận chuẩn mực quốc tế, tạo điều kiện cho hội nhập sâu rộng hơn” - Phó Viện trưởng Nguyễn Anh Phong nhấn mạnh.
Quang cảnh Hội thảo
Tham dự Hội thảo, các đại biểu đã lắng nghe đại diện Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hệ thống nông nghiệp; Trung tâm Thông tin và Dịch vụ nông nghiệp và môi trường; Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn; Viện Kinh tế và Thể chế nông nghiệp; Trường Đại học Lâm nghiệp phân hiệu tại tỉnh Gia Lai trình bày tham luận về: Xây dựng và phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; Đánh giá kết quả triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; Chia sẻ kinh nghiệm tư vấn phát triển liên kết chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp; Vai trò của HTX trong liên kết chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; Phát triển các hình thức hợp tác, liên kết trong xây dựng vùng nguyên liệu cà phê bền vững ở Tây Nguyên… Cùng với đó, đại diện một số HTX như Cái Bát (xã Hương Mỹ, tỉnh Cà Mau); HTX nông nghiệp Rạch Lọp (tỉnh Vĩnh Long); HTX Kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Văn Đức; HTX dịch vụ thương mại nông nghiệp Cây Trôm… đã có những chia sẻ về kinh nghiệm tổ chức, xây dựng, thực hiện dự án liên kết theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; kinh nghiệm trong liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; vấn đề liên kết sản xuất, tiêu thụ nâng cao giá trị sản phẩm RAT, VIETGAP, sản phẩm OCOP gắn liền với tiềm năng du lịch nông nghiệp trải nghiệm, tâm linh; kết quả thực hiện chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP…
Trong phần thảo luận, các đại biểu tập trung phân tích, đánh giá những kết quả đã đạt được và nhận định khó khăn, thách thức, tồn tại, hạn chế trong thực tế triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP; chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương, HTX, DN; góp ý, đề xuất một số giải pháp chính sách nhằm thúc đẩy liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả việc thực hiện Nghị định số 98/2018/NĐ-CP trong giai đoạn tới…
Đình Anh - Thu Hằng