13/02/2025
Hiện nay, các nguồn gây ô nhiễm không khí trong nhà như nấm, lông vật nuôi, đun nấu, sưởi ấm bằng than, điều hòa, khí gas, đốt vàng mã, hút thuốc, hóa chất tẩy rửa, từ đồ dùng… đang gây tác động lớn đến sức khỏe con người. Chất lượng không khí trong nhà có ảnh hưởng rất lớn và ý nghĩa quan trọng đối sức khỏe và hiệu quả lao động của cộng đồng dân cư. “Con người bình thường có thể nhịn ăn từ 7-10 ngày, nhịn uống 3-4 ngày, nhưng chỉ cần nhịn thở 2-4 phút là có thể tử vong”. Không khí là thứ con người tiếp nhận vào cơ thể nhiều nhất trong ngày (18kg không khí/người lớn/ngày). Nhìn chung, con người đều sống và sinh hoạt trong các công trình xây dựng (trong nhà) chủ yếu thời gian trong ngày và thở hít bằng không khí trong nhà (Phạm Ngọc Đăng, 2021).
Theo số liệu của Y tế Thế giới (WHO), năm 2016, ô nhiễm không khí trong nhà là nguyên nhân gây ra 3,8 triệu ca tử vong chiếm 7,7% tỷ lệ tử vong toàn cầu, trong đó 45% tổng số ca tử vong do viêm phổi ở trẻ em dưới 5 tuổi và 28% tổng số ca tử vong do viêm phổi ở người lớn (WHO, 2016). Cũng theo WHO, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động và radon (một loại khí phóng xạ tự nhiên) gây ra tương ứng 1,2 triệu ca tử vong và 200.000 ca tử vong mỗi năm (WHO, 2019). Theo Báo cáo của Liên minh toàn cầu về sức khỏe và ô nhiễm, tổng số người chết do ô nhiễm môi trường ở Việt Nam năm 2017 là 71.365 người, trong đó chết do ô nhiễm không khí là 50.232 người (chiếm tỷ lệ 70,4 %) (GAHP, 2019).
Cây lưỡi hổ
Đến nay, hầu như tất cả các nước phát triển và nhiều nước đang phát triển trên thế giới đều đã đưa ra những giá trị tiêu chuẩn về chất lượng không khí trong nhà cho riêng nước mình, hoặc sử dụng các giá trị tiêu chuẩn về chất lượng không khí trong nhà của các nước khác hay của các tổ chức quốc tế. Tại Việt Nam, ngày 29/8/2022, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã ban hành Quyết định số 1686/QĐ-BKHCN công bố Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 13521:2022 - Nhà ở và nhà công cộng - Các thông số chất lượng không khí trong nhà. Theo đó, TCVN 13521:2022 áp dụng cho các nhà ở và nhà công cộng khi đóng kín cửa chống lạnh trong mùa đông hay điều hòa không khí làm mát trong mùa hè. Tiêu chuẩn này quy định các giá trị giới hạn các thông số chất lượng không khí trong nhà. Là điều kiện cơ sở thiết kết kết cấu bao che và hệ thống thiết bị thông gió – điều hòa không khí của tòa nhà và đánh giá tiêu chí về chất lượng môi trường trong nhà đối với các công trình xanh.
Cây xanh được xem như là một trong những “thiết bị lọc khí từ tự nhiên”. Có một số loại cây trồng trong nhà thông thường lại có "siêu năng lực" thanh lọc không khí, giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, bảo vệ sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và còn góp phần tạo cảnh quan xanh đẹp mắt.
1. Cây lưỡi hổ (Sansevieria trifasciata)
Loại cây này độc đáo nhờ tăng cường sản xuất oxy vào ban đêm và khả năng thanh lọc không khí thông qua việc loại bỏ CO2, benzen, formaldehyde, trichloroethylene, xylene và toluene.
Cây có lá dày, mọng nước, cứng cáp. Là loại cây trồng trong nhà tuyệt vời và có thể tồn tại trong một số điều kiện khắc nghiệt nhất, bao gồm nhiệt độ và ánh sáng khác nhau. Chú ý không nên tưới quá nhiều nước.
2. Cây kim ngân (Parachi aquatica)
Theo tiến sĩ B.C.Wolverton - người từng làm việc cho NASA, cây kim ngân làm trong sạch không khí trong nhà nhờ hấp thụ khí CO2 và chuyển hóa các chất thải gây hiệu ứng nhà kính như benzen, formaldehyde, tricloetylen, xylen và ammoniac. Cây có thể làm giảm các chất này trong không khí với phạm vi bán kính 5m. Kim ngân còn giúp đuổi muỗi bằng cách tiết ra một loại mùi khiến muỗi không thích và sẽ tránh đi.
Đặt cây kim ngân trong nhà sẽ giúp cho không gian nhà đẹp hơn nhờ màu xanh nổi bật thu hút và thể hiện sự cân bằng, bình tĩnh và thoải mái. Kim ngân là loài cây bóng râm, ưa ánh sáng yếu, vì vậy khi trồng trong nhà vẫn có thể phát triển tốt.
3. Cây ngũ gia bì hương (Acanthopanax gracilistylus)
Nếu muốn có giấc ngủ ngon, có thể đặt một chậu ngũ gia bì hương trong phòng ngủ hoặc cạnh cửa sổ. Cây tỏa mùi hương nhẹ nhàng độc đáo, nhưng thơm hơn khi lá của nó được chà xát hoặc nghiền nhẹ.
Tinh dầu của cây có khả năng cải thiện tâm trạng và làm dịu giúp người sử dụng có giấc ngủ sâu và dài hơn. Điều này đặc biệt quan trọng cho những người thường xuyên khó ngủ hoặc tâm trạng hay lo âu do căng thẳng.
Ngũ gia bì rất thích hợp trồng trong nhà vì khả năng đuổi muỗi. Cây còn có khả năng làm sạch không khí trong môi trường sống, điều hòa khí hậu tự nhiên và hút các khí độc, đặc biệt là formaldehyde nên rất có lợi cho sức khỏe con người.
Cây rất dễ trồng và chăm sóc, phát triển xanh tốt quanh năm, rất ưa nước. Nếu cây trồng trong nhà, nên tưới 2 lần/tuần để tránh vi khuẩn sinh sôi do đất ẩm quá lâu.
4. Cây lược vàng (Callisia fragrans)
Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ và Canada, dịch ép từ cây lược vàng rất giàu các chất sinh học, có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư. Đặc biệt là cây có khả năng tẩy uế và làm trong sạch không khí ô nhiễm trong phòng, phóng thích ra những chất có ích cho việc điều trị các bệnh thuộc đường hô hấp. Cây rất dễ trồng, chịu bóng mát, ít nước.
Nam Hưng
