Giảm thiểu nguy cơ sức khỏe từ môi trường làng nghề

15/09/2015

     Trong 2 ngày 19 - 20/11/2014, tại Hà Nội, Trung tâm Môi trường và Phát triển cộng đồng (CECoD) tổ chức Hội thảo “Giảm thiểu nguy cơ sức khỏe từ môi trường làng nghề. Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng đến dự và phát biểu tại Hội thảo.   Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng phát biểu tại Hội thảo        Theo thống kê của Hiệp hội làng nghề Việt Nam, cả nước hiện có hơn 1.300 làng nghề được công nhận và 3.200 làng có nghề. Đa số các làng nghề hoạt động với quy mô sản xuất nhỏ, chủ yếu là quy mô hộ gia đình (chiếm 72%); Quy trình sản xuất lạc hậu, sử dụng nguyên, nhiên liệu giá rẻ; Vốn đầu tư còn hạn hẹp, chưa có sự đầu tư nhiều cho xử lý các chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất… gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân. Kết quả khảo sát tại 52 làng nghề trong cả nước cho thấy, 46% số làng nghề bị ô nhiễm nặng và 27% bị ô nhiễm vừa. Kết quả quan trắc môi trường không khí tại 46 làng nghề thuộc các lĩnh vực dệt nhuộm, sản xuất hàng mỹ nghệ, chế biến lương thực - thực phẩm, luyện kim - cơ khí của Cục Kiểm soát ô nhiễm (Tổng cục Môi trường) mới đây cũng cho thấy, 45/46 làng nghề (chiếm 97,8%) có chỉ tiêu quan trắc chất lượng không khí vượt quy chuẩn cho phép từ 1,1 - 4,3 lần.      Nhằm khắc phục ô nhiễm, cải thiện và phục hồi chất lượng môi trường, ngày 2/9/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1206/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường giai đoạn 2012 - 2015. Năm 2013, CECoD đã đề xuất Dự án “Khắc phục ô nhiễm chì tại làng nghề tái chế chì thôn Đông Mai, xã Chỉ Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên” với sự tài trợ của Viện Blacksmith, nhằm hỗ trợ xã Chỉ Đạo về kỹ thuật xử lý đất ô nhiễm chì; Tăng cường năng lực phòng chống và giảm thiểu tác động ô nhiễm, cải thiện môi trường. Trung tâm đã tổ chức 3 đợt khảo sát đo hàm lượng chì trong đất tại các đường làng, khu vực công cộng và 539 hộ gia đình của thôn Đông Mai bằng máy phân tích XRF Model α-4000. Kết quả đo hàm lượng chì trong đất tại các hộ gia đình dao động từ 12 đến hơn 50.000 ppm (Tiêu chuẩn cho phép của Hoa Kỳ về hàm lượng chì trong đất đối với các khu vực dân cư là 400 ppm).   Toàn cảnh Hội thảo        Trên cơ sở các kết quả đo được, Trung tâm phối hợp với các chuyên gia của Viện Blacksmith lựa chọn 38 hộ gia đình có hàm lượng chì trong đất ở mức cao và hiện không có các hoạt động phá dỡ bình hoặc nấu luyện chì tại nhà để xử lý đất nhiễm chì theo phương pháp che phủ bằng đất sạch, cát sạch, đổ bê tông hoặc lát gạch. Kết quả thu được là 100% các khu vực được xử lý đều có hàm lượng chì ở mức rất thấp (dưới 50ppm). Ngoài ra,Trung tâm đã tổ chức các lớp tập huấn, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về ảnh hưởng và tác hại của chì đến sức khỏe.      Tại Hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã trình bày tham luận về: BVMT làng nghề, kết quả đạt được và thách thức; Ảnh hưởng của phơi nhiễm chì đến sức khỏe trẻ em tại làng nghề Đông Mai; Hoạt động của Viện Blacksmith ở làng Đông Mai; Cải thiện vệ sinh công nghiệp tại các cơ sở luyện chì; Chiến dịch giáo dục cộng đồng triển khai tại thôn Đông Mai - Bài học thành công và thách thức. Các báo cáo: Tóm tắt kết quả Dự án “Khắc phục ô nhiễm chì tại làng nghề tái chế chì thôn Đông Mai từ tháng 5/2013 đến nay”; Phương án, công nghệ giảm thiểu ô nhiễm chì trong đất tại một số hộ gia đình được lựa chọn xử lý trong thôn Đông Mai; Kinh nghiệm của Mỹ và các biện pháp can thiệp có tính chi phí hiệu quả cao; Loại bỏ và giảm thiểu tác động của ô nhiễm môi trường do hóa chất tồn lưu tại Việt Nam; Các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ trẻ em tránh được nguy cơ từ chì và các hóa chất độc hại khác…      Các đại biểu tham dự đã thảo luận về những bước tiếp theo nhằm tiếp tục triển khai Dự án và nhân rộng sang các làng nghề khác. Các ý kiến đều cho rằng, để mở rộng sang các làng nghề khác là vấn đề khó thực hiện, vì mỗi làng nghề có đặc thù sản xuất, kinh doanh khác nhau nên mức độ ô nhiễm môi trường cũng khác nhau. Do đó, trước hết cần phải khảo sát tình trạng ô nhiêm môi trường của các làng nghề trước khi thực hiện; Làm thế nào để thu hút được sự tham gia, ủng hộ của các cấp chính quyền, sự đồng thuận của cộng đồng, hỗ trợ của các nhà tài trợ, các tổ chức, cơ quan chuyên môn…      Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả mục tiêu đề ra trong kế hoạch khắc phục và ngăn chặn ô nhiễm môi trường làng nghề, Sở TN&MT các tỉnh cần khẩn trương đưa các làng nghề gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng vào các cụm công nghiệp làng nghề đã được quy hoạch. Bên cạnh đó, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức và ý thức của cộng đồng trong phát triển kinh tế gắn với BVMT. Đồng thời, học hỏi, tận dụng sự đầu tư, giúp đỡ cũng như kinh nghiệm xử lý ô nhiễm môi trường của các nước trên thế giới.   Gia Linh