07/02/2017
Trong thời gian qua, công tác thanh tra, kiểm tra luôn được Bộ TN&MT xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ. Trong lĩnh vực môi trường, công tác thanh tra, kiểm tra đã được quan tâm đẩy mạnh, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, góp phần nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật, hiệu quả quản lý nhà nước về môi trường.
 |
|
Đoàn Thanh tra Tổng cục Môi trường kiểm tra công tác BVMT tại Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, ngày 1/9/2016 |
Kết quả hoạt động thanh tra, kiểm tra về BVMT
Với chức năng và nhiệm vụ được giao, thời gian qua, Cục Kiểm soát hoạt động BVMT (KSMT) đã tham mưu với Lãnh đạo Bộ TN&MT, Tổng cục Môi trường xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực BVMT thay thế Nghị định số 179/2013/NĐ-CP của Chính phủ và tham gia xây dựng, góp ý, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Trong công tác kiểm tra, thanh tra theo kế hoạch, Cục đã tham mưu Lãnh đạo Tổng cục ban hành 426 kết luận thanh tra về BVMT năm 2015 trên địa bàn 11 tỉnh/TP; 138 Quyết định xử phạt VPHC với tổng số tiền là 21.933 triệu đồng và 17 Quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm theo quy định. Đồng thời, tiến hành thanh tra đối với 815 cơ sở trên địa bàn 32 tỉnh/TP, trong đó, chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra, thanh tra trên địa bàn 18 tỉnh/TP. Ngoài ra, Cục đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức triển khai 4 Đoàn thanh môi trường, đến nay, đã hoàn thiện, trả kết quả 3 Đoàn, 1 Đoàn đang lập kế hoạch trả kết quả. Bên cạnh đó, Cục đã phối hợp với Thanh tra Bộ thực hiện kiểm tra, thanh tra đối với các cơ sở trên địa bàn tỉnh Bình Dương, Nam Định, TP. Hồ Chí Minh, TP. Hà Nội và phối hợp với các đơn vị thuộc Tổng cục triển khai 2 Đoàn thanh tra đột xuất đối với 95 cơ sở có nguồn thải lớn trên địa bàn 13 tỉnh. Kết quả thanh tra cho thấy, 637/910 cơ sở (chiếm tỷ lệ 70%) vi phạm về BVMT, dự kiến sẽ trình cấp có thẩm quyền xử phạt đối với các cơ sở vi phạm với số tiền phạt là hơn 132 tỷ đồng.
Bên cạnh việc thanh tra thường xuyên, Cục đã tham mưu Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT tổ chức thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với 11 cơ sở và trình Tổng cục ban hành quyết định xử phạt VPHC với số tiền 9.892.831.200 đồng, buộc bồi thường thiệt hại với số tiền 1.404.400.000 đồng và 500.000.000 USD. Đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về môi trường, tính đến ngày 9/12/2016, Cục đã tiếp nhận và xử lý 18 đơn thư khiếu nại, kiến nghị. Ngoài ra, Cục đã tiếp nhận 220 hồ sơ hậu kiểm, trong đó đã cấp Giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT cho 136 dự án, trả hồ sơ của 30 dự án do không đủ điều kiện xác nhận, đang xử lý 54 hồ sơ theo trình tự quy định.
Nhìn chung, hoạt động thanh tra, kiểm tra về BVMT đã có nhiều chuyển biến tích cực, giúp hàng nghìn doanh nghiệp hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục môi trường, khắc phục các vi phạm. Qua thanh tra, kiểm tra đã phát hiện một số bất cập của pháp luật để điều chỉnh bổ sung theo thẩm quyền và trình cấp có thẩm quyền ban hành theo quy định của pháp luật. Đồng thời, hướng dẫn và phổ biến cho các đối tượng thanh tra, kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật về BVMT mới được ban hành. Đặc biệt, chấn chỉnh và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về BVMT, phát hiện những yếu kém, hạn chế trong công tác quản lý môi trường trên địa bàn tỉnh/TP.
Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại trong công tác BVMT, cụ thể: Công tác lập, thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), cam kết BVMT ở nhiều địa phương vẫn còn chung chung, mang tính hình thức. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các công trình BVMT sau khi báo cáo ĐTM được phê duyệt chưa hiệu quả. Một số địa phương chưa tính đến nội dung BVMT trong quá trình xem xét cấp giấy phép đầu tư, giấy phép xây dựng. Năng lực kiểm soát các nguồn xả thải lớn còn hạn chế, nhiều địa phương chưa đầu tư thiết bị kết nối Trạm quan trắc tự động, liên tục của cơ sở về Sở TN&MT theo quy định của Luật BVMT. Công tác cải cách thủ tục hành chính về BVMT tại các địa phương còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý. Công tác quy hoạch quản lý chất thải nguy hại, chất thải rắn công nghiệp thông thường chưa được xem xét ở tầm vĩ mô, khu vực; công nghệ xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại lạc hậu, chủ yếu là chôn lấp. Một số địa phương gặp khó khăn về kinh phí để xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trong đó có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đã được chú trọng, nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu về BVMT; vi phạm diễn ra khá phổ biến, tinh vi; nguồn nhân lực làm công tác thanh tra, kiểm tra còn thiếu và yếu về nghiệp vụ; phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm chưa được đầu tư nên khó khăn trong việc phát hiện vi phạm.
Nâng cao hiệu quả thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về BVMT
Trên cơ sở rà soát danh sách đối tượng dự kiến thanh tra, kiểm tra, Cục KSMT sẽ tham mưu Lãnh đạo Tổng cục trình Bộ TN&MT kế hoạch thanh tra, kiểm tra về môi trường năm 2017 nhằm đảm bảo sự thống nhất, tránh chồng chéo, không làm ảnh hưởng đến đối tượng được thanh tra, kiểm tra, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về BVMT. Theo đó, Cục sẽ đề xuất tập trung giám sát các dự án đầu tư sản xuất gang, thép; nhà máy nhiệt điện và các dự án do Bộ TN&MT phê duyệt báo cáo ĐTM; dự án gây ô nhiễm môi trường hoặc sự cố môi trường nghiêm trọng như Công ty Formosa Hà Tĩnh; Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn; Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân; Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải... Đối với các dự án do UBND các tỉnh/TP trực thuộc Trung ương phê duyệt báo cáo ĐTM sẽ giao cho Sở TN&MT các tỉnh/TP giám sát và báo cáo kết quả thực hiện về Bộ.
Trong thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thanh tra định kỳ và đột xuất việc chấp hành pháp luật về BVMT đối với các tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; các cơ sở, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp; đặc biệt tăng cường kiểm soát chặt chẽ các dự án, cơ sở có hoạt động xả thải ra sông, ra biển, các dự án, nguồn thải lớn, có nguy cơ gây sự cố môi trường; tổ chức giám sát tình hình thực hiện cam kết và khắc phục hậu quả vi phạm của Công ty Formosa Hà Tĩnh.
Bên cạnh đó, Cục sẽ triển khai phổ biến Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ về xử phạt VPHC trong lĩnh vực BVMT; phối hợp Thanh tra Bộ, các tỉnh/TP trực thuộc Trung ương tiến hành thanh tra diện rộng đối với các tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ... theo Chỉ thị số 25/CT-TTg ngày 31/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về BVMT. Đồng thời kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương, bổ sung chức năng thanh tra chuyên ngành.
Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra trong thời gian tới, Bộ TN&MT, Tổng cục Môi trường triển khai những giải pháp cơ bản: Chỉ đạo tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác BVMT, trong đó tập trung vào những loại hình hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, các điểm nóng về môi trường; khu vực môi trường nhạy cảm; xử lý nghiêm các vi phạm về BVMT; Rà soát các quy định về BVMT và các văn bản dưới Luật để sửa đổi bổ sung kịp thời và xử lý những vướng mắc bất cập về BVMT; Hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về BVMT theo hướng kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện các biện pháp BVMT từ khi xây dựng đến khi đưa dự án vào vận hành; Nâng cao chất lượng thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá môi trường chiến lược, ĐTMT và kế hoạch BVMT; xây dựng, hoàn thiện quy trình kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả các nguồn thải lớn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BVMT; Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ xử lý chất thải hiện đại, phù hợp với điều kiện xử lý chất thải của Việt Nam.
Hoàng Văn Vy
Phó Cục trưởng, Cục Kiểm soát hoạt động BVMT
Tổng cục Môi trường
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 1/2017
