21/12/2020
Ngày 21/12/2020, tại Hà Nội, Bộ TN&MT phối hợp với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam (TWHNDVN) tổ chức Hội thảo Tăng cường sự phối hợp giữa HND các cấp với ngành TN&MT trong việc đưa Luật BVMT vào cuộc sống.
Đẩy mạnh nâng cao ý thức BVMT cho hội viên, nông dân
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Thào Xuân Sùng - Chủ tịch BCH TWHNDVN cho biết, nhằm tăng cường sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả trong lĩnh vực TN&MT, ngày 22/11/2017, Bộ TN&MT và TWHNDVN đã ký kết Chương trình phối hợp số 48-2017/CTPH-HND-BTNMT giai đoạn 2018 - 2023, trong đó có nội dung tiếp tục phối hợp triển khai hiệu quả tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, trọng tâm là tuyên truyền, vận động cộng đồng tham gia thu gom, phân loại, xử lý chất thải rắn sinh hoạt nông thôn, nước thải sinh hoạt, xử lý chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp, chất thải làng nghề, xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn Xanh - Sạch - Đẹp. Thực hiện Chương trình phối hợp, từ 2015 - 2020, TWHNDVN đã hướng dẫn, chỉ đạo HND các tỉnh, thành xây dựng thành công hàng trăm mô hình điểm về thu gom, phân loại và xử lý rác thải trong sinh hoạt, xử lý chất thải trong làng nghề, hầm khí biogas BVMT nông thôn, sử dụng kiến thức bản địa trong BVMT, tiêu biểu như mô hình thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại nguồn tại tỉnh Hải Dương, Nam Định, Hoà Bình, An Giang, Long An; mô hình “xử lý nước thải làng nghề” tại tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Bình; mô hình “đệm lót sinh học trong chăn nuôi giảm thiểu ô nhiễm môi trường” góp phần giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước cung cấp nhiên liệu trong sinh hoạt như Vĩnh Phúc, Hà Nội, Quảng Trị... Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tham gia BVMT của các cấp Hội còn tồn tại những hạn chế nhất định: Ý thức BVMT chưa thành thói quen, nếp sống của hội viên nông dân; thái độ, hành vi, lối sống, thói quen tiêu dùng thiếu thân thiện môi trường còn phổ biến ở nhiều nơi. Vẫn còn tư tưởng ỷ lại vào Nhà nước; lúng túng, bị động, thiếu kinh nghiệm và trách nhiệm của một bộ phận hội viên, nông dân ở một số địa phương đối với cộng đồng trong phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai…
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà phát biểu tại Hội thảo
Tại Hội thảo, các chuyên gia cho rằng, môi trường nông thôn hiện vẫn còn tồn tại nhiều bức xúc và sẽ đối mặt với nguy cơ tiềm ẩn trước mắt cũng như lâu dài. Xu thế dịch chuyển các hoạt động sản xuất từ đô thị về khu vực nông thôn, đặc biệt là các loại hình có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao; các dòng chất thải dịch chuyển từ đô thị về nông thôn để tái chế, xử lý; nhu cầu hàng hóa gia tăng, nên khu vực nông thôn bị gánh chịu nhiều hậu quả của tình trạng lạm dụng hóa chất dùng trong nông nghiệp. Theo thống kê, hoạt động nông nghiệp sử dụng hàng năm khoảng khoảng 7,3 đến 8,6 triệu tấn/năm; thuốc bảo vệ thực vật khoảng 110.000 - 150.000 tấn/năm, trong đó có khoảng 10% là bao bì thải bỏ. Đồng thời, phụ phẩm nông nghiệp cũng gây áp lực không nhỏ đến môi trường nông thôn.
Nâng cao vai trò giám sát của nông dân
Theo ông Nguyễn Hưng Thịnh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Luật BVMT năm 2020 vừa được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, các chính sách về quản lý chất lượng môi trường, nhất là chính sách về BVMT nông thôn đã được quy định rất cụ thể. Trong đó, chất lượng môi trường nói chung, bao gồm chất lượng môi trường nông thôn được coi là nền tảng, là mục tiêu để bảo vệ trên cơ sở điều tiết các hoạt động dân sinh, kinh tế có tác động đến chất lượng môi trường nông thôn thông qua công tác kiểm kê, thống kê, theo dõi và quản lý bằng các công cụ phù hợp (như quy hoạch vùng sản xuất tập trung và đầu tư hạ tầng phù hợp; thực hành sản xuất sạch và an toàn; tận thu quay vòng tái sử dụng các sản phẩm phụ, vật chất thải bỏ, chất thải...); các khu vực có nguy cơ bị ô nhiễm (đặc biệt là các nguồn nước) được theo dõi, ngăn chặn ô nhiễm, cải thiện và phục hồi chất lượng môi trường.
Luật BVMT năm 2020 cũng quy định trách nhiệm của các tổ chức chính trị - xã hội, bao gồm HND trong việc vận động cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, giám sát việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân (khoản 7 Điều 75); tham gia các hoạt động BVMT, tư vấn, phản biện, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT (Điều 157, Điều 158).
Trao đổi xoay quanh vấn đề này, đại diện HND một số tỉnh như Hưng Yên, Nam Định, Bắc Ninh và các chuyên gia cho rằng, để nâng cao vai trò, trách nhiệm của HND các cấp và cán bộ, hội viên nông dân trong việc tham gia quản lý, BVMT, chống lại những hành vi làm ảnh hưởng xấu đến môi trường thì cần phải tăng cường sự phối hợp giữa Bộ TN&MT và HND thông qua việc làm, hành động cụ thể, đặc biệt, cần có đội ngũ chuyên gia của Bộ xuống cơ sở (cấp tỉnh) đào tạo, trang bị kiến thức về môi trường và pháp luật cho Hội, hội viên. Có như vậy thì mới nâng cao được vai trò giám sát của nông dân trong vấn đề BVMT.
Toàn cảnh Hội thảo
Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà ghi nhận những nỗ lực và kết quả đạt được của HND các cấp trong công tác BVMT và đánh giá cao các ý kiến trao đổi tại Hội thảo. Theo Bộ trưởng, HND Việt Nam đóng vai trò rất quan trọng trong việc huy động hội viên, nông dân tham gia BVMT trong hoạt động sản xuất nông, lâm, ngư, nghiệp và giữ gìn cảnh quan, BVMT nông thôn, làng nghề; phát triển mô hình BVMT gắn với xây dựng nông thôn mới; tổ chức hỗ trợ, đào tạo nghề và chuyển giao khoa học công nghệ giúp nông dân phát triển sản xuất thân thiện với môi trường và phát triển bền vững. Vì vậy, thời gian tới cần tăng cường phối hợp giữa hệ thống các cơ quan quản lý ngành TN&MT, HND ở Trung ương và địa phương, tổ chức triển khai hiệu quả Chương trình phối hợp số 48-2017/CTPH-HND-BTNMT trong lĩnh vực TN&MT giai đoạn 2018 - 2023.
Bên cạnh đó, HND Việt Nam cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tiếp tục định hướng cho các hội viên, tổ chức HND cấp xã phát triển các loại hình sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm thấp, sử dụng nguyên liệu tại chỗ, thân thiện với môi trường; nâng cao vai trò giám sát việc thực hiện Luật BVMT năm 2020, tiếp nhận phản hồi, nguyện vọng của nông dân; tìm kiếm nguồn lực nghiên cứu, đề xuất các giải pháp thu gom, lưu giữ hiệu quả bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng… Đặc biệt, HND cần tiếp tục tổng hợp, đề xuất với Chính phủ để ban hành, điều chỉnh các chính sách hỗ trợ nông dân thực hiện công tác BVMT cho phù hợp với thực tiễn.
Bùi Hằng
