13/06/2025
Ngày 13/6/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội thảo tham vấn, lấy ý kiến góp ý định hướng Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035. Thứ trưởng Trần Thanh Nam chủ trì Hội thảo.
Quang cảnh Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được bắt đầu triến khai từ năm 2010. Trải qua 15 năm thực hiện với 2 giai đoạn 2010-2020 và giai đoạn 2021-2025, Chương trình đã đạt nhiều thành quả quan trọng. Đến tháng 4/2025, cả nước đã có 6.001/7.696 xã (78%) đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 97,5% mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao; trong đó, có 2.363 xã (39,3%) đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 605 xã (10%) đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; có 1.508 thôn bản đặc biệt khó khăn đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 43%). Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đã có những thay đổi vượt bậc, tạo bước đột phá cho phát triển nông thôn, nhất là giao thông. Nhận thức của người dân chuyển từ trông chờ, thụ hưởng sang trực tiếp tham gia, coi xây dựng nông thôn mới là quyền lợi và trách nhiệm của chính mình. Kinh tế nông thôn đang chuyển dịch mạnh theo hướng tăng tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn. Tỷ trọng nông nghiệp dù giảm nhưng giá trị sản xuất bình quân tăng và tiếp tục đóng góp đáng kể vào thu nhập của cư dân nông thôn. Trong đó, chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) và du lịch nông thôn trở thành điểm nhấn thúc đấy kinh tế nông thôn phát triển. Chất lượng đời sống văn hóa tinh thần của của người dân nông thôn các vùng, miền ngày càng được nâng cao; công tác bảo vệ môi trường nông thôn có nhiều chuyển biến; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn nông thôn được giữ vững.
Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn tới cần được nâng tầm lên một giai đoạn cao hơn theo hướng xây dựng chương trình hiện đại có sự phát triển đa dạng về kinh tế; hạ tầng được kết nối đồng bộ, hiện đại. Đồng thời, bền vững về môi trường và nâng cao chất lượng sống, mang tính chiến lược đến năm 2045 để vươn mình cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, chương trình nên chia thành hai giai đoạn; trong đó, giai đoạn 2026 - 2035 tập trung hoàn thiện chương trình hướng đến mục tiêu: Nông thôn phát triển toàn diện, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ hiện đại. Giai đoạn 2036-2045 hướng đến xây dựng nông thôn hiện đại có điều kiện sống tiệm cận với đô thị, môi trường sống xanh sạch, đẹp, giàu bản sắc văn hóa dân tộc.
Góp ý tại Hội thảo, Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho rằng, Chương trình mới cần kế thừa tối đa những thành quả của cả 2 Chương trình mục tiêu quốc gia và xây dựng các tiêu chí mới phù hợp với bối cảnh xây dựng chính quyền 2 cấp. Thành quả giảm nghèo của Việt Nam được Quốc tế đánh giá rất cao. Còn trong xây dựng nông thôn mới, bí quyết thành công là biến chương trình trở thành cuộc vận động toàn dân cùng tham gia. Ngay từ đầu, thiết kế chương trình đã xác định Nhà nước đóng vai trò dẫn dắt, người dân nông thôn là chủ thể, trung tâm và phải tham gia tích cực. Chương trình trong giai đoạn mới cần phát huy tinh thần này. Trong đó, xác định cấp xã là địa bàn chỉ đạo trên cơ sở có đầy đủ bộ máy chính quyền, Đảng, đoàn thể để tổ chức hướng dẫn nhân dân thực hiện. Điểm cần lưu ý là tập trung tăng cường năng lực cho thôn bản do quy mô dân số, diện tích một xã hiện đã lớn hơn rất nhiều. Đồng thời, tiếp tục phát huy vai trò tổ chức Đảng là đầu mối, huy động tất cả các lực lượng cùng tham gia. Đây cũng là nét đặc trưng của Việt Nam, giúp triển khai hiệu quả chương trình dù nguồn lực nhiều nơi còn hạn hẹp.
Đồng tình với ý kiến trên, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, cần có đánh giá, làm rõ để khẳng định Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã huy động được tổng lực cả lực lượng chính trị mà cả toàn dân, toàn xã hội cùng tham gia. Chưa có chương trình nào huy động được gần 10 triệu tỷ đồng qua 3 kỳ triển khai. Trung bình mỗi giai đoạn khoảng 3 triệu tỷ đồng, nhưng ngân sách Nhà nước tập trung chỉ chiếm 10%. Việc xây dựng nội dung và các tiêu chí cho chương trình giai đoạn tới cần gắn với xu hướng cải cách hành chính và phân định các nhóm cụ thể cho từng cơ quan chuyên ngành Trung ương để hướng dẫn cấp cơ sở. Nguyên Bộ trưởng cũng đồng tình với nhiều ý kiến cho rằng cần chia thành 3 nhóm nông thôn mới theo đặc thù mức thu nhập, điều kiện kinh tế, địa lý để xác định ưu tiên nguồn ngân sách cho nhóm khó khăn nhất. Mặt khác, dù tập trung phát triển kinh tế nhưng cần lưu ý bài học kinh nghiệm từ các nước phát triển, không ồ ạt đô thị hóa mà phải biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương.
Đóng góp ý kiến xây dựng Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2035, tại Hội thảo, các đại biểu cho rằng, cần đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số đủ sức tạo việc làm và nâng cao nhanh thu nhập tại chỗ cho dân cư nông thôn. Đồng thời, quyết liệt bảo vệ và cải thiện môi trường, nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu trước biến đổi khí hậu; tiếp tục nâng cấp cơ sở hạ tầng, dịch vụ nông thôn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và đời sống hiện đại gắn với đô thị hóa. Bên cạnh đó, cần có các chương trình đào tạo, huấn luyện, huy động lực lượng chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân về nông thôn để hướng dẫn, chuyển giao công nghệ, tạo ra những nghề mới phù hợp với điều kiện của từng địa phương.
Đại diện một số địa phương cũng bày tỏ thống nhất với mục tiêu chương trình đặt ra. Một số ý kiến lưu ý trong bối cảnh tới đây sẽ áp dụng mô hình chính quyền 2 cấp, các tiêu chí của chương trình cũng cần phải phù hợp với các địa phương. Theo đó, cần tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh cho các địa phương để phát huy thế mạnh của từng địa phương; cũng như để các địa phương chủ động đề xuất các tiêu chí, đảm bảo việc quản trị chương trình, thực hiện các tiêu chí hiệu quả nhất.
Chí Viễn - Hương Mai
