13/03/2024
Ngày 12/3/2024, tại Hà Nội, Toạ đàm “Rà soát việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử năm 2023” được tổ chức bởi Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), Công ty Phân tích thời gian thực và Trung tâm Thúc đẩy giáo dục và nâng cao năng lực phụ nữ (CEPEW).
Là nghiên cứu thường niên về việc thực hiện công khai thông tin đất đai của chính quyền địa phương tại Việt Nam, từ năm 2021 đến nay, nghiên cứu này đã công bố các số liệu về mức độ tuân thủ của chính quyền địa phương với pháp luật về đất đai và tiếp cận thông tin của Việt Nam, trong đó quy định cụ thể trách nhiệm, quy trình, hình thức và thời hạn công khai thông tin bảng giá đất cấp tỉnh, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện cũng như việc cung cấp những nội dung thông tin này theo yêu cầu của người dân.
Đại diện cho nhóm nghiên cứu, ông Lê Đăng Trung, Giám đốc TRA chia sẻ, việc công khai thông tin đất đai được cải thiện rõ rệt qua ba vòng đánh giá đã cho thấy sự tăng cường trong trách nhiệm giải trình với người dân của chính quyền địa phương. “Chúng tôi mong rằng Chính phủ sẽ sớm bổ sung thủ tục cung cấp thông tin theo yêu cầu của người dân vào bộ thủ tục hành chính hiện hành của tất cả các ngành và lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực đất đai, và có văn bản hướng dẫn cụ thể để cải thiện hơn nữa việc công khai thông tin”, ông Trung cho biết thêm.
Bà Ramla Khalidi, đại diện thường trú Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam phát biểu tại Toạ đàm
Phát biểu tại Toạ đàm, bà Ramla Khalidi, đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho rằng, công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử là điều cần thiết để người dân có cơ hội tiếp cận thông tin. Điều này có ý nghĩa đặc biệt trong việc giảm thiểu rủi ro về khiếu nại và xung đột liên quan đến đất đai. Bà Ramla Khalidi hy vọng nghiên cứu này sẽ cung cấp cho lãnh đạo chính quyền địa phương một công cụ để theo dõi việc thực thi luật pháp liên quan đến công khai thông tin đất đai cho người dân Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh Luật Đất đai năm 2024 sẽ có hiệu lực từ tháng 1 năm 2025.
Nghiên cứu vòng 3 được thực hiện từ tháng 10/2023 đến tháng 02/2024 thông qua việc rà soát cổng thông tin điện tử chính thức của 63 tỉnh, thành phố và 705 quận, huyện, thị xã trên toàn quốc. Nhóm nghiên cứu cũng gửi thư tới 561 văn phòng Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp huyện để yêu cầu cung cấp thông tin kế hoạch sử dụng đất năm 2023. Mức độ công khai thông tin đất đai của chính quyền cấp tỉnh và cấp huyện được đánh giá dựa trên 05 tiêu chí bao gồm: (i) Công khai thông tin; (ii) Khả năng tìm kiếm thông tin; (iii) Tính kịp thời của thông tin; (iv) Tính đầy đủ của thông tin (đối với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện); và (v) Khả năng sử dụng thông tin (dễ đọc, dễ hiểu và đọc được bằng các phần mềm thông dụng).
Quang cảnh buổi Toạ đàm
Trình bày kết quả nghiên cứu về việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử năm 2023, đại diện nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm CEPEW cho biết, tính đến ngày 06/10/2023, 73% tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã đăng tải công khai bảng giá đất giai đoạn 2020-2024 trên cổng thông tin điện tử của địa phương, tăng 8,1% so với kết quả rà soát năm 2022 và tăng 31,1% so với kết quả rà soát năm 2021; 65,4% trong số 705 UBND cấp huyện đã công khai quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021-2030, tăng 16,5% so với năm 2022. Về tính đầy đủ, trong số các UBND cấp huyện đã công khai thông tin, 54,2% đã đăng tải đầy đủ 03 văn bản bao gồm quyết định phê duyệt, báo cáo thuyết minh tổng hợp và bản đồ quy hoạch sử dụng đất và 65,2% thực hiện công khai kế hoạch sử dụng đất cấp huyện năm 2023 trên cổng thông tin điện tử của mình, tăng 17,3% so với năm 2021 và tăng 10% so với năm 2022.
Trong 3 vòng thực hiện nghiên cứu, có 18 tỉnh thành thực hành tốt việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử bao gồm: Bắc Kạn, Điện Biên, Sơn La, Bắc Giang, Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Bình Dương, Trà Vinh, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau và thành phố Hải Phòng. Ngoài ra, các tỉnh thành này cũng đã xây dựng chuyên mục thông tin đất đai riêng giúp cho việc tìm kiếm thông tin nhanh chóng và thuận lợi.
Tuy nhiên, tỉ lệ cơ quan nhà nước cấp huyện không phản hồi yêu cầu cung cấp thông tin của công dân vẫn còn ở mức cao. Cụ thể, đến cuối năm 2023, 23,7% số cơ quan nhận được yêu cầu đã cung cấp thông tin; 1,1% từ chối; 5,3% có phản hồi khác nhưng không cung cấp thông tin và 67,9% không phản hồi.
Do đó, để thúc đẩy việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử, nhóm nghiên cứu khuyến nghị: Phổ biến và tập huấn về luật tiếp cận thông tin năm 2016 tới các cán bộ, công chức thuộc khối cơ quan nhà nước và người dân, đặc biệt các quy định liên quan đến quy trình, thủ tục thực hiện công khai thông tin và cung cấp thông tin theo yêu cầu của người dân; Xây dựng chế tài xử lý vi phạm trong trường hợp ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền không thực hiện đúng và đầy đủ trách nhiệm công khai, Xây dựng đồng bộ trang thông tin điện tử của ủy ban nhân dân các cấp, tuyên truyền; Hỗ trợ việc tiếp cận thông tin của mọi đối tượng, trong đó có người khuyết tật và người dân tộc thiểu số không sử dụng thành thạo tiếng Việt phổ thông…
TS. Bế Trung Anh, Ủy viên Thường trực Hội đồng dân tộc Quốc hội phát biểu tại Tọa đàm
Tại buổi Toạ đàm, các đại biểu được lắng nghe ý kiến trao đổi của các chuyên gia, đại diện các cơ quan về: Thực trạng công khai thông tin đất đai tại cấp tỉnh và cấp huyện trên toàn quốc; Một số thuận lợi và khó khăn của người dân nói chung và người dân ở khu vực nông thôn, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật... nói riêng trong tiếp cận thông tin đất đai; Các điểm mới trong Luật Đất đai sửa đổi năm 2024 về việc giám sát việc thực thi nghĩa vụ của cơ quan nhà nước trong việc công khai thông tin đất đai và bảo đảm quyền tiếp cận thông tin đất đai của người dân; Cách thức thúc đẩy vai trò giám sát của xã hội đối với việc thực hiện công khai thông tin đất đai trong thời gian tới…
Nam Việt
