11/08/2025
Ngày 11/8/2025, tại Hà Nội, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường tổ chức Cuộc họp tham vấn kỹ thuật khung tiêu chí thực hiện kinh tế tuần hoàn: Đánh giá tiêu chí tác động của điện khí hóa giao thông tới giải quyết ô nhiễm không khí và thực hiện cam kết trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) tại Việt Nam. Tham dự Cuộc họp có Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường PGS. TS Nguyễn Đình Thọ; Phó Viện trưởng Viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu TS. Lê Ngọc Cầu và đại diện Cục Biến đổi khí hậu; Trung tâm môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; Công ty EIC Việt Nam...
Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường PGS. TS Nguyễn Đình Thọ phát biểu tại Cuộc họp
Báo cáo về thị trường các-bon, cơ hội và tiềm năng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường PGS. TS Nguyễn Đình Thọ cho biết, thị trường các-bon quốc tế đã hình thành và phát triển mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua, đặc biệt tại châu Âu, Mỹ và một số quốc gia châu Á như Ốxtrâylia, NewZealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan, Singapore. Các mô hình như Hệ thống giao dịch phát thải của Liên minh châu Âu (EU ETS), Hệ thống giao dịch khí thải Hàn Quốc (K-ETS) và thị trường thí điểm tại Trung Quốc cho thấy, tiềm năng rất lớn trong điều tiết phát thải trên quy mô lớn, đồng thời tạo ra dòng vốn đầu tư cho các hoạt động xanh.
Việt Nam đang nỗ lực NDC cập nhật năm 2022 và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Để thực hiện cam kết này, Việt Nam đã ban hành các văn bản pháp lý để phát triển thị trường các-bon như: Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Nghị định 06/2022/NĐ-CP về quy định giảm nhẹ khí nhà kính và bảo vệ tầng ôzôn; Nghị định 119/2025/NĐ-CP cụ thể hóa các quy trình triển khai, xác định rõ các đối tượng tham gia, cơ sở pháp lý cho cấp và phân bổ hạn ngạch phát thải; Quyết định 232/2025/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam... Đây là cơ hội quan trọng để thúc đẩy mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và thị trường các-bon. Khi thị trường các-bon nội địa của Việt Nam chính thức đi vào hoạt động từ cuối năm 2025, hệ thống giao dịch tín chỉ các-bon sẽ vận hành tương tự như sàn chứng khoán, với hai loại hàng hóa chính gồm hạn ngạch phát thải và tín chỉ các-bon.
Là quốc gia phát triển có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí và gia tăng lượng khí nhà kính. Theo đó, giao thông là một trong những ngành gây phát thải nhiều nhất. Để hạn chế tình trạng trên, điện khí hóa giao thông là xu hướng tất yếu nhằm giảm ô nhiễm không khí và giảm phát thải khí nhà kính tại các đô thị lớn của Việt Nam. Trong đó, Việt Nam có thể phát triển xe điện dựa trên khung tín chỉ tiêu chuẩn nhiên liệu các-bon thấp (LCFS, NEV). Hệ thống đo đếm điện năng sạc có thể tích hợp qua đồng hồ thông minh. Doanh nghiệp vận hành trạm sạc sẽ gửi dữ liệu định kỳ cho cơ quan giám sát các-bon. Mỗi kWh điện từ nguồn sạch dùng để sạc tạo tín chỉ sau khi được kiểm chứng. Mã tín chỉ đăng ký trên hệ thống trung tâm, có thể giao dịch trên thị trường tự nguyện hoặc thị trường chính thức theo phân bổ hạn ngạch. Thiết lập cường độ các-bon nhiên liệu theo chuẩn (benchmark carbon intensity) dựa trên dữ liệu lưới điện quốc gia theo khu vực. Cơ chế giá cố định có thể áp dụng trong giai đoạn đầu để ổn định kỳ vọng thị trường.
Chia sẻ về mô hình kinh tế xanh GEM, đại diện Viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu cho biết, GEM được thiết kế để mô phỏng và phân tích các tương tác giữa các lĩnh vực kinh tế - xã hội và môi trường. Mục tiêu chính của mô hình GEM là hỗ trợ việc hoạch định chính sách nhằm chuyển đổi sang nền kinh tế xanh - nền kinh tế phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên một cách hiệu quả.
Mô hình này bao gồm nhiều lĩnh vực để thực hiện phân tích có hệ thống về các xu hướng hiện tại và các biện pháp can thiệp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được đề xuất. Phiên bản tháng 7/ 2020 của mô hình có 45 mô-đun được nhóm thành 14 lĩnh vực: (1) dân số; (2) thu nhập và lợi nhuận cá nhân, (3) việc làm; (4) độ che phủ đất; (5) nông nghiệp; (6) công nghiệp; (7) dịch vụ, (8) kinh tế vĩ mô (GDP); (9) chất thải và nước thải; (10) sản xuất năng lượng và điện, (11) ô nhiễm không khí; (12) trữ lượng các-bon; (13) chăn nuôi; (14) khí thải.
Các đại biểu tham dự Cuộc họp
Thảo luận tại Cuộc họp, các chuyên gia cho rằng, chuyển đổi sang giao thông điện hóa đòi hỏi chính sách đồng bộ về hạ tầng, thị trường, tiêu chuẩn kỹ thuật. Nhà đầu tư vào trạm sạc có động lực rõ ràng khi tín chỉ xe điện tạo doanh thu thứ cấp. Nhà sản xuất được ưu tiên tiếp cận nguồn tín chỉ nếu đạt ngưỡng giảm phát thải từ quy trình sản xuất pin đến lắp ráp. Các dự án sử dụng nguồn điện từ năng lượng tái tạo để sạc xe công cộng có thể tích hợp vào chương trình giảm phát thải theo Điều 6.2 của Thỏa thuận Paris. Tín chỉ xe điện có thể đóng vai trò trung tâm trong chiến lược giảm phát thải ngành giao thông.
Ngoài ra, Việt Nam cần áp dụng các giải pháp như: Áp dụng lộ trình cho phát triển xe điện; chương trình tín chỉ xe điện; hỗ trợ tài chính; phát triển hạ tầng trạm sạc; triển khai chính sách vùng phát thải thấp; áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt; thúc đẩy xe điện trong giao thông công cộng...
Châu Loan
