23/05/2022
Hiện nay, BVMT là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội, trong đó Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và cộng đồng dân cư đóng vai trò quan trọng và BVMT vừa là mục tiêu, vừa là nhiệm vụ, cần được đặt ở vị trí trung tâm của các quyết định phát triển.
Phát huy sức mạnh toàn dân
Luật BVMT năm 2020 đã quy định rõ: “Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tuyên truyền, vận động các tổ chức thành viên và nhân dân tham gia hoạt động BVMT”. Nhận thức đúng về vị trí, vai trò, nhiệm vụ được giao, thời gian qua, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã tích cực tuyên truyền, vận động các tổ chức thành viên cùng đông đảo tầng lớp nhân dân tích cực chung tay BVMT với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, mang lại hiệu quả thiết thực.
Đến nay, 63/63 tỉnh, thành phố trên cả nước đã ký kết chương trình phối hợp hoặc kế hoạch phối hợp giữa Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam với Sở TN&MT để thực hiện. Công tác phối hợp tập trung vào các nội dung chủ yếu như: Tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực thực hiện các nhiệm vụ BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH); giám sát, phản biện xã hội về BVMT; xây dựng, duy trì và nhân rộng các mô hình điểm, gương điển hình tiên tiến về BVMT, ứng phó với BĐKH trên phạm vi cả nước… Kết quả, nhiều mô hình điểm đã được xây dựng, nhân rộng tại toàn bộ các tỉnh, thành phố trong cả nước như: “Lồng ghép nhiệm vụ BVMT và ứng phó với BĐKH” trong Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; mô hình “Khu dân cư tự quản BVMT” gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; mô hình “Khu dân cư thực hiện hài hòa giảm nghèo bền vững và BVMT” gắn với nhiệm vụ ứng phó với BĐKH. Các tỉnh, thành phố cũng đang duy trì, xây mới, nhân rộng mô hình điểm “Vận động nhân dân ở khu dân cư thực hiện văn minh, tiến bộ và BVMT”; xây dựng điểm và nhân rộng mô hình “Thu gom, phân loại, xử lý rác thải tại nguồn”... Ngoài ra, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ TN&MT cùng 40 tổ chức tôn giáo trong cả nước đã ký Chương trình phối hợp phát huy vai trò các tôn giáo tham gia BVMT, ứng phó với BĐKH giai đoạn 2015 - 2020 với 5 nội dung, 7 mục tiêu, giải pháp cụ thể. Đến nay, cả nước đã có trên 2.000 mô hình thuộc 43 tổ chức tôn giáo tham gia BVMT, ứng phó với BĐKH, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.
Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam trao tặng thùng rác cho các hộ gia đình thôn Vĩnh Đại (xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành)
Chia sẻ tại Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ V, diễn ra ngày 4/8/2022 tại Hà Nội, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phùng Khánh Tài cho hay, những nội dung của công tác BVMT đã được Ban Công tác Mặt trận hướng dẫn lồng ghép vào các chương trình, dự án, phong trào, cuộc vận động ở khu dân cư, thu hút đông đảo mọi tầng lớp nhân dân và thành viên cùng tham gia. Nhiều nội dung của công tác BVMT cũng được Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp phối hợp với chính quyền, đoàn thể nhân dân tuyên truyền rộng rãi đến từng đoàn viên, hội viên, hộ gia đình và mỗi người dân như: Trồng rừng, bảo vệ vườn, rừng cây xanh; giữ gìn nguồn nước; thu gom, xử lý rác thải; sử dụng đúng quy trình thuốc bảo vệ thực vật; xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu, thói quen, nếp sống thiếu vệ sinh; quan tâm bảo vệ, giữ gìn, tôn tạo cảnh quan văn hóa, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh… Từ những mô hình trên, đã có nhiều phong trào, cuộc vận động thiết thực về BVMT được hình thành ở khu dân cư; hoạt động thông tin, tuyên truyền về BVMT được duy trì thường xuyên, có tác dụng tích cực, tạo thành phong trào trên địa bàn, giúp người dân xây dựng thói quen tốt về BVMT.
Mặt khác, người dân đã nêu cao ý thức, trách nhiệm hơn trong giám sát việc BVMT của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong quá trình triển khai hoạt động phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn khu dân cư… Từ hiệu quả thực tiễn, các mô hình điểm đã được nhân rộng ra nhiều địa phương, tạo thành phong trào thi đua, góp phần nâng cao chất lượng Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và hiệu quả các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Chỉ tính trong thời gian năm từ 2018 - 2020, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ TN&MT đã phối hợp với các cơ quan liên quan chủ trì, tổ chức các chương trình giám sát về khai thác tài nguyên, BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu; tình hình triển khai thực hiện quy định của pháp luật về công tác quản lý, xử lý chất thải sinh hoạt, chất thải rắn, rác thải nhựa trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, làng nghề, hộ gia đình và cộng đồng dân cư; các văn bản việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT, ứng phó với BĐKH; giám sát qua báo chí, ý kiến, kiến nghị của nhân dân về thực hiện chính sách, pháp luật BVMT tại một số tỉnh, thành phố như: Hải Dương, Lào Cai, Cần Thơ, Cà Mau, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Đồng Nai, Nghệ An, Hà Tĩnh, Phú Thọ, Thanh Hóa...
Để tiếp tục triển khai ngày càng hiệu quả công tác BVMT và ứng phó với BĐKH trong năm 2022 và các năm tiếp theo, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tập trung đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BVMT, nhất là những điểm mới của Luật BVMT năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành, đảm bảo Luật đi vào cuộc sống thiết thực, hiệu quả, tránh trùng lặp, chồng chéo; tiếp tục tuyên truyền vận động, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đoàn viên, hội viên, hộ gia đình, cộng đồng dân cư, tổ chức tôn giáo về quản lý tài nguyên thiên nhiên, BVMT và ứng phó với BĐKH; vận động người dân không sử dụng túi ni lông khó phân hủy và các sản phẩm nhựa dùng một lần. Cùng với đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và Ban Công tác Mặt trận khu dân cư tiếp tục vận động nhân dân thực hiện, nhân rộng các mô hình hiệu quả trong BVMT, tăng cường quản lý tài nguyên, ứng phó hiệu quả với BĐKH; tập trung xây dựng Đề án và triển khai trong toàn quốc mô hình thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại nguồn ở cộng đồng dân cư; phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thành viên, tổ chức tôn giáo nâng cao hiệu quả phong trào “Toàn dân tham gia BVMT”, góp phần xây dựng diện mạo khu dân cư nông thôn mới, đô thị văn minh Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp, khu dân cư tiêu biểu, hộ gia đình văn hóa.
Nâng cao vai trò, trách nhiệm BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu cho cán bộ Mặt trận tổ quốc và cộng đồng dân cư
Nhằm thảo luận, đưa ra những giải pháp hiệu quả trong quản lý tài nguyên, BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) trong tình hình mới, đồng thời triển khai nhiệm vụ của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và cộng đồng dân cư trong việc sử dụng hợp lý tài nguyên, BVMT, ứng phó với BĐKH, ngày 20/5/2022, tại Hà Tĩnh, Bộ TN&MT phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị triển khai Chương trình phối hợp tham gia BVMT, ứng phó với BĐKH năm 2022 cho cán bộ MTTQ và cộng đồng dân cư.
Tham dự Hội nghị có Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Phùng Khánh Tài; GS.TS Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn, Bộ TN&MT; đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh, Sở TN&MT trường tỉnh Hà Tĩnh và hơn 100 đại biểu là cán bộ Mặt trận, TN&MT các cấp đến từ 9 tỉnh, thành phố gồm Hà Tĩnh, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa - Thiên Huế, TP. Đà Nẵng, Quảng Nam. Đồng thời, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 40 Sở TN&MT của các tỉnh, thành trên cả nước.
Các đại biểu tham dự Hội nghị
Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phùng Khánh Tài khẳng định, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu là vấn đề mang tính toàn cầu.
Đây là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21, có tác động nghiêm trọng đến phát triển kinh tế - xã hội và an ninh môi trường thế giới. Ở Việt Nam, trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách đúng đắn, có nhiều nỗ lực và đạt được kết quả quan trọng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nước ta vẫn đang phải đối mặt với những thách thức lớn về tình trạng ô nhiễm, suy thoái môi trường, nhất là ở một số khu vực thành thị, nông thôn, khu công nghiệp và làng nghề; tài nguyên thiên nhiên vẫn còn bị khai thác quá mức, thiếu bền vững.
Tại Hội nghị, đại biểu các tỉnh Hà Tĩnh, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa - Thiên Huế, TP. Đà Nẵng, Quảng Nam đã giới thiệu một số cách làm, giải pháp hiệu quả về BVMT BVMT, đồng thời, phản ánh những thực trạng chung đang ảnh hưởng tới chất lượng môi trường và tác động trực tiếp đến cuộc sống của người dân. Bên cạnh đó, các chuyên gia Bộ TN&MT hướng dẫn các địa phương triển khai, đưa Luật BVMT năm 2020 đi vào cuộc sống; chia sẻ thông tin về thực trạng, giải pháp BVMT, ứng phó với BĐKH, phòng chống thiên tai, bảo đảm phát triển bền vững ở Việt Nam...
Phát biểu kết thúc Hội nghị, ông Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, thành phố tập trung triển khai thực hiện Chương trình phối hợp số 05/CTrPH-MTTW-BTNMT ngày 12/1/2021 giữa Bộ TN&MT với Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam về việc thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực TN&MT giai đoạn 2021 - 2025. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức chấp hành Luật BVMT năm 2020, qua đó tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của mỗi người dân, gia đình, cộng đồng dân cư trong công tác BVMT; Tăng cường tổ chức các hoạt động hưởng ứng “Tháng hành động vì môi trường” và hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới 5/6, kết hợp ra quân làm vệ sinh môi trường ở khu dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ Mặt trận về BVMT để có đủ điều kiện triển khai công tác BVMT đảm bảo hiệu quả từ cơ sở đến tỉnh. Ngoài ra, tập trung xây dựng mô hình điểm thu gom, phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại nguồn ở cộng đồng dân cư nhất là rác thải nhựa sử dụng một lần và nhân rộng ra phạm vi xã, huyện, tỉnh; Trung ương (Trung ương đang triển khai xây dựng Đề án thực hiện trọng phạm vi cả nước); Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thành viên, tổ chức tôn giáo nâng cao hiệu quả phong trào “Toàn dân tham gia BVMT”, góp phần xây dựng diện mạo khu dân cư nông thôn mới, đô thị văn minh Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp, khu dân cư văn hóa; Duy trì tổ chức ký cam kết đến từng hộ gia đình, từng khu dân cư về BVMT, làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức và trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân về tầm quan trọng của công tác BVMT, ứng phó với BĐKH.
Hoàng Đàn
