25/07/2025
Ngày 25/7/2025, tại Hà Nội, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường phối hợp với Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương tổ chức Hội thảo tham vấn Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới (NTM) các cấp giai đoạn 2026 - 2030. Tham dự và chủ trì Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam; Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Cao Đức Phát; Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường; đại diện Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; Các Bộ: Công an; Quốc phòng; Công Thương; Xây dựng; Chuyên gia, nhà khoa học các Viện nghiên cứu; Sở Nông nghiệp và Môi trường địa phương…
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh, trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nghiên cứu, tham vấn nhiều chuyên gia, Bộ ngành và ý kiến từ các địa phương để xây dựng Dự thảo Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2026-2030. Bộ tiêu chí đã được xây dựng trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành và địa phương từ cuối năm 2024. Tuy nhiên, do bối cảnh sắp xếp lại các cơ quan quản lý và chính quyền địa phương, Bộ tiêu chí cần tiếp tục được rà soát để phù hợp với thực tiễn. Do đó, Bộ NN&MT mong muốn tiếp tục nhận được góp ý để sớm hoàn thiện và trình cấp thẩm quyền phê duyệt.
Đối với việc phân chia nhóm xã, Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2026-2030 sẽ được phân chia theo 3 nhóm để phù hợp với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính xã, gồm: Nhóm 1 (là xã nghèo, khó khăn, thuộc đồng bào vùng dân tộc, thiểu số); nhóm 2 (xã có diện tích nông nghiệp chiếm từ 70% trở lên); nhóm 3 (xã tiệm cận, định hướng lên phường, là đô thị mới).
Thứ trưởng cho rằng, việc phân chia xã thành 3 nhóm theo điều kiện thực tế là cần thiết. Cách phân nhóm này sẽ giúp việc xây dựng nông thôn mới phù hợp hơn với đặc thù của từng địa phương, tạo điều kiện cho các địa phương chủ động áp dụng các tiêu chí thích hợp. Hội thảo hôm nay, đề nghị các đại biểu tập trung góp ý về phương án phân chia nhóm xã.
Về kết cấu đối với Bộ tiêu chí xã NTM, dự kiến gồm 9 tiêu chí chính: Quy hoạch; Hạ tầng kinh tế - xã hội; Kinh tế nông thôn; Chất lượng nguồn nhân lực; Văn hóa – xã hội; Môi trường và cảnh quan; Hệ thống chính trị và hành chính công; Khoa học - công nghệ và chuyển đổi số; Tiếp cận pháp luật, an ninh và quốc phòng. Thứ trưởng lưu ý, việc đặt tên và phân nhóm các nội dung chỉ mang tính tương đối, vì vậy cần các đại biểu cần có sự thảo luận kỹ lưỡng để hoàn thiện Bộ tiêu chí NTM.
Báo cáo tại Hội thảo về nội dung cơ bản của Dự thảo Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2026-2030, Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương Ngô Trường Sơn cho biết, việc ban hành Quyết định ban hành Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2026-2030 để các cơ quan, địa phương có liên quan có căn cứ pháp lý, thống nhất áp dụng trong công tác lập kế hoạch, chỉ đạo thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện xã đạt chuẩn NTM, đạt chuẩn NTM nâng cao, đạt chuẩn NTM hiện đại và cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, xây dựng NTM hiện đại trong giai đoạn 2026-2030.
Quy định việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp giai đoạn 2026-2030 (gồm 5 Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định), bao gồm: Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2026-2030 (được kế thừa, điều chỉnh, bổ sung một số tiêu chí, chỉ tiêu so với giai đoạn 2021-2025, để phù hợp với quy định tại các văn bản pháp luật hoặc chính sách mới ban hành trong thời gian qua và yêu cầu thực tế xây dựng NTM; đồng thời, chia theo 3 nhóm xã (gồm: Xã nhóm 1, xã nhóm 2, xã nhóm 3) để phù hợp với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính xã.
Đối với Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2026-2030 (được xây dựng các chỉ tiêu từng bước tiệm cận với đô thị, đồng thời, chia theo 3 nhóm xã như Bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2026-2030).
Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM hiện đại giai đoạn 2026-2030 (được xây dựng mới hoàn toàn so với giai đoạn 2021-2025, mang tính đột phá để thực hiện trong giai đoạn 2026-2030; tập trung theo hướng nâng cao chất lượng các tiêu chí so với mức đạt NTM nâng cao, để các xã đạt chuẩn NTM nâng cao tiếp tục thực hiện xây dựng xã NTM hiện đại, tiệm cận điều kiện về hạ tầng và dịch vụ của đô thị văn minh. Theo đó, yêu cầu: (1) Là xã đạt chuẩn NTM nâng cao; (2) Đạt 8 tiêu chí, bao gồm 48 chỉ tiêu; đồng thời, chia theo 3 nhóm xã để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với Bộ tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2026-2030.
Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát góp ý kiến tại Hội thảo
Góp ý về Bộ tiêu chí NTM hiện đại gắn với giảm nghèo bền vững, Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát đề xuất, cần đưa chỉ tiêu khung về giảm nghèo bền vững vào Bộ tiêu chí, cụ thể: Tỷ lệ giảm nghèo hang năm; không còn hộ nhà tạm; tỷ lệ hộ được hỗ trợ đào tạo; tỷ lệ hộ được hỗ trợ về vốn; mức độ đảm bảo an sinh xã hội…
Kiến nghị về tiêu chí NTM mới giai đoạn 2026-2030 đối với lĩnh vực môi trường, PGS.TS Nguyễn Thế Chinh - Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường cho rằng, theo thiết kế các tiêu chí môi trường đối với Bộ tiêu chí NTM cấp xã trong giai đoạn 2021-2030 thuộc ba loại gồm: (1) NTM; (2) NTM nâng cao; (3) NTM hiện đại. Với 3 cấp độ như vậy các tiêu chí về chất lượng môi trường cũng cần phù hợp từng cấp độ và phải được nâng cao dần lên.
Đề xuất về định hướng xây dựng tiêu chí NTM cấp xã theo lĩnh vực quy hoạch và cơ sở hạ tầng nông thôn, theo TS.KTS. Phạm Thị Nhâm, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia (Bộ Xây dựng): Đối với xã đạt chuẩn NTM, cần có hệ thống quy hoạch chung được phê duyệt, phù hợp định hướng phát triển kinh tế - xã hội, có kế hoạch thực hiện một số hạng mục ưu tiên. Xã NTM nâng cao, cần quy hoạch chi tiết khu dân cư mới, các vùng sản xuất tập trung, quản lý đất đai và xây dựng theo đúng quy hoạch. Xã NTM hiện đại, phải vận hành hệ thống quy hoạch số hóa (GIS, bản đồ số); tích hợp phát triển không gian sống, sản xuất, sinh thái; có cơ chế giám sát thực hiện quy hoạch minh bạch và hiệu quả.
Toàn cảnh Hội thảo
Tham luận về tiêu chí hạnh phúc, ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai chia sẻ: Hạnh phúc là khái niệm hết sức trừu tượng. Để lượng hóa và đo lường Chỉ số hạnh phúc, chúng tôi đã xây dựng hệ thống gồm 3 nhóm tiêu chí chính với 36 chỉ tiêu cụ thể, liên quan đến: Điều kiện kinh tế - vật chất của người dân; Mối quan hệ xã hội, đời sống tinh thần; Các chính sách an sinh, phúc lợi xã hội, môi trường sống, chất lượng dịch vụ công và tuổi thọ người dân. Để xác định chỉ số hạnh phúc, hằng năm, tỉnh đều tổ chức khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng của người dân đối với các nhóm tiêu chí một cách khách quan, sát thực tiễn.
Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cảm ơn các chuyên gia và đại biểu đã đóng góp ý kiến thiết thực, đồng thời giao Văn phòng Điều phối NTM Trung ương tổng hợp và phối hợp với các Sở ngành, địa phương để thống nhất các nội dung liên quan. Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp giai đoạn 2026-2030 sẽ được rà soát kỹ phù hợp với thực tiễn từng vùng, từng khu vực. Các tiêu chí sẽ được phân loại theo ba mức: Cơ bản, đạt chuẩn và nâng cao, nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện từng địa phương. Ngoài ra, các tiêu chí khó hoặc đặc thù sẽ được tiếp tục bàn bạc, điều chỉnh để hoàn thiện trước khi trình cấp thẩm quyền phê duyệt.
Châu Loan
