04/11/2022
Từ ngày 6 - 18/11/2022 tại Sharm el-Sheikh, Cộng hòa A-rập Ai-cập, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP27). Tham dự Hội nghị có sự tham gia của các thành viên Ban công tác đàm phán của Việt Nam về biến đổi khí hậu từ các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thông, Xây dựng; một số doanh nghiệp. Hội nghị COP27 có ý nghĩa quan trọng nhằm thúc đẩy thực hiện các cam kết đã được đưa ra tại Hội nghị COP26. Dự kiến Hội nghị COP27 sẽ có sự tham dự của Tổng Thư ký Liên hợp quốc, Lãnh đạo nhiều tổ chức quốc tế, tổ chức tài chính quốc tế và khoảng 25.000 đại biểu từ 196 nước thành viên tham gia UNFCCC, bằng một nửa số lượng đại biểu tham dự Hội nghị COP26.
(i) Về giảm phát thải khí nhà kính: Đánh giá nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính của các quốc gia thông qua các Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) nộp trước COP27 nhằm hướng tới đạt phát thải ròng bằng “0” vào giữa thế kỷ. Tại Hội nghị các quốc gia, tổ chức quốc tế sẽ chia sẻ những gì mình đã và đang thực hiện về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, thực hiện nghĩa vụ quy định của Thoả thuận Paris cũng như các cam kết đưa ra tại Hội nghị COP26. Hội nghị COP27 sẽ thúc đẩy thực hiện 3 quy trình mới của Gói thỏa thuận khí hậu Glasgow gồm: Chương trình làm việc về “tăng cường quy mô tham vọng và thực hiện giảm phát thải; bàn tròn cấp bộ trưởng thường niên về tham vọng trước năm 2030; báo cáo hàng năm tổng hợp nỗ lực trong NDC của các quốc gia.
Hoạt động đầu tiên của Hội nghị COP27
(ii) Về thích ứng với BĐKH: Thảo luận các nội dung Ủy ban thích ứng về các khoảng trống, nhu cầu về thích ứng BĐKH và việc thực hiện Kế hoạch thích ứng quốc gia (NAP process); thảo luận nội dung cụ thể của chương trình nghị sự Glasgow-Sharm el-Sheikh về mục tiêu toàn cầu về thích ứng liên quan đến điều 7/CMA.3 về mục tiêu thích ứng toàn cầu đã được thông qua tại Hội nghị COP26 nhằm tăng cường hỗ trợ thực hiện thích ứng với BĐKH; xây dựng mục tiêu thích ứng toàn cầu; tạo điều kiện thuận lợi cho việc thiết lập các hệ thống giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng BĐKH ở cấp quốc gia; tăng cường thực hiện các hành động thích ứng với BĐKH ở các nước đang phát triển dễ bị tổn thương; đánh giá Quỹ thích ứng lần thứ 4 theo quyết định 4/CMP.16.
(iii) Về tài chính khí hậu: Tiếp tục làm rõ tiến độ huy động 100 tỷ đô la mỗi năm của các nước phát triển cho các quốc gia đang phát triển ứng phó với BĐKH, trong đó làm rõ nguồn lực hỗ trợ thích ứng với BĐKH, giải quyết vấn đề tổn thất và thiệt hại tại các nước đang phát triển; cuộc họp lần thứ 7 về cơ chế tài chính của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu; xem xét hoạt động của Quỹ Khí hậu xanh (GCF) và các quỹ hỗ trợ thực hiện BĐKH khác.
(iv) Về khung thời gian chung: Thảo luận thống nhất khung thời gian để nộp các NDC tiếp theo của các quốc gia, dự kiến các quốc gia nộp NDC2 vào năm 2025 cho giai đoạn 2025-2035; nộp NDC3 vào năm 2030 cho giai đoạn 2030-2040 và thực hiện việc này mỗi 5 năm sau đó nhằm thống nhất về thời gian, nội dung NDC cho dễ so sánh, đánh giá và tổng hợp (các NDC hiện nay, kể cả bản cập nhật đều gọi là NDC1 và được xây dựng theo khuôn mẫu mỗi quốc gia tự chọn nên rất khó so sánh NDC giữa các quốc gia với nhau).
v) Về tổn thất và thiệt hại: Tiếp tục thảo luận về Mạng lưới Santiago của cơ chế quốc tế Vác-xa-va về tổn thất và thiệt hại. Nội dung tập trung vào vai trò và trách nhiệm của ban thư ký, sự cần thiết thành lập ban cố vấn, vai trò của đầu mối về tổn thất và thiệt hại, báo cáo và rà soát, thủ tục công nhận thành viên của mạng lưới, vai trò của Ban điều hành cơ chế quốc tế Vác-xa-va về tổn thất và thiệt hại. Đồng thời tiếp tục thực hiện đối thoại Glasgow về tổn thất và thiệt hại.
vi) Đánh giá nỗ lực toàn cầu (GST): Nội dung cần chuẩn bị để thực hiện đánh giá nỗ lực toàn cầu lần đầu tiên vào năm 2023 nhằm xác định thiếu hụt và tăng cường tham vọng của các bên trong giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với BĐKH, đóng góp tài chính và hỗ trợ công nghệ cho các nước đang phát triển.
(vii) Cơ chế thị trường và phi thị trường: Tiếp tục thảo luận hướng dẫn thực hiện cơ chế đóng góp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính hỗ trợ phát triển bền vững theo Thỏa thuận Paris, các quy định kỹ thuật nhằm bảo đảm hỗ trợ phát triển thị trường các-bon và áp dụng các công cụ quản lý (thuế các-bon, dán nhãn các-bon, dấu chân các bon, điều chỉnh biên giới các-bon…) trong thúc đẩy nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính từ các doanh nghiệp, cộng đồng, cá nhân.
(viii) Các vấn đề khác: Ngoài các nội dung nêu trên, các bên cũng sẽ tiếp tục thảo luận nhiều vấn đề khác như quy định của Nghị định thư Kyoto sau năm 2020; giới và BĐKH; hoạt động của Ban Thư ký UNFCCC, các Ban Bổ trợ, các ủy ban và các nhóm công tác khác.
Bên cạnh các hoạt động theo quy định của Công ước, Nghị định thư Kyoto, Thỏa thuận Paris như đã nêu trên, nước chủ nhà đưa ra các hoạt động theo chủ đề nhằm thúc đẩy hợp tác và tạo đồng thuận đối với các vấn đề khó khăn trong đàm phán. Tại COP27, các chủ đề sau đây sẽ được tổ chức:
(i) Ngày về tài chính: Thảo luận các nội dung liên quan tới các công cụ tài chính; khả năng tiếp cận, mở rộng quy mô tài chính và đóng góp vào quá trình chuyển đổi. Một hội nghị bàn tròn cấp Bộ trưởng sẽ được tổ chức.
(ii) Ngày về thích ứng và nông nghiệp: Thảo luận các vấn đề liên quan đến thích ứng bao gồm nông nghiệp, dinh dưỡng, sinh kế và bảo vệ vùng ven biển, tổn thất và thiệt hại giảm thiểu rủi ro thiên tai và các giải pháp tăng cường khả năng chống chịu của nông nghiệp và hệ thống lương thực trước các tác động bất lợi của khí hậu như hạn hán, lũ lụt.
Hội nghị COP27 có đại biểu từ 196 nước thành viên tham gia UNFCCC
(iii) Ngày về nước: Thảo luận các vấn đề liên quan đến quản lý tài nguyên nước bền vững; khan hiếm nước, hạn hán, hợp tác xuyên biên giới và cải thiện hệ thống cảnh báo sớm.
(iv) Ngày về khử các-bon: Thảo luận về cách tiếp cận, chính sách thúc đẩy khử các-bon; giới thiệu các công nghệ nhằm khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi hướng tới một nền kinh tế các-bon thấp.
(v) Ngày về khoa học và công nghệ: Giới thiệu các công nghệ mới, đưa ra các khuyến nghị trên cơ sở những hiểu biết mới nhất của loài người về ứng phó với BĐKH.
(vi) Ngày về giải pháp: Các đại diện Chính phủ, các doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm và ý tưởng về các giải pháp khả thi như xanh hóa ngân sách quốc gia; thành phố bền vững; giao thông bền vững; quản lý chất thải; các giải pháp thay thế cho nhựa và công trình xanh…
(vii) Ngày về giới: Thảo luận về những thách thức hiện có và chia sẻ những câu chuyện thành công từ khắp nơi trên thế giới nhằm nâng cao nhận thức, thúc đẩy các chính sách, chiến lược và hành động nhạy cảm về giới đặc biệt là vai trò của phụ nữ trong thích ứng với BĐKH.
(viii) Ngày về năng lượng: Thảo luận, trình diễn về năng lượng tái tạo, chuyển đổi năng lượng công bằng; phát triển hydro xanh; hiệu quả năng lượng; quản lý quá trình chuyển đổi toàn cầu về năng lượng; phát triển lưới điện thông minh; lưu trữ năng lượng...
(ix) Ngày về đa dạng sinh học: Các giải pháp dựa vào tự nhiên và các hệ sinh thái; tác động của BĐKH đối với đa dạng sinh học, đại dương, các rạn san hô; dịch vụ hệ sinh thái; tác động của rác thải nhựa...
(x) Ngày về thanh niên: Bảo đảm tiếng nói của thanh niên và thế hệ tương lai được lắng nghe; chia sẻ những câu chuyện thành công và thách thức của thanh niên trong hành động vì khí hậu.
(xi) Ngày về các tổ chức xã hội: Chia sẻ kinh nghiệm, xác định các thách thức, nâng cao vai trò và đóng góp của các tổ chức xã hội trong hành động vì khí hậu.
Chu Thanh Hương
