04/01/2022
Ngày 31/12/2021, tại Hà Nội, Bộ TN&MT đã tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác năm 2021 và triển khai nhiệm vụ năm 2022 của ngành TN&MT. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đến dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.
Biến thách thức thành cơ hội
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho biết, BĐKH, suy thoái hệ sinh thái tự nhiên, đại dịch Covid-19 đã trở thành “khủng hoảng kép”, tác động nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống, sản xuất kinh doanh trên phạm vi toàn cầu. Nguyên nhân của “khủng hoảng kép” nêu trên xuất phát từ mô hình phát triển thiếu bền vững kéo dài hàng thế kỷ của nhân loại, làm suy thoái các hệ sinh thái tự nhiên, làm cho khí hậu biến đổi nhanh với cường độ cao. Chính vì vậy, chưa bao giờ môi trường, khí hậu được đặt ở vị trí ưu tiên cao nhất trong chương trình nghị sự của các cấp từ Liên hợp quốc cho đến nguyên thủ quốc gia các nước như trong năm 2021. “Cùng hành động vì Trái đất”, “Đoàn kết ứng phó với BĐKH”, đã trở thành khẩu hiệu của các Hội nghị quốc tế quan trọng do Liên hợp quốc tổ chức, trở thành lời hiệu triệu mạnh mẽ trên khắp toàn cầu.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta với tầm nhìn chiến lược, nhãn quan nhạy bén đã xác định BVMT là một trong 6 nhiệm vụ trọng tâm trong Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Đồng thời, giải quyết, chuyển hóa các thách thức an ninh phi truyền thống về môi trường, khí hậu trở thành những chủ đề được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Quốc hội tham gia thảo luận tích cực cùng với nguyên thủ quốc gia tại các diễn đàn, Hội nghị toàn cầu. Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ đã đưa ra những cam kết hành động mạnh mẽ về giảm phát thải khí nhà kính, giảm phát thải khí mê-tan, tham gia nhiều sáng kiến rất quan trọng về môi trường và khí hậu tại COP26. Cộng đồng quốc tế đánh giá cao sự tham gia chủ động, trách nhiệm của Việt Nam vào việc giải quyết những thách thức toàn cầu.
Về phía ngành TN&MT, Năm 2021, dù gặp khó khăn, thách thức nhưng với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo điều hành sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp của các Bộ, ngành, toàn ngành đã đạt được những chỉ tiêu cơ bản đặt ra trong năm 2021, đóng góp trực tiếp, quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Cụ thể, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết 01/NQ-CP, Nghị quyết 45/NQ-CP của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp đột phá về thể chế chính sách, Bộ TN&MT đã tích cực triển khai và đã đạt được kết quả rất quan trọng. Năm 2021, Bộ đã rà soát 440 văn bản quy phạm pháp luật và các quy định của ngành; xây dựng và trình Chính phủ ban hành 7 Nghị định, 2 Nghị quyết chuyên đề, ban hành theo thẩm quyền 21 Thông tư hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực về quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản, quản lý biển đảo, BVMT, khí tượng thủy văn… góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.
Đối với tài nguyên khoáng sản, năm 2021, Bộ TN&MT cũng quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản; tăng cường điều tra, nghiên cứu địa chất phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, cảnh báo thiên tai. Đến nay, đã hoàn thành lập bản đồ địa chất và điều tra khoáng sản tỷ lệ 1:50.000 phần đất liền diện tích 242.445 km2 (đạt 73,19% diện tích đất liền) và tỷ lệ 1:100.000 đến 1:500.000 trên diện tích hơn 244.000 km2 vùng biển độ sâu 0 - 100m. Kết quả, đã phát hiện, điều tra sơ bộ hàng trăm điểm khoáng sản các loại, khoanh định nhiều khu vực có tiềm năng, triển vọng để chuyển sang giai đoạn đánh giá xác định tài nguyên. Bước đầu đã phát hiện các cấu trúc thuận lợi, những tiền đề, dấu hiệu tìm kiếm khoáng sản như quặng đất hiếm trong vỏ phong hóa ở vùng Tây Bắc, Trung bộ; khoáng sản kim loại ẩn sâu vùng Tây Bắc; xác định các dấu hiệu của hoạt động kiến tạo, đứt gãy, trượt lở nhằm cảnh báo thiên tai. Đồng thời, tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về khoáng sản lần thứ 8 và các Hội nghị liên quan; Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN về khoáng sản với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc lần thứ 14 (14thASOMM+3). Toàn ngành đã phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản với tổng số tiền gần 1.600 tỷ đồng, 8 Quyết định tiền sử dụng số liệu, thông tin về kết quả điều tra, thăm dò khoáng sản của Nhà nước đã đầu tư với tổng số tiền hơn 22 tỷ đồng. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), tổng số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản do các tổ chức, cá nhân nộp vào ngân sách Nhà nước là 5.715 tỷ đồng.
Cùng với đó, Bộ đã hoàn thành Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021 - 2025 đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 2 (tháng 10/2021). Đây là Quy hoạch có ý nghĩa rất quan trọng, làm cơ sở để triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 trên tất cả các lĩnh vực. Công tác quản lý đất đai, thu hồi đất, giao đất được thực hiện kịp thời đã góp phần quan trọng đẩy nhanh tiến độ dự án của các doanh nghiệp, các dự án phát triển kết cấu hạ tầng giao thông,... Vì vậy, năm 2021 mặc dù là năm có nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, song thu ngân sách từ đất đai vẫn đạt trên 172 nghìn tỷ đồng, chiếm trên 15% tổng thu ngân sách. Nguồn thu ngân sách từ đất đai đã góp phần quan trọng để hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước năm 2021 (năm 2021, thu ngân sách vượt 10%).
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà phát biểu tại Hội nghị
Bên cạnh đó, xác định phát triển kinh tế biển là hướng đột phá trong phát triển hội nhập trên nền tảng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái biển, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển; trình Chính phủ Nghị định quy định về thế chấp, cho thuê, góp vốn, chuyển nhượng quyền sử dụng khu vực biển của tổ chức, cá nhân được giao để nuôi trồng thủy sản; hỗ trợ, bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi khu vực biển vì mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, công cộng; Nghị định về hoạt động lấn biển. Trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy chế phối hợp quản lý Chương trình trọng điểm về điều tra cơ bản tài nguyên, môi trường biển và hải đảo đến năm 2030; Đề án “Việt Nam chủ động tham gia đàm phán và xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về chống rác thải nhựa đại dương”; Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 24/11/2021 về đổi mới và tăng cường tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Để thực hiện giải pháp tổng thể đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia trong bối cảnh 63% lượng nước xuất phát từ bên ngoài lãnh thổ, toàn ngành đã tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Triển khai Đề án tổng kiểm kê tài nguyên nước quốc gia, giai đoạn đến năm 2025, Quy hoạch điều tra cơ bản tài nguyên nước đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tập trung xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Bằng Giang-Kỳ Cùng, Sê San, SrePok, Cửu Long và các lưu vực sông liên tỉnh; điều hòa, phân phối các hoạt động khai thác, sử dụng đảm bảo cân bằng giữa nhu cầu về tài nguyên nước cho dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, từng vùng, từng địa phương, bảo đảm quốc phòng, an ninh, gắn với bảo vệ môi trường, phù hợp với khả năng cung ứng của tài nguyên nước trong điều kiện BĐKH. Đến nay, có 41/63 tỉnh phê duyệt Danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ. Nguồn thu từ tài nguyên nước ước đạt khoảng 5.900 tỷ đồng, trong đó, thu từ tiền cấp quyền đạt hơn 1.600 tỷ đồng.
Về công tác BVMT, ứng phó với BĐKH, trong năm 2021, Bộ đã hoàn thành chỉ tiêu Quốc hội giao về tỷ lệ các khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom xử lý tại khu vực đô thị đạt khoảng 94,71% (cao hơn so với chỉ tiêu Quốc hội giao 89%). Các mô hình xử lý rác thải theo hình thức đốt rác phát điện thay cho chôn lấp được triển khai ở nhiều địa phương; 80% cơ sở có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao được kiểm soát vận hành đóng góp cho tăng trưởng. Cùng với đó, xây dựng hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật, thiết lập hành lang pháp lý cho quản lý, triển khai các kế hoạch để chủ động thích ứng với BĐKH; chủ động nắm bắt xu thế toàn cầu để tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các sáng kiến, cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại Hội nghị COP26. Qua đó, mở ra nhiều cơ hội chuyển dịch mô hình tăng trưởng, tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính cho ứng phó với BĐKH, chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng xanh.
Với nỗ lực, quyết tâm của toàn ngành, nhất là từ các địa phương, sự hỗ trợ đồng hành của các cơ quan thông tấn, báo chí, công tác BVMT đã có sự chuyển biến từ nhận thức đến hành động. Đổi mới tư duy quản lý, chuyển trọng tâm từ bị động ứng phó sang chủ động kiểm soát, giám sát nguồn thải lớn để đảm bảo an toàn cho môi trường, đóng góp cho tăng trưởng.
Triển khai có hiệu quả mục tiêu, nhiệm vụ năm 2022
Năm 2022 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Ngành TN&MT, là năm tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 và các kế hoạch theo các nghị quyết của Đảng, Quốc hội. Đồng thời, thiết thực chào mừng các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước và kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Bộ (2002 - 2022). Trong bối cảnh đó, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã phát động phong trào thi đua toàn ngành TN&MT năm 2022 với chủ đề “Kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, hội nhập, hiệu quả” nhằm khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong toàn Ngành đặt quyết tâm cao hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2022. Đồng thời, Bộ TN&MT phấn đấu hoàn thành các mục tiêu đặt ra. Cụ thể, trình Quốc hội dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; tổng kết đánh giá lập đề nghị sửa đổi Luật Khoáng sản; ban hành các văn bản dưới Luật giải quyết các vướng mắc đặt ra từ thực tiễn. Hoàn thành việc lập và phê duyệt các quy hoạch quốc gia, các quy hoạch ngành; kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021 - 2030. Đơn giản hóa 10 - 15% thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ thủ tục trong lĩnh vực TN&MT; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm; thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 với các thủ tục đủ điều kiện trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau, bao gồm cả thiết bị di động; 90%-100% dịch vụ công trực tuyến phát sinh hồ sơ và được tích hợp với Cổng Dịch vụ công quốc gia; 63/63 tỉnh thành phố kết nối liên thông thủ tục thanh toán nghĩa vụ tài chính với cơ quan thuế, tổ chức tín dụng. Đưa vào vận hành hệ thống thông tinTN&MT trọng tâm là cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất, tập trung, kết nối liên thông giữa các ngành, cổng thông tin địa lý quốc gia, dữ liệu quan trắc, điều tra cơ bản tài nguyên và môi trường. Tăng cường kiểm soát quyền lực trong công tác quản lý tài nguyên và môi trường; thanh tra, kiểm tra xử lý nghiêm minh các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, tham nhũng, nhũng nhiễu trong quản lý TN&MT; giải quyết căn bản tình trạng lãng phí đất đai, tài nguyên; chỉ số hài lòng của người dân doanh nghiệp đối với thủ tục đất đai và môi trường tăng 5 - 6%, tỷ lệ doanh nghiệp phản ánh sự phiền hà trong thực hiện thủ tục hành chính giảm 7 - 10%...
Toàn cảnh Hội nghị
Để hoàn thành các mục tiêu trên, Bộ trưởng cũng đề nghị toàn Ngành tập trung triển khai các trọng tâm ưu tiên sau:
Một là, đi đầu trong chuyển đổi số, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ để tham gia giải quyết những vấn đề cấp bách toàn cầu như phục hồi hệ sinh thái tự nhiên, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, suy thoái đất đai lưu trữ các-bon, góp phần vào thực hiện mục tiêu trung hòa các-bon.
Hai là, cải cách, đổi mới mạnh mẽ về thể chế, nhất là sửa đổi Luật Đất đai theo tiêu chí cao nhất về tính minh bạch trong tiếp cận thông tin, chia sẻ lợi ích từ nguồn lợi tài nguyên. Tiết kiệm, hiệu quả, bền vững và bao trùm phải được ưu tiên cao nhất trong quá trình hoạch định chính sách, đầu tư tài chính cho các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên; nguồn lợi từ tài nguyên phải được tái đầu tư cho tương lai bền vững.
Ba là, đẩy mạnh công tác thanh tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, thực thi công vụ, xử lý nghiêm minh các vụ việc vi phạm pháp luật, tham nhũng, lãng phí, đi đôi với tạo lập môi trường đổi mới sáng tạo.
Bốn là, chủ động, tích cực trong ngoại giao môi trường, tài nguyên, khí hậu; thúc đẩy hợp tác, chia sẻ, tiếp thu tri thức, kinh nghiệm, khoa học, công nghệ tiên tiến trong quản trị tài nguyên và môi trường.
Năm là, thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh trong thập kỷ phát triển bền vững; triển khai các giải pháp đột phá nhằm tận dụng các cơ hội hỗ trợ về tài chính, công nghệ, đón đầu dòng vốn đầu tư vào hạ tầng ứng phó với BĐKH, chuyển đổi mô hình phát triển và chuyển đổi năng lượng.
Phát biểu Chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nhấn mạnh, TN&MT là Ngành có vai trò đặc biệt quan trọng trong quản lý tài nguyên, nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội; BVMT, ứng phó với BĐKH, bảo đảm cho sự phát triển bền vững của đất nước. “Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, tôi ghi nhận, đánh giá cao và biểu dương tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức, người lao động ngành TN&MT đã đoàn kết, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ năm 2021”, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành biểu dương.
Đối với phương hướng phát triển của ngành cho năm 2022, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh thêm một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Cụ thể: ngành cần tiếp tục quan tâm chỉ đạo chuẩn bị đảm bảo chất lượng Đề án tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW về đổi mới chính sách pháp luật về đất đai để trình Bộ Chính trị và Trung ương theo đúng tiến độ. Đồng thời chuẩn bị xây dựng Đề án sửa đổi Luật Đất đai dự kiến trình Quốc hội trong năm 2022. Đồng thời, tổ chức thực hiện hiệu quả Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025. Trên cơ sở phê duyệt kế hoạch sử dụng đất 2021 - 2025 của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần hướng dẫn, giải thích cho các Bộ ngành địa phương về tiêu chí, tiêu chuẩn, các quy định sử dụng đất bảo đảm kịp thời, hiệu quả, đúng quy định pháp luật và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các địa phương.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ TN&MT
Đối với các địa phương, khẩn trương triển khai lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021 - 2030 làm căn cứ thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bên cạnh đó, Bộ cần phối hợp với các ngành, địa phương tập trung rà soát, xử lý tình trạng lãng phí đất đai, đất có nguồn gốc từ các nông lâm trường quốc doanh, các dự án có vướng mắc sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Trên nguyên tắc, các dự án vi phạm vừa phải xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật vừa phải có giải pháp để triển khai các dự án nhằm giải phóng nguồn lực cho xã hội.
Mặt khác, Bộ TN&MT cần đẩy mạnh công tác điều tra đánh giá trữ lượng khoáng sản, nhất là khoáng sản chiến lược, quan trọng trên biển và đất liền; trước mắt trong năm 2022 phối hợp chặt chẽ với Bộ Giao thông vận tải khảo sát, đánh giá trữ lượng khoáng sản thông thường làm vật liệu xây dựng phục vụ cho xây dựng các tuyến cao tốc.
Khẳng định kinh tế biển có vai trò rất quan trọng và có tiềm năng rất lớn trong phát triển công nghiệp, du lịch, đô thị, vận tải biển, nuôi trồng và khai thác thủy hải sản, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Bộ TN&MT cần tập trung triển khai sớm hoàn thành Quy hoạch không gian biển và vùng bờ giai đoạn 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2050. Đây là Quy hoạch rất quan trọng, làm cơ sở để thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế biển trong giai đoạn tới bảo đảm hiệu quả, vừa khai thác tiềm năng thế mạnh của biển vừa BVMT biển.
Bên cạnh đó, Luật BVMT năm 2020 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022 với rất nhiều điểm mới được kỳ vọng sẽ mở ra một giai đoạn mới trong quản lý, xử lý các vấn đề về môi trường. Do đó, để Luật đi vào cuộc sống, Bộ TN&MT cần triển khai nhiều giải pháp nâng cao chất lượng môi trường, xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, thực hiện thật tốt việc kiểm soát xả thải và xử lý nghiêm minh, đúng quy định pháp luật các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường; tăng cường thanh tra, kiểm tra và phải có biện pháp để kiểm soát xả thải trên thực tế…
Nhân dịp này, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành thay mặt Thủ tướng Chính phủ trao Bằng khen của Thủ tướng cho Bộ TN&MT vì có thành tích xuất sắc trong triển khai, ứng dụng công nghệ thông tin, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực TN&MT.
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cũng tặng Cờ thi đua của Chính phủ cho 5 tập thể: Thanh tra Bộ; Tổng cục Khí tượng Thủy văn; Cục Công nghệ Thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường; Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường; Quỹ BVMT Việt Nam.
Đỗ Hương
