12/08/2014
Luật BVMT đã được Quốc hội Khóa XIII thông qua tại phiên họp ngày 23/6/2014 của Kỳ họp thứ 7, gồm có 20 chương, 170 điều. Luật BVMT là công cụ pháp lý quan trọng nhằm giữ gìn, BVMT phục vụ cho phát triển bền vững, bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của toàn thể nhân dân theo tinh thần Hiến pháp năm 2013.
Luật BVMT 2014 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2015, trong đó có 20 điều, khoản giao Chính phủ quy định, 1 điều, khoản giao Thủ tướng Chính phủ quy định và 25 điều khoản giao Bộ TN&MT chủ trì và/hoặc phối hợp với các Bộ, ngành hướng dẫn thực hiện. Để bảo đảm tính đồng bộ trong công tác xây dựng và ban hành pháp luật, các điều khoản được giao Chính phủ quy định cần được thể hiện trong các Nghị định triển khai thi hành Luật BVMT.
Ngay sau khi Luật BVMT 2014 được thông qua, ngày 24/6/2014, tại trụ sở Bộ TN&MT, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang đã chủ trì cuộc họp triển khai xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BVMT. Theo đó, Bộ trưởng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ xây dựng các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật, bao gồm: Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật BVMT; Nghị định về quản lý chất thải và phế liệu; Nghị định về quy hoạch BVMT, đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC), đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và kế hoạch BVMT. Đồng thời, tổ chức rà soát lại các Nghị định: Nghị định số 179/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT; Nghị định số 113/2010/NĐ-CP quy định về xác định thiệt hại đối với môi trường; Nghị định số 27/2013/NĐ-CP quy định điều kiện của tổ chức hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường; trường hợp thấy trái với các quy định mới của Luật BVMT 2014 cần nghiên cứu, sửa đổi cho phù hợp. Để kịp có hiệu lực đồng thời với thời điểm Luật BVMT có hiệu lực, các Nghị định xây dựng mới và rà soát lại cần bảo đảm được Chính phủ ban hành vào thời điểm tháng 11/2014.
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang chủ trì cuộc họp triển khai xây dựng
các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BVMT 2014
Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng, các đơn vị chức năng của Tổng cục Môi trường đã khẩn trương rà soát, xây dựng nội dung, tổ chức các cuộc họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập, các hội thảo lấy ý kiến nhằm từng bước hoàn thiện các Dự thảo Nghị định. Cụ thể hóa các chế định đưa ra tại Luật BVMT, các nghị định hướng dẫn thi hành Luật BVMT được xây dựng theo hướng quy định rõ ràng, đảm bảo tính khả thi trên quan điểm: Thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 3/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT; Coi phòng ngừa ô nhiễm và suy thoái môi trường là nhiệm vụ chính; bảo đảm tính hệ thống, toàn diện, khoa học và thực thi của các quy định pháp luật về BVMT; Tăng cường trách nhiệm chủ động của các cơ quan nhà nước trong BVMT; Minh bạch hóa, dân chủ hóa hoạt động quản lý nhà nước về môi trường nhằm đề cao trách nhiệm của cộng đồng trong BVMT; Đẩy mạnh xã hội hóa và thu hút các nguồn lực trong xã hội tham gia hoạt động BVMT; Chú trọng các biện pháp thúc đẩy thực thi pháp luật về môi trường.
Theo đó, các nội dung hướng dẫn mới được quy định tại các văn bản cụ thể:
Nghị định về Quy hoạch BVMT, ĐMC, ĐTM và kế hoạch BVMT. Nghị định này sẽ hướng dẫn các nội dung cơ bản của quy hoạch BVMT; Tham vấn, thẩm định, phê duyệt quy hoạch BVMT; Đối tượng phải thực hiện ĐMC; Đối tượng phải thực hiện ĐTM; Lập lại báo cáo ĐTM; Trách nhiệm của chủ đầu tư dự án trước khi đưa dự án vào vận hành; Đối tượng phải lập kế hoạch BVMT. Các nội dung về ĐMC, ĐTM được kế thừa và xây dựng từ các quy định theo Luật BVMT 2005, khắc phục những bất cập của các quy định này khi triển khai trên thực tế. Các nội dung mới được xây dựng theo Luật BVMT 2014 bao gồm các nội dung về quy hoạch BVMT, kế hoạch BVMT nhằm tạo sự đồng bộ của các quy định pháp luật. Nghị định này dự kiến sẽ thay thế Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011quy định về ĐMC, ĐTM, cam kết BVMT.
Nghị định về quản lý chất thải và phế liệu hướng dẫn các nội dung về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí; ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu; quy định chi tiết về quản lý chất thải. Dự thảo Nghị định có kết cấu 10 chương, 60 điều với nội dung chủ yếu gồm: Những quy định chung; Quản lý chất thải nguy hại; Quản lý chất thải rắn sinh hoạt; Quản lý chất thải thông thường; Quản lý nước thải; Quản lý bụi và khí thải; Quản lý một số chất thải đặc thù như chất thải y tế, chất thải xây dựng, chất thải nông nghiệp, chất thải từ bể tự hoại và bùn nạo vét từ hệ thống thoát nước đô thị, chất thải phát sinh từ hoạt động giao thông vận tải; Đầu tư và chi phí cho quản lý chất thải; Ký quỹ bảo đảm nhập khẩu phế liệu. Nghị định này dự kiến sẽ thay thế các nội dung về quản lý chất thải được quy định tại các Nghị định số 59/2007/NĐ-CP ngày 29/4/2007 của Chính phủ về quản lý chất thải rắn; Nghị định số 88/2007/NĐ-CP ngày 28/5/2007 của Chính phủ về thoát nước đô thị và khu công nghiệp.
Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật BVMT hướng dẫn các nội dung khác được giao trong Luật BVMT mà chưa được quy định tại các Nghị định về Quy hoạch BVMT, ĐMC, ĐTM và kế hoạch BVMT; Nghị định về quản lý chất thải và phế liệu; Nghị định về xác định thiệt hại đối với môi trường; Nghị định quy định điều kiện của tổ chức hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường. Theo đó, Dự thảo Nghị định có kết cấu 8 chương, 57 điều với nội dung chủ yếu gồm: Kiểm soát ô nhiễm môi trường đất; BVMT làng nghề; BVMT đối với hoạt động nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng; xác nhận hệ thống quản lý môi trường; bảo hiểm trách nhiệm bồi thường thiệt hại về môi trường; xử lý cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; Ưu đãi, hỗ trợ hoạt động BVMT và các sản phẩm từ hoạt động BVMT; Cộng đồng dân cư tham gia BVMT. Ngoài một số quy định điều chỉnh các mối quan hệ xã hội về BVMT theo tinh thần của Luật BVMT 2005, một số quy định điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh mới theo Luật BVMT 2014 được xây dựng bao gồm các quy định về bảo hiểm trách nhiệm bồi thường thiệt hại về môi trường; xác nhận hệ thống quản lý môi trường; BVMT trong nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng. Nghị định này dự kiến sẽ thay thế các Nghị định: Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BVMT; Nghị định số 21/2008/NĐ-CP ngày 28/2/2008 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BVMT; Nghị định số 04/2009/NĐ-CP ngày 14/1/2009 về ưu đãi, hỗ trợ hoạt động BVMT.
Các Dự thảo Nghị định đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ (www.chinhphu.vn), Trang thông tin điện tử của Bộ TN&MT (www.monre.gov.vn) và Trang thông tin điện tử của Tổng cục Môi trường (www.vea.gov.vn) để lấy ý kiến góp ý từ các Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan trước khi trình Chính phủ xem xét, ban hành. Thời gian lấy ý kiến từ tháng 7 đến hết tháng 9/2014.
Sau khi lấy ý kiến Bộ, ngành, địa phương, các Dự thảo sẽ được chỉnh lý, hoàn thiện, lấy ý kiến thẩm định tư pháp và trình Chính phủ xem xét vào tháng 10/2014, bảo đảm được ban hành kịp thời cùng với thời điểm Luật BVMT có hiệu lực thi hành.
Lê Minh Ánh
Vụ Chính sách pháp chế
Tổng cục Môi trường
Nguồn: Tạp chí Môi trường, số 7/2014
