28/03/2018
Sử dụng bếp than tổ ong trên địa bàn TP. Hà Nội đang gây ra lượng khí phát thải hàng ngày lớn, ảnh hưởng đến môi trường không khí, góp phần vào quá trình biến đổi khí hậu. Để giảm số lượng bếp than tổ ong trên địa bàn,Sở TN&MT Hà Nội đã đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về hiện trạng, tác hại của bếp than tổ ong, cũng như vận động người dân chuyển sang sử dụng các loại bếp xanh thân thiện với môi trường.
Thí điểm sử dụng bếp xanh
Kết quả khảo sát hiện trạng sử dụng bếp thantổ ongnăm 2017 của Sở TN&MT Hà Nộitại 23/30 quận, huyện trên địa bàn TP cho thấy, đã có khoảng 55.000 bếp được sử dụng. Tỷ lệ bếp than tổ ong tại các quận nội thành chiếm 63% do tập trung nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, bán hàng trên vỉa hè...; các huyện ngoại thành chỉ chiếm 37%.Các quận Ba Đình, Đống Đa, Long Biên sử dụng nhiều bếp than tổ ong nhất. Trung bình một ngày Hà Nội tiêu thụ khoảng528,2 tấn than, phát thải 1.870 tấn khí CO2 tương đương vào không khí.Từ kết quả khảo sát trên, Sở TN&MT Hà Nộiđã chọn quận Ba Đình, Hoàn Kiếm làm thí điểm mô hình chuyển đổi sang sử dụng công nghệ bếp xanh. Ngoài ra, TP sẽ có chủ trương chuyển đổi nghề nghiệp cho các hộ bán than tổ ong theo lộ trình và xóa bỏ các cơ sở này.Hiện Sở đang phối hợp với UBND quận Ba Đình triển khai mô hình thí điểm "Sử dụng bếp cải tiến thay thế bếp than tổ ong” trên địa bàn phường Trúc Bạch.Tham gia chương trình, người dân phường Trúc Bạch sẽ được thử nghiệm và sử dụng các bếp cải tiến đã được kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế, với mức giá ưu đãi.Bếp xanh khuyến khích áp dụng là loại bếp cải tiến tiết kiệm nhiên liệu, an toàn, thân thiện với môi trường và phù hợp với điều kiện kinh tế như bếp công nghệ, bếp tre xanh… Đây là bếp đun đa năng không cần quạt, dùng viên nén có quạt thổi với chất liệu inox sạch, có độ bền cao. Loại bếp cải tiến này được Tổ chức Phát triển Hà Lan kiểm định chặt chẽ và phải đạt được các tiêu chí như mức tiết kiệm trên 40% so với bếp kiềng truyền thống hoặc trên 30% so với lò trấu, độ an toàn tốt, hiệu suất nhiệt, phát thải khí CO, bụi đạt thang 2 theo theo tiêu chuẩn quốc tế (vì hiện Việt Nam chưa có tiêu chuẩn dành cho bếp đun). Các hộ dân trên địa bàn phường Trúc Bạch sẽ được dùng thử các loại bếp cải tiến miễn phí trong vòng 1 tháng và mỗi hộ dân được phát miễn phí 5 kg nhiên liệu. Cùng với đó, các hộ dân trên địa bàn phường được ưu đãi từ 30 - 50% kinh phí khi mua bếp cải tiến. Kết quả triển khai mô hình thí điểm này sẽ là căn cứ để tổ chức nhân rộng các giải pháp thay thế bếp than tổ ong trên địa bàn toànTP.
Xây dựng cơ chế hỗ trợ các nhà sản xuất bếp xanh
Theo lộ trìnhthay thế công nghệ đốt đến hết năm 2020, Hà Nội sẽ giảm và tiến tới xóa bỏ hoàn toàn các cơ sở sử dụng bếp than tổ ong trên địa bàn TP. Với mục tiêu đến năm 2018 sẽ xóa bỏ 70% số lượng bếp than tổ ong trên địa bàn TP, năm 2019 sẽ thay thế 100% số lượng bếp than tổ ong, năm 2020 duy trì kết quả thay thế 100% bếp than tổ ong. Để thực hiện mục tiêu trên, trong thời gian tới, TP. Hà Nội sẽ xây dựng cơ chế hỗ trợ tài chính cho các nhà sản xuất bếp xanh nhằm thúc đẩy thị trường bếp đun sạch. Với người bán bếp và than tổ ong, sẽ được cung cấp thông tin và kỹthuật nhằm vận động, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, có thể chuyển sang sản xuất hoặc bán bếp cải tiến và nhiênliệu đốt thân thiện môi trường. TP cũng xâydựng cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư, nghiên cứu và đưa rathị trường các sản phẩm thay thế bếp than tổ ong/chấtđốt phù hợp; Có cơ chế hỗ trợ giảm thiểu, xóa bỏ sử dụng bếp than tổ ong đối với hộ kinh doanh ăn uống, dịch vụ tại các khu đông dân cư như chợ, bếp ăn tập thể, bệnh viện, trường học….
Bếp than tổ ong là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội
Ngoài ra, TP. Hà Nội sẽ hỗ trợ chi phí đổi bếp than tổ ong lấy bếp cải tiến theo lộ trình thực hiện. Năm 2018, hỗ trợ 30-50% giá 1 bếp cải tiến cho các hộ kinh doanh và gia đình trên địa bàn TP, hỗ trợ 200 nghìn đồng/hộ không sản xuất, kinh doanh về nhiên liệu đốt cho tháng đầu tiên sử dụng bếp cải tiến.Năm 2019 sẽ hỗ trợ 10-20% giá bếp cải tiến cho các hộ kinh doanh và gia đình, 80 nghìn đồng/hộ không sản xuất, kinh doanh về nhiên liệu đốt cho tháng đầu tiên sử dụng bếp cải tiến. Năm 2020, các gia đình và cơ sở sản xuất kinh doanh chủ động 100% kinh phí mua bếp cải tiến và nhiên liệu đốt.
Đồng thời, các phường, xã trên địa bàn TP chủ động xây dựng các quy định đặc thù/tạm thời về việc không sử dụng bếp than tổ ong trên địa bàn, phù hợp với phong tục văn hóa, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và quy định chung tại địa phương; lồng ghép vào tiêu chí đánh giá vệ sinh an toàn thực phẩm của địa phương; xây dựng các tiêu chí thi đua khen thưởng, thang điểm đánh giá xếp hạng giữa các phường /xã.Cùng với đó, tích cực trồng cây xanh, duy tu, duy trì hệ thống vườn hoa, công viên, thảm cỏ, hồ nước; tăng cường chỉnh trang đô thị, đổi mới các giải pháp thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải, nước thải; tuyên truyền, vận động nhân dân đẩy mạnh phong trào tổng vệ sinh hàng tuần tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trường học, khu tập thể, tổ dân phố, khu dân cư; giải quyết triệt để những vấn đề bức xúc về môi trường trên địa bàn TP…
Nguyễn Thị Phượng
Bộ TN&MT
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 3/2018
.
