09/09/2021
Tại Đại hội Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI) lần thứ 14 năm 2018 do Cơ quan Kiểm toán tối cao (SAI) Việt Nam đăng cai, lần đầu tiên, Tuyên bố Hà Nội ra đời với thông điệp chính “Kiểm toán môi trường vì sự phát triển bền vững” đã trở thành văn kiện quan trọng của ASOSAI về tầm nhìn chiến lược cho giai đoạn phát triển tiếp theo nhằm theo đuổi và hiện thực hóa Chương trình nghị sự 2030 về Các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên hợp quốc. Sau 3 năm triển khai thực hiện, tại Phiên họp toàn thể lần thứ nhất, trong khuôn khổ Đại hội ASOSAI lần thứ 15 diễn ra ngày 7/9/2021, Việt Nam và các nước đã cùng nhìn lại, đánh giá những thành tựu, kết quả đạt được của Đại hội lần thứ 14 và các SAI thành viên trong việc thực hiện những khuyến nghị về Kiểm toán môi trường và thực hiện SDGs.
Đoàn Kiểm toán Nhà nước Việt Nam tham dự Đại hội
Trong bối cảnh tình hình đầy biến động, đặc biệt là thách thức của đại dịch Covid-19, song các SAI cùng toàn thể ASOSAI đã nỗ lực triển khai các nhiệm vụ công tác và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Trong nhiệm kỳ 2018 - 2021 có tổng số 84 cuộc kiểm toán môi trường đã được thực hiện với chủ đề hết sức đa dạng và bao trùm lên hầu hết các lĩnh vực môi trường; 35 cuộc kiểm toán SDGs. Điều này chứng minh sự cống hiến của ASOSAI trong việc thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 của Liên hợp quốc trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng như hiện nay. Theo đó, kết quả nổi bật trong nhiệm kỳ qua của ASOSAI là việc các SAI thành viên đã thực hiện hiệu quả 2 trụ cột chiến lược: Thúc đẩy việc chia sẻ kiến thức trong cộng đồng ASOSAI trong lĩnh vực kiểm toán môi trường vì sự phát triển bền vững; Thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và giải quyết thách thức về môi trường toàn cầu.
Cụ thể, ASOSAI liên tục đóng vai trò tham gia tích cực vào các hoạt động của cộng đồng kiểm toán quốc tế thông qua Nhóm Công tác về kiểm toán môi trường ASOSAI (ASOSAI WGEA). Tích cực áp dụng khoa học và công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm toán môi trường như: Tăng cường sử dụng hệ thống định vị toàn cầu (GIS) và công nghệ viễn thám để đánh giá tác động của hoạt động khai thác khoáng sản; sử dụng dữ liệu viễn thám để nghiên cứu hoạt động sử dụng đất đai; sử dụng thiết bị ghi hình không người lái để tính toán phạm vi và khối lượng khai thác cát… Đặc biệt, Trung tâm đào tạo kiểm toán của SAI Ấn Độ đã xây dựng các biểu mẫu đánh giá rủi ro và báo cáo theo mô hình Động lực - Áp lực - Chính quyền bang - Tác động - Ứng phó (DPSIR), các chỉ số và tiêu chí SDGs phù hợp với Hướng dẫn kiểm toán hoạt động của SAI Ấn Độ để xác định những lĩnh vực và chủ đề kiểm toán tiềm năng về môi trường.
Một số SAI đã liên tục đào tạo, cập nhật chuyên môn kiểm toán cho kiểm toán viên. Tiêu biểu, SAI Ấn Độ đã tổ chức 29 chương trình đào tạo quốc gia cho 634 học viên sau Đại hội ASOSAI 14 và cung cấp các chương trình tăng cường năng lực về phân tích dữ liệu trong kiểm toán môi trường cho 1.543 Kiểm toán viên.
Đặc biệt, trong giai đoạn 2020 - 2022, ASOSAI đã phối hợp với Ủy ban Chia sẻ kiến thức của INTOSAI và Tổ chức Sáng kiến phát triển INTOSAI (IDI-KSC) triển khai thực hiện Chương trình kiểm toán hợp tác về SDGs với chủ đề: “Hệ thống y tế quốc gia bền vững và nhanh chóng phục hồi” theo mô hình toàn diện và khép kín về phát triển bền vững của INTOSAI với sự tham gia của 26 quốc gia châu Á và 3 quốc gia khu vực Thái Bình Dương. Đây là một nỗ lực rất lớn của ASOSAI nói chung và các SAI thành viên nói riêng trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang tạo nên khủng hoảng và hệ lụy khó lường trên quy mô toàn cầu.
Tuy nhiên, các ý kiến góp ý trong Phiên họp toàn thể cũng chỉ ra rằng, thời gian tới, ASOSAI cần nỗ lực hơn nữa trong việc thúc đẩy các hoạt động tăng cường năng lực cho các SAI thành viên về SDGs như việc xây dựng Kế hoạch chiến lược, Kế hoạch hoạt động hay Chương trình tăng cường năng lực cần dựa trên khảo sát kỹ lưỡng, toàn diện nhu cầu của tất cả các thành viên và thảo luận tại các cuộc họp quan trọng của ASOSAI; tăng cường chia sẻ kinh nghiệm về kiểm toán SDGs một cách thường xuyên, liên tục, trong đó có thực hiệm kiểm toán từ xa; cung cấp hướng dẫn kiểm toán SDGs; chuyên sâu hóa các khóa đào tạo trực tuyến cho các thành viên về kiểm toán SDGs, đặc biệt cách thức khai thác và sử dụng hiệu quả kỹ thuật phân tích dữ liệu; đẩy mạnh triển khai các cuộc kiểm toán hợp tác…
Có thể nói, với những thành quả đạt được và sự kế thừa, phát triển của Tuyên bố Hà Nội trong định hướng chiến lược của ASOSAI trong tương lai, ASOSAI có thể tự hào về những đóng góp tích cực và quý báu của tổ chức và các SAI thành viên đối với việc theo đuổi mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc về SDGs.
Trước đó, tại Cuộc họp Ban Điều hành Tổ chức các ASOSAI lần thứ 56 (ngày 6/9/2021), các đại biểu đều cho rằng, các cuộc kiểm toán môi trường giúp Chính phủ áp dụng các biện pháp ngày càng mạnh mẽ, kịp thời để bảo vệ hệ môi trường sinh thái, đồng thời nâng cao nhận thức của các cơ quan hữu quan trong việc khắc phục các vấn đề một cách nghiêm túc, chủ động hơn; thiết lập cơ chế dài hạn và tạo điều kiện cho việc ban hành, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp lý, khung chính sách về môi trường quốc gia. Đặc biệt, đánh giá toàn diện tính phù hợp của các chương trình, dự án của Chính phủ từ góc độ phát triển bền vững (nhất là tính minh bạch, hiệu lực và trách nhiệm giải trình); lập kế hoạch chung về môi trường; thực hiện các chương trình/dự án để quản lý các mục tiêu; thiết lập các tiêu chuẩn, quy định quản lý và hình thành cơ chế thực hiện chính sách môi trường...
Hồng Cẩm
