29/03/2018
Nỗ lực trở thành “TP xanh nhất thế giới”
Vancouver nổi tiếng là trung tâm đô thị được thiên nhiên bao quanh, nơi có khí hậu ôn hòa. Nhờ có địa hình phong phú, một mặt giáp biển Thái Bình Dương với cảng nước sâu, một mặt tựa mình vào đài núi Grouse hùng vĩ, tạo nên những thắng cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, Vancouver liên tục được vinh danh là một trong năm TP toàn cầu hàng đầu về chất lượng sống. Trong khi nhiều đô thị lớn trên thế giới đang tiếp tục mở rộng các con đường và gia tăng lượng xe cộ, Vancouver vẫn kiên trì theo đuổi cuộc sống đô thị bền vững. Trong đó, phải kể đến sự thay đổi trên đảo Granville, một bán đảo thân thiện dành cho người đi bộ, nơi có các chợ cộng đồng và nhiều hoạt động nghệ thuật lớn. Đặc biệt, gần đây Vancouver đã thông qua Kế hoạch hành động TP Xanh: Kế hoạch hành động năm 2020, nhằm xây dựng một cuộc sống lành mạnh, thịnh vượng và bền vững cho thế hệ tương lai.
Kế hoạch đưa ra 10 mục tiêu nhằm đảm bảo danh tiếng quốc tế của Vancover như: Điểm đến hấp dẫn cho các hoạt động Kinh tế xanh; Kiểm soát môi trường, khí hậu - Xóa bỏ sự lệ thuộc vào các nguyên liệu hóa thạch; Dẫn đầu thế giới về thiết kế, xây dựng CTX; Khuyến khích người dân đi bộ, xe đạp và sử dụng các phương tiện giao thông công cộng; Giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm đất từ chất thải rắn xuống 50% so với năm 2008; Tăng cường khả năng tiếp cận thuận tiện tới các không gian xanh cho dân cư; Đạt được các mục tiêu về dấu chân sinh thái của toàn cầu; Trở thành một trong những quốc gia có nước uống sạch nhất; Không khí trong lành nhất thế giới; Đi đầu về hệ thống cung cấp lương thực sạch tại đô thị.
Nhiều sáng kiến, hành động xanh
So với các TP khác có cùng quy mô, Vancouver được đánh giá cao trong việc kiểm soát lượng khí thải CO2 và duy trì chất lượng không khí, một phần nhờ sự quan tâm của chính quyền TP trong việc thúc đẩy năng lượng xanh và ưu tiên phát triển thủy điện. Năm 2008, Vancouver có lượng phát thải CO2 là 4,6 tấn/người - mức thấp nhất ở Bắc Mỹ, thấp thứ ba so với các TP phát triển trên toàn thế giới. Hiện, cộng đồng và chính quyền TP đang nỗ lực thực hiện nhiều sáng kiến bền vững để đến năm 2020, giảm phát thải khoảng 33% khí nhà kính, đưa Vancouver trở thành “TP Xanh nhất thế giới”.
CTX là một trong những mục tiêu Vancouver hướng đến, nhằm phát triển bền vững
Để hướng đến nền Kinh tế xanh, Vancouver có kế hoạch phát triển việc làm xanh và thành lập Vùng doanh nghiệp Xanh - Khu vực có mật độ cao của các ngành công nghiệp xanh, đặt mục tiêu đến năm 2020, tăng gấp đôi số lượng việc làm xanh và số lượng công ty tham gia vào các sáng kiến xanh so với năm 2011. Một nửa số việc làm mới dự kiến sẽ diễn ra trong lĩnh vực công trình xanh (CTX). Để trở thành TP tiên phong về CTX, thời gian tới, chính quyền TP yêu cầu các tòa nhà phải tuân thủ theo những quy định mới rất khắc nghiệt, tất cả các tòa nhà được xây dựng trên vùng đất này cần ít nhất một chứng nhận Hệ thống tiêu chuẩn quốc tế về kiến trúc xanh (LEED) bạc và họ đang hướng tới mức LEED vàng. Ngoài ra, Vancouver muốn loại bỏ sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, hướng đến mục tiêu dẫn đầu thế giới trong chính sách về khí hậu.
Trong lĩnh vực giao thông xanh, Vancouver là một trong số ít những TP ở khu vực Bắc Mỹ không cho phép các tuyến đường cao tốc chính chạy qua trung tâm hạt nhân của TP. Nhiều khu phố của TP có các tuyến đường xe đạp như Đại lộ số 10 phía Tây, người dân nơi đây thường xuyên sử dụng xe đạp, xe máy điện và xe đạp một bánh. Vancouver đang phấn đấu, đến năm 2020, 50% dân số đi bộ, xe đạp hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng và giảm 20% số người sử dụng xe cơ giới. Để đạt được mục tiêu đề ra, TP sẽ cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng; Hỗ trợ giao thông công cộng, giao thông hoạt động trong đô thị, đảm bảo sự tiện lợi cho người sử dụng. Cùng với đó, TP sẽ phát triển các chương trình giáo dục về tầm quan trọng của việc giảm chất thải và những biện pháp để các khu dân cư lân cận có thể kết nối với nhau bằng không gian mở, công viên, đường phố và các con đường dành cho người đi bộ, xe đạp, giao thông công cộng.
Nét nổi bật trong phát triển bền vững của Vancouver là các dải cây xanh được phối kết và sử dụng theo hành lang; Trạm trung chuyển Surrey; Trạm xử lý nước cống tràn; Tiết kiệm gas tại các nhà máy xử lý nước thải. Trong đó, các dải cây xanh được phối kết và sử dụng theo hành lang là sáng kiến vươn tới bền vững cho các khu giải trí, BVMT sống, giao thông công cộng và một số tiện nghi khác. Đường ống nước, đường điện, đường cho xe đạp, đường đi bộ được kết hợp với dải cây xanh nối liền các không gian trống cho con người.
Để quản lý vệ sinh nước cống tràn do rò rỉ hoặc nước mưa, chính quyền vùng Vancouver đã xây dựng trạm thu gom nước tràn, đây là hệ thống đầu tiên ở Bắc Mỹ. Hệ thống hoạt động tự động nhằm thu nước cống tràn vào trạm thu khi mưa bão, sau đó đẩy ngược trở lại trạm bơm. Nét đặc biệt của thiết kế bền vững còn là việc sử dụng vật liệu bền vững, một khối lượng lớn bê tông trộn được tái chế và việc sử dụng cây xanh tự nhiên để chống trôi cho đất mặt.
Có rất nhiều điều để yêu mến Vancouver, từ cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ đến những giá trị môi trường trong đô thị, từ sự đa dạng văn hoá và nền kinh tế đổi mới đến những khu phố sôi động, nhộn nhịp. Với những kế hoạch hành động "xanh", Vancouver xứng đáng là TP tiên phong về phát triển bền vững để chính quyền các đô thị khác trên toàn thế giới học tập.
Đoàn Quang Trung
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 3/2018)
